Savoiako etxea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
3. lerroa:
'''Savoiako etxea''' (italieraz ''Casa Savoia'') [[Italia]] iparraldeko familia noblea izan zen, oinetxea [[Savoiako dukerria]]n zuena. [[XIX. mendea|XIX.]] eta [[XX. mendea|XX. mendeetan]] [[Italiako Erresuma (1861-1946)|Italiako]] eta [[Espainia]]ko koroak eduki zituen.
 
Haren jatorriaz ez da datu segururik. Batzuen arabera, [[Savoia (eskualdea)|Savoiako]] familia galiar-erromatar ahaltsu baten ondorengoa bide da. Beste batzuen ustez, ordea, haren etorkia [[Champagne (eskualde historikoa)|Champagnen]] edo [[Borgoina|Burgundian]] dago. Dinastia ahaltsua izan da: [[XI. mendea|XI. mendetik]] aurrera [[Savoia]]n eta [[Piemonte]]n izan ziren agintari; XVIII. mendetik aurrera [[Sizilia]]n eta [[Sardinia]]n, eta 1861-1946 bitartean [[Italia]]n eta [[Espainia]]n.
 
[[Hunberto I.a]], ''Eskuzuri'' deitua (Savoiako kondea 1027-1048 bitartean), izan zen dinastiaren aitzindaria. Gero, Karlos Manuel I.arengandik sortu zen Savoia-Carignanoko adarrak hartu zituen Sardiniako (1720) eta Italiako (1861) koroak XVII. mendean. Viktor Emanuel II.a izan zen Italiako lehen erregea (1861). [[Viktor Emanuel II.a Italiakoa|Viktor Emanuel II.aren]] ondoren sortu zen Aostako adarrekoa izan zen Amadeo Savoiakoa, Espainiako erregea 1870-1873 bitartean.
 
== Savoiako etxeko monarken zerrenda ==
[[Fitxategi:Great_coat_of_arms_of_the_king_of_italy_(1890-1946).svg|250px|thumbnailthumb|Savoiako etxearen armarria (1890-1946)]]
[[Fitxategi:Coat of arms of the savoy-aosta line.svg|250px|thumbnailthumb|Savoia-Aosta Duke etxearen armarria]]
[[Fitxategi:Coat of arms of the savoy-genova line.svg|250px|thumbnailthumb|Savoia-Genova Duke etxearen armarria]]
[[Fitxategi:Armas de Amadeo I de Saboya.svg|250px|thumbnailthumb|[[Amadeo I.a Espainiakoa]]ren armarria]]
 
=== [[Savoia]]ko kondeak ===
* [[1003]]-[[1047]] edo [[1048]] [[Hunberto I.a Savoiakoa|Hunberto I.a]]
* [[1048]]-[[1051]] edo [[1056]] [[Amadeo I.a Savoiakoa|Amadeo I.a]]
* [[1051]] edo [[1056]]-[[1060]] [[Oton I.a Savoiakoa|Oton I.a]]
* [[1060]]-[[1078]] [[Petri I.a Savoiakoa|Petri I.a]]
* [[1060]]-[[1080]] [[Amadeo II.a Savoiakoa|Amadeo II.a]]
* [[1080]]-[[1103]] [[Hunberto II.a Savoiakoa|Hunberto II.a]]
* [[1103]]-[[1148]] [[Amadeo III.a Savoiakoa|Amadeo III.a]]
* [[1148]]-[[1189]] [[Hunberto III.a Savoiakoa|Hunberto III.a]]
* [[1189]]-[[1233]] [[Tomas I.a Savoiakoa|Tomas I.a]]
* [[1233]]-[[1253]] [[Amadeo IV.a Savoiakoa|Amadeo IV.a]]
* [[1253]]-[[1263]] [[Bonifazio I.a Savoiakoa|Bonifazio I.a]]
* [[1253]]-[[1259]] [[Tomas II.a Savoiakoa|Tomas II.a]]
* [[1263]]-[[1268]] [[Petri II.a Savoiakoa|Petri II.a]]
* [[1268]]-[[1285]] [[Filipe I.a Savoiakoa|Filipe I.a]]
* [[1285]]-[[1323]] [[Amadeo V.a Savoiakoa|Amadeo V.a]]
* [[1323]]-[[1329]] [[Eduardo Savoiakoa|Eduardo]]
* [[1329]]-[[1343]] [[Aimone Savoiakoa|Aimone]]
* [[1343]]-[[1383]] [[Amadeo VI.a Savoiakoa|Amadeo VI.a]]
* [[1383]]-[[1391]] [[Amadeo VII.a Savoiakoa|Amadeo VII.a]]
* [[1391]]-[[1416]] [[Amadeo VIII.a Savoiakoa|Amadeo VIII.a]]
 
