Urki: berrikuspenen arteko aldeak

}}

'''Urkia''' [[hosto]] fin erorkorreko eta [[Zur|egur]] gogorreko '''''Betula''''' (/ˈbɛtjʊlə/)<ref>{{Erreferentzia|izena=Rudolf|abizena=Schmid|izenburua=Sunset Western Garden Book|orrialdeak=482|abizena2=Books|abizena3=Magazine|izena2=Sunset|izena3=Sunset|data=1995-8|url=https://www.jstor.org/stable/1223448?origin=crossref|aldizkaria=Taxon|alea=3|zenbakia=44|doi=10.2307/1223448|sartze-data=2019-03-15}}</ref> [[Genero (biologia)|genero]]<nowiki/>ko zuhaitz-espezieak dira. Generoa [[Betulaceae]] familiaren barnean dago, [[haltz]]<nowiki/>ekin, [[hurritz]]<nowiki/>ekin eta [[Xarma arrunt|pago-lizar]]<nowiki/>rekin batera. Duela gutxi arte familia bananduta zegoen, Betulaceae (Betula eta Alnus generoekin) eta Corylaceae (gainerakoekin) familietan, baina angiospermoetan egindako azterketa filogenetikoen ondorioz familia berean daudela ondorioztatu zen.

 

Urkiaren generoak 60 espezie inguru biltzen ditu, eta horietatik 11 [[IUCN|UICN]]<nowiki/>ren ("Unión Internacional para la Conservación de la Naturaleza") mehatxatutako espezieen zerrenda gorrian agertzen dira. Urki-espezieak bizitza laburreko zuhaitzak dira, oso zabalduta daude Ipar Hemisferioan batez ere klima epela duten eskualdeetan eta klima borealetakoetan. Gainera, gune hauetan espezie aitzindariak izan ohi dira, hau da, lurralde bat kolonizatzean lehenengo espezieak dira.

=== '''Lorea eta fruitua''' ===

Urkiak [[monoiko]]<nowiki/>ak dira, lore unisexual ar eta emeak garatzen dituztelarik ale berean. Gainera, monoikoak izanik diklinoak dira, ondorioz, bi sexuetako ugal egiturak izateaz gain, sexu bakoitzeko ugal egiturak bereiztuta agertzen dira kontrako sexuko egiturengandik. Urkiaren [[lore]]<nowiki/>ak [[gerba]]<nowiki/>tan antolatzen dira. Gerbak, zilindro-formakoak, matsalko-erako infloreszentzia zintzilikariak dira, gehienetan lore txiki apetaloez hornituak, eta izatekotan oso petalo txikiak dira, beraz, gehienetan petalo gabekoak dira<ref>{{Erreferentzia|abizena=Society of Systematic Biologists|izenburua=Systematic biology: journal of the Society of Systematic Biologists|argitaletxea=Taylor & Francis|hizkuntza=English|data=1992|url=http://search.ebscohost.com/|pmc=863020229|sartze-data=2019-03-15}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Douglas E.|abizena=Soltis|izenburua=Angiosperm phylogeny: 17 genes, 640 taxa|orrialdeak=704–730|hizkuntza=en|abizena2=Smith|abizena3=Cellinese|abizena4=Wurdack|abizena5=Tank|abizena6=Brockington|abizena7=Refulio‐Rodriguez|abizena8=Walker|abizena9=Moore|izena2=Stephen A.|izena3=Nico|izena4=Kenneth J.|izena5=David C.|izena6=Samuel F.|izena7=Nancy F.|izena8=Jay B.|izena9=Michael J.|data=2011|url=https://bsapubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.3732/ajb.1000404|aldizkaria=American Journal of Botany|alea=4|zenbakia=98|issn=1537-2197|doi=10.3732/ajb.1000404|sartze-data=2019-03-15}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Douglas E.|abizena=Soltis|izenburua=Angiosperm phylogeny: 17 genes, 640 taxa|orrialdeak=704–730|hizkuntza=en|abizena2=Smith|abizena3=Cellinese|abizena4=Wurdack|abizena5=Tank|abizena6=Brockington|abizena7=Refulio‐Rodriguez|abizena8=Walker|abizena9=Moore|izena2=Stephen A.|izena3=Nico|izena4=Kenneth J.|izena5=David C.|izena6=Samuel F.|izena7=Nancy F.|izena8=Jay B.|izena9=Michael J.|data=2011|url=https://bsapubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.3732/ajb.1000404|aldizkaria=American Journal of Botany|alea=4|zenbakia=98|issn=1537-2197|doi=10.3732/ajb.1000404|sartze-data=2019-03-15}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Paula J.|abizena=Rudall|izenburua=Evolution of Catkins: Inflorescence Morphology of Selected Salicaceae in an Evolutionary and Developmental Context|hizkuntza=English|abizena2=Needham|abizena3=Cronk|izena2=Isabelle|izena3=Quentin C. B.|data=2015|url=https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpls.2015.01030/full|aldizkaria=Frontiers in Plant Science|zenbakia=6|issn=1664-462X|doi=10.3389/fpls.2015.01030|sartze-data=2019-03-15}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Peter|abizena=Gilliver|izenburua=Second Supplement to Second Edition: 1972–1989|argitaletxea=Oxford University Press|hizkuntza=en-US|data=2016-08-25|url=http://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/acprof:oso/9780199283620.001.0001/acprof-9780199283620-chapter-14|isbn=9780191826092|doi=10.1093/acprof:oso/9780199283620.001.0001/acprof-9780199283620-chapter-14|sartze-data=2019-03-15}}</ref><ref>{{Erreferentzia|abizena=Stitchcraft|izenburua=Stitchcraft Leaflets.|hizkuntza=English|data=1936|url=https://www.worldcat.org/title/stitchcraft-leaflets/oclc/504085458|aldizkaria=Stitchcraft Leaflets.|pmc=504085458|sartze-data=2019-03-15}}</ref>. [[Polen]]<nowiki/>aren bidez egiten dute ugalketa sexuala urkiek, hau da, gerba arrek ekoitzitako granulu mikroskopikoen bidez (mikrogametofito [[haploide]]<nowiki/>ak daramatzatenak hauts forman). Polinizazioa airearen bidez burutzen dute urkiek, hots, [[Anemofilia|anemofilo]]<nowiki/>ak dira eta polena lore emeen [[Estigma (botanika)|estigmaraino]] iristen da. Gerbak ugal egitura oso garrantzitsuak dira, zuhaitz [[Familia (biologia)|familia]]<nowiki/>k desberdintzeko ezaugarri identifikatzaile bezala erabiltzen direlako, batez ere Hamamelidae subklasean [[Betulaceae]] (urkiak), [[Fagazeo|Fagaceae]] (pago eta haritz eta gaztainondoak), [[Moraceae]] eta [[Salicaceae]] (sahatsak) familietan.

 

== Sailkapena ==

 

·       ''Betula pumila'' - [[Aintzira urki|Aintzira urkia]]

 

'''[[Europa]]''' '''eta [[Asia|Asiako]] urkien artean hurrengoak daude'''