Beduino: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Kategoria:Yemengo etniak gehitua HotCat bitartez
No edit summary
1. lerroa:
{{Talde etniko infotaula
[[Fitxategi:Bedouinnasserwadirum.jpg|thumb|200px|Beduinoa [[Jordania]]n.]]
|taldea=Beduino
 
|irudia=[[Fitxategi:Bedouinnasserwadirum.jpg|thumb|200px|Beduinoa [[Jordania]]n.250px]]
'''Beduinoak''' [[Saudi Arabia]]n, [[Siria]]n, [[Jordania]]n eta [[Irak]]en bizi diren arabiar [[nomada]]k dira. Izena [[arabiera]]ko ''bedaui'' edo ''badawi''tik (بدوي, desertuko biztanlea) eratorria da. Berez [[Arabia]], [[Afrika]] iparraldera ([[Egipto]], [[Aljeria]], [[Libia]], [[Mali]]...) zabaldu ziren VII. mendeko arabiarren konkistekin batera. Gaur egungo beduinoak badawia hitz egiten duten tribuetan daude antolatuta eta arabiar herriaren ondorengotzat daukate beraien burua.
|irudioina = <small>Beduinoa [[Jordania]]n</small>
|biztanleria= {{circa|4}} milioi
|biztanletokia={{bandera|Saudi Arabia}}: 635.000 (1978)<br />{{bandera|Jordania}}: 380.000 (2007)<br />{{bandera|Egipto}}: 50.000 (2003)<br />{{bandera|Israel}}: 250.000 (2012)<br />{{bandera|Aljeria}}: 230.000<br />{{bandera|Irak}}: 100.000<br />{{bandera|Palestina}}: 30.000
|hizkuntza=[[Arabiera]]
|erlijioa=[[Islam]]
|harremana=
}}
'''Beduinoak'''<ref>{{EuskaltzArauErref|arau-zk=90|arau-izenb=Munduko herriak eta etniak}}</ref> [[Saudi Arabia]]n, [[Siria]]n, [[Jordania]]n eta [[Irak]]en bizi diren arabiar [[nomada]]k dira. Izena [[arabiera]]ko ''bedaui'' edo ''badawi''tik (بدوي{{Lang|ar|بَدَوِي}}, desertuko biztanlea) eratorria da. Berez [[Arabia]], [[Afrika]] iparraldera ([[Egipto]], [[Aljeria]], [[Libia]], [[Mali]]...) zabaldu ziren VII. mendeko arabiarren konkistekin batera. Gaur egungo beduinoak badawia hitz egiten duten tribuetan daude antolatuta eta arabiar herriaren ondorengotzat daukate beraien burua.
 
== Historia ==
[[Mahoma]]ren garaiko beduinoak 3.000 bat kideko talde soziala osatzen zuten; talde hau familietan zegoen banatuta, baina odoleko herentziak batzen zituen, aitaren bidez pasatzen zena. Tribu ezberdinek arteko harremanak zailak eta ezegonkorrak izan ziren beti. Tribu beduinoen ezaugarriak, odol herentziatik aparte, ostatu emateari ematen zioten garrantzia, gudarien ohorea eta ausardia beti kontutan hartzean eta poesiaren maitasuna dira.
 
Tribu nombadanomada hauek politeistak ziren, harriak, zuhaitzak, astroak, deabruak eta hantzeko idoloak gurtzen zituzten. Berehala onartu zituzten Mahomaren irakaskuntzak eta gainontzeko arabiarrak baino musulman sutsuagoak bihurtu ziren.
 
Beduinoek egin zuten ekarpena erabakiorraerabakigarria izan zen Islamaren konkista eta hedapenean. Beraien indarra eta borrokarako teknikek nagusitasuna eman zien musulmanei aldameneko inperio sedentario handien aurrean.
 
== Gaur egungo biztanleria Afrikan ==
* [[Aljeria]]: ArgeliaAljeria erdialdea bizi dira, Al Golea eta Al Oued eskualdeetan. BiztanlegoaBiztanleria: 63.000.
* [[Tunisia]]: Erdialdean [[Qafsa]] inguruan eta hegoaldean bizi dira. BiztanlegoaBiztanleria: 2.130.000.
* [[Libia]]: Kufra izeneko tribuak iparraldean bizi dira, Wahat al-Kufrako itsasertzeko eskualdean. Riyah tribua erdialdean bizi da. Sanusi tribua (handiena, 500.000 kiderekin) ekialdean bizi dira. Tripolitanian, kostalde mediterranearreanmediterraneoan, Sirtikan tribua bizi da. BiztanlegoBiztanleria osoa: 950.000.
* [[Egipto]]: Batzuk [[Sahara]]ko desertuaren iparraldean bizi dira. Twara, Tiaha eta Jebeliyah tribuak [[Sinai]]ko penintsulara emigratu zuten. BiztanlegoaBiztanleria: 1.300.000.
* [[Mali]]: Kunta tribuak mendebaldeko Saharan bizi dira, [[Mauritania]]ko mugatik hurbil. BiztanlegoaBiztanleria: 37.000.
 
== Ohiturak ==
22 ⟶ 30 lerroa:
Denda baxuetan bizi dira, forma errektangularrekoak, gamelu edota ahuntz ilearekin eginak. Aldeetatik biltzen dira aireak zirkula dezan eta euria edota hondar ekaitza dagoenean hermetikoki ixten dira. Dendaren zati bat gizonentzako eta gonbidatuentzat da, eta bestea emakumeentzako eta umeentzako.
 
Beduinoak erropa arina eramaten dute beroa jasatzekojasateko. Gorputz osoa, aurpegia, eskuak eta hankak ezik, estaltzen dieten tunikak eramaten dituzte.
 
Antzekotasun taldeetan antolatzen dira. Unitaterik txikiena familia de, gero klana eta azkenik tribua.
 
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda}}
{{commonskat}}
[[Kategoria:Nomadak]]