Nekazaritza: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
33. lerroa:
 
=== Iraultza ===
[[Fitxategi:Circular irrigations in Al Jawf Region, Saudi Arabia.jpg|thumb|Ureztatze zirkularra [[Saudi Arabia]]n.]]
[[Erdi Aroa]]n [[Arabiar Nekazal Iraultza|Islamiar munduan]] eta Europan nekazaritzaren eraldaketa handia egon zen, teknika berriekin eta landare berrien sarrarekin: [[azukre]]a, arroza, kotoia eta [[arbola]] batzuk sartu ziren, adibidez [[laranja]] [[Al-Andalus]]etik<ref>{{Erreferentzia|izena=Andrew M.|abizena=Watson|izenburua=The Arab Agricultural Revolution and Its Diffusion, 700–1100|orrialdeak=8–35|hizkuntza=en|data=1974/03|url=https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-economic-history/article/arab-agricultural-revolution-and-its-diffusion-7001100/191420C875A8F1BD64852DFBC61E14D7|aldizkaria=The Journal of Economic History|alea=1|zenbakia=34|issn=1471-6372|doi=10.1017/S0022050700079602|sartze-data=2018-04-09}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Food journeys of a lifetime : 500 extraordinary places to eat around the globe|argitaletxea=National Geographic Society|data=2009|url=https://www.worldcat.org/oclc/832378799|isbn=9781426216091|pmc=832378799}}</ref>. [[1492]]etik aurrera [[Kolondar trukaketa]] eman zen: Mundu Berriko artoa, patatak, batatak eta manioka Europara iritsi ziren, eta Europako garia, garagarra, arroza eta [[arbi]]a Ameriketara iritsi ziren, zaldi, behi, ardi eta ahuntzekin batera<ref>{{Erreferentzia|izenburua=User account {{!}} Gilder Lehrman Institute of American History|hizkuntza=en|url=http://www.gilderlehrman.org/history-by-era/american-indians/essays/columbian-exchange|aldizkaria=www.gilderlehrman.org|sartze-data=2018-04-09}}</ref>. Ureztatzea, [[labore errotazioa]] eta [[ongarri]]ak asko garatu ziren XVIII. mendetik aurrera, [[Britainiar Nekazal Iraultza]]tik hasita. [[XX. mende]]tik aurrera nekazaritza asko aldatu da herrialde garatuetan, [[mekanizazio]]a, [[ongarri sintetiko]]ak, [[pestizida]]k eta [[hautespen artifizial]]aren ondorioz. [[Haber-Bosch metodoa]]k baimendu zuen [[nitrato amonio]]a sintetizatzea eskala industrialean, laborantzaren emaria handituz<ref>{{Erreferentzia|izenburua=The Impact of Mechanization on Agriculture|url=http://www.nae.edu/Publications/Bridge/52548/52645.aspx|aldizkaria=NAE Website|sartze-data=2018-04-09}}</ref>. Gaur egungo nekazaritzak hainbat auzi politiko sortu ditu [[uraren kutsadura]], [[bioerregai]]ak, [[genetikoki eraldatutako organismo]]ak edo [[muga-zerga]]k bezala. Erantzun gisa [[elikadura burujabetza]] edo [[elikagai organiko]]en aldeko mugimendua sortu dira<ref>{{Erreferentzia|izenburua=A Brief History of Our Deadly Addiction to Nitrogen Fertilizer|hizkuntza=en-US|url=http://www.motherjones.com/tom-philpott/2013/04/history-nitrogen-fertilizer-ammonium-nitrate|aldizkaria=Mother Jones|sartze-data=2018-04-09}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ten worst famines of the 20th century|hizkuntza=en|data=2011-08-15|url=https://www.smh.com.au/world/ten-worst-famines-of-the-20th-century-20110815-1iu2w.html|aldizkaria=The Sydney Morning Herald|sartze-data=2018-04-09}}</ref>.