Aurkitutako lehenengo aztarnak [[Brontze Aro]]koak dira ([[zeramika]] zatiak eta [[sukarri|silex]] aztarnak. Estela erromatar bat ere aurkitu izan da.
[[Fitxategi:Otxate.jpg|thumbnail|Otxateren ikuspegi orokorra.]]
Otxateren lehenengo erreferentzi historikoa, ordea, [[Donemiliaga|San Millango]] [[Donemiliagako goldea|herrien zerrendanzerrenda]]n agertzen da, [[1025]] urtean; dokumentu horretan "Gogate" izenarekin aipatzen zaio. Herriak gora behera handiak izan ditu. XIII. mendean "Chochat" izenarekin Aznar apezpikuak aipatu zuen. Ondoren badakigu bi mende abandonaturik egon zela, 1522. arte: urte horretan birpopulatu izan zen, orduan "Otxate" izenarekin. Herriak 1830. urtean populazio altuena izan zuen. Data horretatik aurrera populazio jaitsiera ematen da XIX. mendearen amaiera arte: urte haietan igoera txiki bat izan zuen. XX. mendean jende gehiena inguruko herrietara joan zen, bereziki [[Imiruri]]ra, harik eta Otxate hutsik gelditu arte.<ref>http://www.ochate.com/comoera.htm</ref>
