Heste: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
7. lerroa:
Hestea bi ataletan banatzen da: heste mehea eta heste lodia. Hesteetan zehar gai digerituak igarotzen dira eta xurgatu egiten dira. Elikagai gehienak duodenoan eta heste mehean xurgatzen dira. Heste meheko paretak milimetro bateko biloez estalirik daude. Bi egituren artean muki-mintzaren xurgapen-azalera 600 aldiz handitzen da, heste mehe osoan 250 m<sup>2</sup>-ko azalera lortuz<ref name=":0" />, gutxi gora behera tenis pista baten azalera<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Differences in Small & Large Intestines {{!}} Children's Pittsburgh|url=http://www.chp.edu/our-services/transplant/intestine/education/about-small-large-intestines|aldizkaria=Children&#39;s Hospital of Pittsburgh|sartze-data=2019-03-12}}</ref>.
 
[[Heste-biloakbilo]]ak heste meharraren barnealdeko azalera guztian zehar pilatutako luzakin txiki eta ugariak dira. Likidoak[[Likido]]ak eta elikagaiak[[elikagai]]ak barreiatzen eta garraiatzen dituzte heste-biloek. Gantzak[[Gantz]]ak eta digestio-gaiak xurgatzea dute funtzio.
 
=== Geruzak ===
Hesteak hainbat geruzaz osatuta daude; geruza hauek aldatu egiten dira heste-zati batzuetatik besteetara. Barrutik kanpora, geruza horiek horrela daude kokatuak: mukosa, submukosa, muskularra eta serosa.
 
* Mukosan mukia jariatzen duten [[guruin epitelialakepitelial]]ak daude; hor dauden biloxkek hesteko azalera handitzen dute eta, horren ondorioz, xurgapen-eremua zabalagoa da, elikagaiak xurgatu ahal izateko.
* [[Submukosa]] deituriko geruzak nerbioak, odol-hodiak eta zuntz elastikoak ditu, hesteen forma mantentzeko lagungarri direnak.
* Geruza muskularrak hestean zeharreko [[mugimendu peristaltikoakperistaltiko]]ak eta nahasketakoak egiten laguntzen du.
* Inguratzen duen geruza serosoa peritoneoa[[peritoneo]]a da; geruza horrek mesoen (mesenterioa[[mesenterio]]a eta mesokolona[[mesokolon]]a) bidez hesteak lotzen ditu atzeko pareta abdominalera.
 
=== Xurgapen-prozesua ===
Xurgapen-prozesuan material elikagarriak barne-ingurunera sartzen dira, hots, odolera[[odol]]era, eta baita [[interstizioetako likidoralikido]]ra ere. Xurgapen-prozesuaren atalik handiena heste meharrean gertatzen da. Xurgapen-prozesuan, substantzia xurgagarri edo asimilagarriak heste-argitik barne-medioraino iragaten dira.
 
Elikagaietan dauden proteinak[[proteina]]k, karbohidratoak[[karbohidrato]]ak eta lipidoak[[lipido]]ak, ezin dira hartutako moduan xurgatu. Lehenik, [[entzima|entzimen]] bidez, konposatu sinpleagotan apurtu behar dira. Elikagai-mota bakoitzarentzat (proteinentzat, karbohidratoentzat eta lipidoentzat) entzima espezifikoak daude. Entzima horiek digestio-hodira jariatzen dira digestio-prozesuan.
 
Elikagaiak konposatu sinpleagotan transformatu eta gero, konposatu horiek heste-hoditik odolera iragan behar dute. Prozesu hori burutzeko garraio-mekanismo zenbait daude:
26 ⟶ 28 lerroa:
* Garraio aktiboa.
* Garraio egokitua.
* Osmosia[[Osmosi]]a.
 
Konposatu horiek, odolera pasatu ahal izateko, hainbat hesi gainditu behar dituzte: