Gartzia II.a Santxitz: berrikuspenen arteko aldeak

'''Gartzea I.a Sanoitz'''<ref>[[Koldo Mitxelena]]k hainbat aldiz adierazi zuen Erdi Aroan ''[[Antso]]''ren patronimikoa ''Sanoitz'' zela.</ref> —{{lang-la|Garsea Sanzonis}}; {{lang-es|García Sánchez I de Pamplona}}— ([[circa|c.]] [[919]]-{{data|970|2|22}}<ref name= "can">{{erreferentzia| abizena = Cañada Juste| izena = Alberto | izenburua = Un milenario navarro: Ramiro Garcés, rey de Viguera| urtea = 1981| aldizkaria = Príncipe de Viana| url = http://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/15668.pdf | liburukia = 42 |alea= 162|orrialdea= 21-37|issn = 0032-8472}}</ref>) [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko erregea]] ([[925]] - [[970]]) eta [[Aragoiko konderria|Aragoiko kondea]] ([[943]]-[[970]]) izan zen.

[[Antso I.a Gartzez]] hil zenean, [[925]]ko [[abenduaren 10]]ean, Gartzea Sanoitzek sei urte baino ez zituen. Horrexegatik, [[Semero Gartzez]] osaba erregeorde bihurtu zen. Osaba hil zenean, tutoretza krisi larrian egon zen eta baita erresuma ere. Ama Totari esker ([[Abd ar-Rahman III.a]] bere lehengusuarekin batera) egoera bere onera itzuli zen.

Harrezkero, nahiz eta Gartzea Sanoitz adin nagusikoa izan, amaren itzalari esker Iruñekoak nagusitasuna lortu zuen beste erresuma kristauen artean. 933an adin-nagusi bilakatu zenean, Gartzeak [[Andregoto Garindoitz]] bere emaztegaiaren tutoretza lortu zuen eta, era berean, Aragoiko konderriaren agintaritza ere.<ref name= "mar"/> Egoera 943ra arte iraun zuen, lehenengo ezkontza indargabetu eta jada agirietan Teresa Ramirez bigarren emazteekin batera agertu zenean<ref name= "can"/>

Gartzea Sanoitzen hiru arrebek [[Leongo Erresuma]]ko erregeak ezkondu zituen<ref name= "can"/>: Urrakak [[Ramiro II.a Leongoa|Ramiro II.a]], Antsak [[Ordoño II.a Leongoa|Ordoño II.a]] eta Onekak [[Alfontso IV.a Leongoa|Alfontso IV.a]]. Hori zela eta, nafarrek Leongo Erresumako gerra zibiletan parte hartu zuten: [[Ramiro II.a Leongoa|Ramiro II.a]] hil zenean, nafarrek Tota erregina burua zena, Antso iloba Leongo erregea izateko lagundu zuten. Ordoño "Gaiztoa"k, hura ere Totaren iloba, Antso kaleratu zuenean, Totak Abderramanen laguntza eskatu zuen Antsok tronua berreskuratu dezan.

939. urtean, Gartzea Sanoitzek Ramiro II.a Leongoa, Gaztelako [[Fernán González|Fernan Gonzalez]] eta Asturiasko eta Galiziako osteekin batera Abderraman III.a mendean hartu zuen [[Simancasko gudua]]n.<ref name= "mar">{{erreferentzia| abizena = Martínez Díez|izena= Gonzalo|izenburua = Sancho III el Mayor Rey de Pamplona, Rex Ibericus | urtea = 2007| lekua = Madril| argitaletxea= Marcial Pons Historia| isbn = 978-84-96467-47-7|orrialdea = 29}}</ref>

953an Tota bere amarekin batera [[San Martin Albeldakoaren monasterioa]]ri Bagibel hiribildua eman zion.

961ean [[Gaztelako konderria]] eta Leongo Erresumaren arteko liskarretan parte hartu zuen, Fernan Gonzalez, Gaztelako kondea, harrapatuz, baino ez zien musulmanei entregatu.

* [[Urraka Gartzia (X. mendea)|Urraka Gartzez]],<ref name= "can"/> lehendabizikoz [[Fernán González|Fernan Gonzalez]] Gaztelako kondea ezkondu zuen. 970ean alargun bilakatu zenean, Urraka Iruñera itzuli zen. 972ko uztailean, bigarrenez, [[Gilen Sanoitz Gaskoiniakoa|Gilen Gaskoniakoa]] ezkondu zuen.<ref name= "mar"/> 1008an Urraka jada hilda zegoen, [[Antso VI.a Gilen Gaskoiniakoa]] bere semeak hala esan baitzuen.<ref>{{erreferentzia|abizena = Salazar y Acha|izena= Jaime de|izenburua = Urraca. Un nombre egregio en la onomástica altomedieval|urtea = 2006|aldizkaria = En la España medieval| alea = 1|orrialdea = 37|issn= 0214-3038| url = http://revistas.ucm.es/index.php/ELEM/article/view/ELEM0606220029A/21565|ref=CITAREFSalazar y Acha2006}}</ref>

943 baino lehen, bigarrenez, [[Teresa Leongoa|Teresa Ramirez]], [[Ramiro II.a Leongoa]]ren alaba ezkondu zuen. Bi seme izan zituzten:

* [[Ramiro Gartzia Viguerakoa|Ramiro Gartzez]], [[Viguerako Erresuma|Viguerako lehen erregea]].<ref name= "mar"/> 981eko uztailaren 9an hil zen [[Almanzor]] borrokatzen ari zela.<ref name= "can"/>