Faila: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
tNo edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Strike-slip fault.jpg|thumb|200px|Urratze faila bat]]
 
'''Faila''' bat, [[geologia]]n, [[arroka]]tan sortzen den ezjarraitasun bat da. [[Lur]]reko lehenengo 200 kilometrotan sortzen dira, eta harrien plastikotasunaren muga gainditzean gertatzen diren deformazio etenak dira. Hau da, arroka batek jasaten duen [[plaken tektonika|indar tektonikoa]] euren erresistentzia baino handiagoa denean agertzen diren apurdurak dira failak. Apurdura gainazal baten gainean egiten da ('''faila planuaplanoa''' deitua) eta bere mugimendua plano honekiko paraleloa da beti.<ref>{{en}} Haakon Fossen, ''Structural Geology'', 8. kapitulua, 8.1 atala: ''«A fault is any surface or narrow zone with visible shear displacement along the zone"''; ''"A fault is a discontinuity with wall-parallel displacement dominated by brittle deformation mechanisms»''. Cambridge University Press, 2010. ISBN 978-0-521-51664-8.</ref>
 
Hiztegi geologikoan, failak [[haustura]] mota berezi bat dira. Haustura bat eten gainazal bat da, gorputz batek barneko kohesioa galtzean sortzen dena, eta hiru mota ezberdin daude: [[arraildura]]k, [[diaklasa]]k eta failak.
8. lerroa:
 
== Faila baten elementuak ==
* '''Faila-planua planoa:''' faila batean dauden blokeak mugitzen direneko gainazala. Orokorrean apur bat irregularra denez, faila-gainazala edo faila-zona ere deitzen zaio.
 
* '''Faila-planua:''' faila batean dauden blokeak mugitzen direneko gainazala. Orokorrean apur bat irregularra denez, faila-gainazala edo faila-zona ere deitzen zaio.
 
* '''Bloke altxatua''' edo '''gaineko blokea:''' Bestearekiko altxatzen den blokea, faila planoaren gainean dagoena.
32 ⟶ 31 lerroa:
* '''Alderantzizko faila''' edo '''bultzada faila:''' faila mota hau konpresio horizontalagatik sortzen da (A irudia). Mugimendua ahalik eta horizontalena da, eta faila planoak 30ºko okerdura izaten du horizontalarekiko. Faila mota honek 45º baino gutxiago duenean, '''zamalkadura''' izena hartzen du.
 
* '''Faila normala:''' faila mota hauekhau tentsio horizontala dela eta sortzen dirada (B irudia). Mugimendua orokorrean bertikala izaten da, eta horizontalarekiko angelua 60ºkoa gradu izaten da horizontalarekiko. Faila normalen elkardurazeraginez, [[horst]]ak eta [[graben]]ak sortusor daitezke.
 
* '''Urratze faila''' edo '''faila transformakorra:''' faila hau bertikalak izaten da, eta blokeen mugimendua horizontala izaten da (C irudia). Bi motako urratze faila daude: destroak eta sinistroak (eskuin edo ezker mugimendu erlatiboa dutenak). Plaken arteko muga transformatzailetan agertzen da faila mota hau.