Kabala: berrikuspenen arteko aldeak

'''Kabala''' ([[hebreera]]z קַבָּלָה‎, "jaso") [[judaismo|juduen]] erlijioan XII-XVII. mendeetan garatu ziren [[doktrina (argipena)|doktrina]] [[mistizismo|mistiko]] eta [[metafisika|metafisikoen]] multzoa da, ezkutukoa.

Kabalarekin zerikusia duen testu zaharrena ''Sefer Yesira'' ("Kreazioaren liburua") dela dirudi, [[Palestina]]n [[hebreera]]z III. edo IV. mendean idatzia. Liburu horretan munduaren sorkuntza ''[[sefirot]] ''izeneko oinarrizko hamar zenbakien existentziari dago lotua, eta hebrear alfabetoko 22 letren konbinazioei. 1180aren inguruan agertu zen [[Frantzia]]n ''Sefer ha-Bahir'' ("Distiraren liburua"), Kabalako lehen liburutzat hartzen dena; iritzi [[teosofia|teosofikoz]] osatua dago; iritzi horiek [[Biblia]]ko iruzkin gisa daude moldatuak eta [[Talmud]]eko iturrietatik hartuak dira.

Hurrengo mendean agertu ziren [[Gaztela]]n ''Sefer ha-Temuna'' ("Irudiaren liburua") eta ''Sefer ha-Zohar'' ("Aintzaren liburua"), Kabalako liburu garrantzitsuentzat jotzen direnak. [[Moises de León]] espainiar [[errabino]]arena dela uste da; eleberri filosofiko eran moldaturik Bibliako testuei buruzko iruzkinek osatzen dute liburua.