Hidrogeno: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t robota Erantsia {{HezkuntzaPrograma}}
91. lerroa:
== Hidrogeno atomoa ==
[[Fitxategi:Hydrogen.svg|thumb|left|150px|Hidrogeno [[atomo]]a bere [[elektroi]] hodeiarekin‎]]
Hidrogeno [[atomo]]aren [[energia]] mailak [[Bohrren eredu atomikoa]] erabiliz nahiko zehazki kalkulatu litezke. Bohrren ereduak [[elektroi]]a [[atomo nukleo|nukleoko]] [[protoi]]aren inguruan biraka dabilela dio, [[lurra]] [[eguzkia]]ren inguran orbitatzen dabilen bezala. Hala ere, indar [[erradiazioindar elektromagnetiko|elektromagnetikoak]]ak dira protoi eta elektroiaren arteko erakarpena sortzen dutenak eta planeta eta izarren arteko indarra grabitateak sortzen du. Bohrrek mekanika kuantikoaren hastapenetan suposatu zuen [[momentu angeluar]]raren diskretizazioa dela-eta Bohrren ereduan elektroi eta protoiaren arteko zenbait distantzia dira soilik posible, orbita jakin batzuetan soilik aurki genezake elektroia eta honek elektroiaren energia maila konkretu batzuetara mugatzen du. [[Mekanika kuantiko]]aren aldetik tratamendu hobea emango bagenio Bohrrek bere garaian eskura ez zituen erreminten bidez [[Schrödingerren ekuazio]]a edota [[Feynman]]en bide integralen formulazioarekin protoi inguruko elektroiaren okupazio dentsitate probabilistikoa kalkulatu genezake orbital sinple batzuetara mugatu gabe. Dentsitate probabilistiko horrek elektroia puntu jakin batean egotearen probabilitatea azaltzen digu, eta horrela protoi inguruko zonalde batzuetan errezagoa izanen da elektroia aurkitzea beste zonalde batzuetan baino. Dentsitate hau erakusten duten diagrametan elektroien orbitalak hodei moduko itxura hartzen dute, non zonalde ilunak probabilitate altuagoa adierazten baitu, eta zonalde argiak probabilidade baxuagoa. Elektroiei materia [[uhin]] tratamendua emanez, hidrogeno atomoaren kontzeptu errealago bat lortzen dugu Bohrren eredua erabiliz baino. Hala ere, Bohrren eredua lagungarria da oso hain sinple izanda elektroiaren energia eta espektroa nahiko ongi aurreikusten baititu. Hidrogenoaren modeloa guztiz modelizatuko bagenu, elektroien eta nukleoaren [[masa]] kontutan hartuz ([[mekanika orbital]]eko bi gorputzen problemarekin egiten den bezala), elektroiaren energia eta espektroa are hobeto errepresenta litezke. Hidrogenoaren [[isotopo]] guztiekin egin liteke hau gainera. Schrödingerren ekuazio eta Feynmanen metodo integralaren bidez lorturiko emaitzak teoria kuantiko osatuarekin txukunduko bagenitu [[erlatibitate berezi]]aren efektuak kontutan hartuz (ikusi [[Dirac-en ekuazioa]]) eta hutsean gertatzen diren alegiazko partikulen sortzea bezalako beste hainbat efektu kontuan hartuz, hidrogeno atomoaren modelo bikain bat lortuko genuke.
 
== Isotopoak ==