=== [[Savoia]]ko dukeak ===
* [[1416]]-[[1440]] [[Amadeo VIII.a Savoiakoa|Amadeo VIII.a]]
* [[1440]]-[[1465]] [[Luis Savoiakoa|Luis]]
* [[1465]]-[[1472]] [[Amadeo IX.a Savoiakoa|Amadeo IX.a]]
* [[1472]]-[[1482]] [[Filiberto I.a Savoiakoa|Filiberto I.a]]
* [[1482]]-[[1490]] [[Karlos I.a Savoiakoa|Karlos I.a]]
* [[1490]]-[[1496]] [[Karlos II.a Savoiakoa|Karlos II.a]]
* [[1496]]-[[1497]] [[Felipe II de Saboya|Felipe II]]
* [[1497]]-[[1504]] [[Filiberto II.a Savoiakoa|Filiberto II.a]]
* [[1504]]-[[1553]] [[Karlos III.a Savoiakoa|Karlos III.a]]
* [[1553]]-[[1580]] [[Emanuel Filiberto Savoiakoa|Emanuel Filiberto]]
* [[1580]]-[[1630]] [[Karlos Emanuel I.a Savoiakoa|Karlos Emanuel I.a]]
* [[1630]]-[[1637]] [[Viktor Amadeo I.a Savoiakoa|Viktor Amadeo I.a]]
* [[1637]]-[[1638]] [[Frantzisko Hiazinto Savoiakoa|Frantzisko Hiazinto]]
* [[1638]]-[[1675]] [[Karlos Emanuel II.a Savoiakoa|Karlos Emanuel II.a]]
* [[1675]]-[[1720]] [[Viktor Amadeo II.a]]
 
56. lerroa:
 
=== [[Piemonte|Piamonte]]–[[Sardinia]]ko erregeak ===
* [[1720]]-[[1730]] [[Viktor Amadeo II.a]]
* [[1730]]-[[1773]] [[Karlos Emanuel III.a Sardiniakoa|Carlos Manuel III.a]]
* [[1773]]-[[1796]] [[Viktor Amadeo III.a]]
* [[1796]]-[[1802]] [[Karlos Emanuel IV.a Sardiniakoa|Karlos Emanuel IV.a]]
* [[1802]]-[[1821]] [[Viktor Emanuel I.a Sardiniakoa|Viktor Emanuel I.a]]
* [[1821]]-[[1831]] [[Karlos Felix Sardiniakoa|Karlos Felix]]
* [[1831]]-[[1849]] [[Karlos Alberto Sardiniakoa|Karlos Alberto]]
* [[1849]]-[[1861]] [[Viktor Emanuel II.a Italiakoa|Viktor Emanuel II.a]]
 
=== [[Italiako Erresuma (1861-1946)|Italiako]] erregeak ===
* [[1861]]-[[1878]] [[Viktor Emanuel II.a Italiakoa|Viktor Emanuel II.a]]
* [[1878]]-[[1900]] [[Hunberto I.a Italiakoa|Hunberto I.a]]
* [[1900]]-[[1946]] [[Viktor Emanuel III.a Italiakoa|Viktor Emanuel III.a]]
* [[1946]] [[Hunberto II.a Italiakoa|Hunberto II.a]]. Italiako azken erregea, 33 eguneko erregealdia.