Mesopotamia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
|||
72. lerroa:
K. a. 2000. urterako, hamabi hilabetetan banaturiko 360 eguneko urtea ezagutzen zuten babiloniarrek. Noizean behin, eta behar zen doikuntza egiteko, beste hilabete bat sartzen zuten. [[Egun]]a [[ordu]]etan, ordua [[minutu]]tan, eta minutua [[segundo]]tan banatu zuten. Eguzki-esfera ere asmatu zuten; hau lurrean zutik sartutako kainabera bat baino ez zen, eta orduen iragapena adierazten zuen. [[Eguzki]]aren, [[Ilargi]]aren eta artean ezagutzen zituzten bost planeten izenak egokituz, zazpi eguneko beste unitate bat sortu zuten: [[aste]]a. Hilabeteen arabera, hamabi zatitan banatu zuten Eguzkiaren ibilera espazioan zehar, eta zati bakoitzari izan mitiko eta ikur bana egokitu zioten: [[Aries (konstelazioa)|Aries]], [[Taurus (konstelazioa)|Taurus]] eta abar.<ref name="bandres"></ref>
Babiloniarren ustetan, [[Unibertsoa]] kaxa itxi baten antzerakoa zen, hondoan [[Lur]]ra zeukana. Erdialdean lurra igotzen zen, elur-aldeak osatuz, eta hauetan zegoen Eufratesen sorburua. Lurraren inguruan urezko sohorna bat izango zen eta honen inguruan, ortzea eusten, zeruko mendiak. Hala ere, dirudienez, Mesopotamiako astronomo batzuk ohartu ziren Lurra borobila zela.<ref name="bandres"></ref> ▼
Ezagutzen ditugun behaketa astronomikoen lehen datu zehatzak K. a. 2000. urtean egindakoak dira, eta [[Artizar]] planetaren irteera eta sarrerari zegozkien. Oso antzinetik, Mesopotamiako apaizek behatzen zuten gauez ortzea, eta lortutako datuak buztinezko taulatxoetan jartzen. Pixkanaka, fenomeno astronomikoen erregulartasunez ohartu ziren eta, [[K. a. VI. mende]]ko dokumentu baten arabera, Eguzkiaren eta Ilargiaren posizio erlatiboak eta [[eklipse]]ak aldez aurretik kalkulatzeko gai ziren. Hau izan zen astronomia zientifikoaren sorrera.<ref name="bandres"></ref>
79 ⟶ 77 lerroa:
== Erlijioa ==
{{sakontzeko|Mesopotamiako mitologia}}
▲Babiloniarren ustetan, [[Unibertsoa]] kaxa itxi baten antzerakoa zen, hondoan [[Lur]]ra zeukana. Erdialdean lurra igotzen zen, elur-aldeak osatuz, eta hauetan zegoen Eufratesen sorburua. Lurraren inguruan urezko sohorna bat izango zen eta honen inguruan, ortzea eusten, zeruko mendiak. Hala ere, dirudienez, Mesopotamiako astronomo batzuk ohartu ziren Lurra borobila zela.<ref name="bandres"></ref>
Mesopotamiarrek [[politeismo|erlijio politeista]] zuten; jainko asko gurtzen zituzten eta giza irudiekin irudikatzen zituzten. Jainko bakoitzak bere tenplua zeukan, [[Lurra|Lurrean]] zeukan etxetzat hartzen zena. Erlijiozko erritu korapilatsuen bitartez gurtzen zituzten, animalien sakrifizioak eta jardun magikoak eginez. Nagusiak honako hauek ziren: ▼
▲
{{zutabeak|kopurua=3|zabalera=25|
* [[Anu|An/Anu]], Zerua
| |||