Belgika: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
89. lerroa:
Leopoldo II.a [[1909]]an hil ondoren, [[Alberto I.a Belgikakoa|Alberto I.a]] tronuratu zen. Herrialde neutrala bazen ere, [[Lehen Mundu Gerra]]ren hasieran, [[1914]]ko irailean, [[Alemaniar Inperioa|Alemaniak]] Belgika inbaditu zuen, Frantziari erasotzea herburu zuen [[Schlieffen plana]]ren barnean. Gerrako mendebaldeko fronteko bataila nagusietako batzuk mendebaldeko Belgikan gertatu ziren. Gerra ondoan, [[Versaillesko Ituna (1919)|Versaillesko Itunaren]] bitartez, [[Eupen]] eta [[Malmedy]] bereganatu zituen,<ref>{{erreferentzia |izena=George |abizena= Robert H. |url= https://www.foreignaffairs.com/articles/belgium/1927-01-01/eupen-and-malmedy | izenburua=Eupen and Malmedy |sartze-data=2019-01-21 |argitaletxea=foreignaffairs.com}}</ref> eta baita erdialdeko Afrikako [[Ruanda-Urundi]] kolonia ere.<ref>{{erreferentzia |izena=Anne |abizena= Samson |url= https://encyclopedia.1914-1918-online.net/article/ruanda_and_urundi | izenburua=Ruanda and Urundi |sartze-data=2019-01-21 |argitaletxea=1914-1918-online. International Encyclopedia of the First World War, encyclopedia.1914-1918-online.net}}</ref> 1932an onartu zen lehenbiziko hizkuntza legea, herrialdea hiru eremutan banatu zuena: Valonia (frantsesa ofiziala), Flandria (flandesera ofiziala) eta Brusela (elebiduna).<ref>{{erreferentzia |izena=|abizena= |url= http://www.soziolinguistika.eus/node/886 | izenburua=Beljika burujabearen hizkuntza politika |sartze-data=2019-01-21 |argitaletxea=soziolinguistika.eus}}</ref>
Alberto I.a [[1934]]an hil zen mendi istripu batean, eta haren seme [[Leopoldo III.a Belgikakoa|Leopoldo III.a]] izan zen ondorengoa. [[1940]]eko maiatzaren 10ean, [[Alemania Nazi]]ak herrialdea inbaditu zuen. Erregeak kapitulatzeko agindua eman bazuen ere, Parisen erbesteraturik zegoen gobernuak errefusatu zuen amore ematea. Alferrik izan zen, eta hilaren 28an baldintzarik gabe errenditu zen Belgika.<ref>{{erreferentzia |izena=|abizena= |url= https://www.history.com/this-day-in-history/belgium-surrenders-unconditionally | izenburua=May 28: Belgium surrenders unconditionally |sartze-data=2019-01-22 |argitaletxea=This Day in History, A&E Television Networks, history.com}}</ref> 40.000 belgikar baino gehiago hil zituzten naziek, horietako erdiak juduak. 1944ko irailaren eta 1945eko otsailaren bitartean, [[Bigarren Mundu Gerrako Aliatuak|Aliatuek]] herrialdea askatu zuten. Belgikar
[[1948]]an, [[Benelux]] izeneko ekonomia eta aduana batasuna eratu zuten Belgikak, Herbehereek eta Luxenburgok. Hiru urte geroago, hiru herrialde horiek, [[Frantzia]]k, [[Italia]]k eta [[Mendebaldeko Alemania]]k [[Europako Ikatz eta Altzairuaren Erkidegoa]] sortu zuten, [[Europar Batasuna]]ren ernamuina.[[1960]]an, burujabetasuna onartu behar izan zion Belgikar Kongori (egun [[Kongoko Errepublika Demokratikoa]]).<ref>{{erreferentzia |izena= |abizena= |url= https://history.state.gov/milestones/1961-1968/congo-decolonization | izenburua=The Congo, Decolonization, and the Cold War, 1960–1965 |sartze-data=2019-01-22 |argitaletxea=Office of the Historian, Bureau of Public Affairs, United States Department of Statehistory.state.gov}}</ref>
[[1991]]ko hauteskundeetan, [[Vlaams Blok]] alderdiak (Flandriar Blokea, atzerritarrak kanporatzea aldarrikatzen zuen talde xenofobo bat) sei aldiz halakotu zuen legebiltzarkideen kopurua Parlamentuan. Eskuin muturraren gorakada zela, batetik, eta ekologistena, bestetik, lehen ministroak kargua utzi zuen. Lau hilabete geroago, 1992an, [[Jean-Luc Dehaene]]k hartu zuen kargua, demokratakristauen eta sozialisten koalizo gobernu baten buru.
| |||