Soinu: berrikuspenen arteko aldeak

{{HezkuntzaPrograma}}

{{birzuzendua|Hots|Hots (argipena)}}

 

Soinuaren transmisioa fluido batetik hedatzean, konpresiodun uhin bat sortuko da. Horrek, bere aldameneko partikulak elkarrekin konprimatzea eragingo du. Antzeko fenomenoa gertatzen da uhin akustikoekin. Horiek, giza entzumen aparatuak uhin mekaniko bihurtzen ditu. Prozesua amaitzeko, gure garunak uhin mekaniko (edo presio oszilazio) hauek soinu bihurtzen ditu

 

Soinua gorputz baten bibrazio-higiduragatik sortzen da eta ingurune fisiko batean uhin elastiko gisa hedatzen da. Gizakiarentzat entzungarria den soinua, bere entzumen-organoek antzeman duten aireko presioaren oszilazioetatik garunak egindako iterpretazioa da. Soinuaren hedapenak, fluidoetan, presioaren gorabeheren forma hartzen du. Gorputz solidoetan, soinuaren hedapenak ingurunearen tentsio-egoeran aldaketak dakartza. Soinuaren hedapenak materia-garraio gabeko energia-garraioa dakar, bitarte elastiko solido, likido edo gaseosoan zehar hedatzen diren uhin mekaniko gisa. Adibiderik ohikoenak ura eta airea dira. Bibrazioak soinuaren hedapenaren norabide berean gertatzen direnean, jatorri-puntutik lerro zuzenean transmititzen den uhina, luzetarako uhina da. Bestalde, norabideak elkar perpendikularrak badira, zeharkako uhin bat izango dugu.

 

Beraz azkarrago hedatuko da solido eta fluido batetik gas batetik baino.

 

 

Edozein ondulazio mugimendu bezala, soinua Fourier-en transformatuaren bidez adieraz daiteke.

 

Uhin baten tamaina zehazten du. Uhin sinusoidal baten piko baten eta hurrengoaren arteko distantzia da, uhinak bidaiatzen duen norabidean neurtuta.

 

Ziklo kopurua denbora batean hertziotan (Hz, ziklo/segundo) neurtzen da. Gizakia 20 Hz - 20 kHz tarteko frekuentziako soinuak entzuteko gai da.

 

Errepikatzen diren fenomenoetan ziklo osoa gertatzeko behar den denbora.

 

Soinu batek daraman energia kantitatea. Potentzia akustikoaren eta bolumenaren araberakoa da.

 

 

Soinu baten karakterizazioa egiteko, ondorengo fenomenoak aztertu behar dira:

 

 

 

Soinuak airean duen abiadura 331,5 m/s-koa da baldintza jakin batzuetan. Baldintzak hurrengoak izanik:

 

Soinuaren abiadura, bitarteko materialaren menpe dago. Soinua solido (burdinetik 5000 m/s) batetik hedatzean, abiadura azkarragoa izango du likido (uretatik 1500 m/s) batetik hedatzean baino. Eta likido batetik hedatzean, abiadura azkarragoa izango du gas batetik hedatzean baino. Fenomeno hau, solidoetan partikulak elkarrengandik hurbilago daudelako gertatzen da.

T= Tenperatura (Celsius)

 

 

Bi gorputz ezberdinek bibrazio frekuentzia bera dutenean gertatzen den fenomenoa da erresonantzia. Gorputzetako batek besteari soinu-uhinak igortzen dizkio, uhinen hartzailea bibrazioan sartzen delarik.

Beste adibide bat, gitarra afinatzean gertatzen da. Gitarra afinatzean, frekuentzia guztiak berdintzen zabiltza. Hau da, erresonantzian jartzen gitarraren soka ezberdinen soinuak.

 

 

Giza-ahotsa, ahots-kordek sortzen duten bibrazioen bidez sortzen da. Ahots-kordek, soinu-uhina sortzen dute, non, hainbat frekuentzia ezberdinetako armonien konbinazioak ematen diren bertan. Ahozkatzen dugun soinu bakoitza, frekuentzia-espektro jakin batzuekin dago karakterizatua. Giza-entzumena, soinu horren barnean ezberdinak diren osagaiak identifikatzeko gai da. Horregatik, bi bokalen soinuak ezberdindu ditzakegu.

Gizonezkoen ahotsa gutxi gorabehera 100 - 200 Hz dauzka, emakumeenak berriz 150- 300 Hz aldera izaten ditu. Haurren ahotsak gainerakoenak baino frekuentzia altuagokoak izaten dira. Aho-nasal atalak iragazten dituen erresonantziak ez balira ezeztatuko, ahoskatzerako orduan sortzen ditugun emisio-soinuak ez lirateke hain argiak izango.

 

 

Lau funtsezko ezaugarri desberdintzen dira soinuaren barnean: Altuera, iraupena, intentsitatea eta tinbrea.

 

 

 

== Ikus, gainera ==

* [[Ahots]]a

* [[Oihartzun]]

* [[Soinu kutsadura]]

* [[Ultrasoinu]]

 

[[Kategoria:Soinua]]