Wikipedia

Laurence Sterne: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
+biografia infotaula automatikoa, +bizialdia
aberastu eta ordenatu
4. lerroa:
 
== Biografia ==
CambridgenLaurence eginSterne zituenClonmelen ikasketak.([[Tipperary]], 1738anIrlandan) apaiz-ikasketakjaio hasizen. zituen,Bertan zuen kokalekua  bere osabaaitaren Jacquesek erregimentuak eraginda,(militar elizakoingelesa kargudunazen). baitzenCambridgen hura,hasi zituen ikasketak eta 1738an apaiz anglikano egin zen eliza anglikanoan. Ikasle gisa arrakasta berezirik izan ez bazuen ere, han ezagutu zuen gero adiskide min izango zuen [[John Hall-Stevenson]], eta han irakurri zituen [[John Locke]], [[François Rabelais|Rabelais]] eta [[Michel de Montaigne|Montaigne]], Sterneren obran eragin handia izango zuten autoreak denak ere.
 
1760 urtean Coxwoldeko ([[Yorkshire]]) bikario kargua eman zioten eta parrokia horretan egon zen 20 urtez lan egiten. Han ezagutu zuen ondoren bere emazte bihurtuko zen Elizabeth Lummley, eta geroxeago miss Fourmantelle, “Dear Kittiy”, bolada batean bere maitalea izango zena. Orduan idatzi zuen bere lehen nobela, T''he History of a Good Warm Watchcoat'' (1759, ''Beroki on baten historia''), elizgizonek karguak eta ondasunak bereganatzeko izaten zuten irrika bizia gogor astintzen zuen alegoria satirikoa. Bere osasuna gutxitzen zihoanez, idazteari eman zion bete betean. Hala sortu zuen ''Life and Opinion of Tristan Shandy, Gentleman'' (1760-1767). Bederatzi liburukitan argitaratutako eleberri bitxi, ausart eta berritzailea, umore handiz idatzia, [[John Locke|Locke]] filosofoaren eragina duena.
1741ean Elizabeth Lumleyrekin ezkondu zen. 1762tik 1764ra Frantzian bizi izan zen, eta 1765ean Frantzian eta Italian zehar bidaiatu zuen. Londresera itzulirik, 1766an Elizabeth Draper-ez maitemindu zen eta haren omenez idatzi zuen ''Letters from Yorick to Elize'' (1775, ''Yoricken gutunak Elizeri'').▼
 
Haren1760an idazlanetakoLondresen batzuk:hartu ''Thezuen Historybolada ofbaterako a Good Warm Watchcoat'' (1759bizilekua, ''Beroki on baten historia''), elizgizonek karguak eta ondasunakbere bereganatzekoliburuaren izatenarrakastaren zutenondorioz, irrikaharrera biziaezin gogorhobea astintzenegin zuenzioten alegoriagoi satirikoa;mailako ''Thegizartean. Life1761ean andsukarrezko Opinionsbizimodu ofhark Tristramosasuna Shandy,higatu Gentleman''zion (1760-1767azkenik, ''Tristram Shandy zaldunaren bizitza eta iritziak''),odol bederatzijario liburukitanhandi argitaratutakobaten eleberriondoren bitxi,medikuek ausartFrantzian etaatseden berritzailea,hartzea umoreaholkatu handiz idatzia eta Lockeren eragina duenazioten. Obra1762tik nagusi1764ra horretakoFrantzian lehenengo([[Tolosa biOkzitania|Toulouse]])  liburukiakbizi Yorkenizan eman zituen argitarazen, eta Londresen1765ean gero,Frantzian eta berehalaItalian arrakastazehar handiabidaiatu izan zutenzuen. Parisen ere Londresen izan zuen arrakasta berbera izan zuen Frantziako literatura-giroetan, eta [[Denis Diderot|Dideroten]] adiskide egin zen han.
 
▲1741ean Elizabeth Lumleyrekin ezkondu zen. 1762tik 1764ra Frantzian bizi izan zen, eta 1765ean Frantzian eta Italian zehar bidaiatu zuen. Londresera itzulirik, 1766an Elizabeth Draper-ez maitemindu zen eta haren omenez idatzi zuen ''Letters from Yorick to Elize'' (1775, ''Yoricken gutunak Elizeri'').
''Tristram Shandy'' argitaratu zenerako, finkatua zegoen nobela ingelesean bai kontakizuna nondik nora eraman, bai intriga nola korapilatu, bai pertsonaien arteko harremanak nola antolatu, bai nolako errealitatezko ukitua eman fikzioari, bai, azkenik, nobelaren unibertso ondo antolatuaren baitan, gizakien jokabidea arautuko duten printzipio sendo batzuk nola ezarri. [[Daniel Defoe|Defoek]], [[Samuel Richardson|Richardsonek]] eta [[Henry Fielding|Fieldingek]] egina zuten bide hori. Baina ''Tristram Shandy'' argitaratzeak nahaspila ekarri zuen bere bidea egina zuen mundu ondo antolatu horretara, liburu horrek ez baitu kontakizun bakarra, kontakizun-multzo bat baizik, amaierarik sumatzen ez zaiona gainera. Gainerako ezaugarriek ere ez dute zerikusirik garaiko nobela ingelesak zituenekin. Kritika modernoak, berriz, nobela horren aberastasuna goraipatu du, gaur egungo nobelaren aitzindaritzat aitortzeraino. ▼
 
== Obrak ==
Sterneren beste lanetako bat: ''A Sentimental Journey Through France and Italy'' (1768, ''[[Bidaia sentimentala Frantzian eta Italian zehar]]'', [[Josu Barambones Zubiria]]k euskaratua). Liburu hori ''Tristram Shandy''ren oso bestelakoa da.▼
Bere nobelarik famatuenetakoan, ''The Life and Opinions of Tristram Shandyn'' (9 liburukiz osatuta dagoena) narratzaileak digresio eta anekdotekin azaltzen du istorioa. Bertako pertsonaia nagusiak Tristan Shandyren aita (Walter Shandy), ama (izenik agertzen ez dena), osaba Toby, Trim kaboa (Tobyren morroia), Slop doktorea eta Yorick parrokoa dira. Nobelaren argumentu nagusia oso zehatza ez den arren, etxeko giroan gertatzen diren hainbat anekdotari buruzkoa da. Hauekin idazleak gertakizun komikoak kontatzen ditu asmo satiriko argiarekin.
▲''Tristram Shandy'' argitaratu zenerako, finkatua zegoen nobela ingelesean bai kontakizuna nondik nora eraman, bai intriga nola korapilatu, bai pertsonaien arteko harremanak nola antolatu, bai nolako errealitatezko ukitua eman fikzioari, bai, azkenik, nobelaren unibertso ondo antolatuaren baitan, gizakien jokabidea arautuko duten printzipio sendo batzuk nola ezarri. [[Daniel Defoe|Defoek]], [[Samuel Richardson|Richardsonek]] eta [[Henry Fielding|Fieldingek]] egina zuten bide hori. Baina ''Tristram Shandy'' argitaratzeak nahaspila ekarri zuen bere bidea egina zuen mundu ondo antolatu horretara, liburu horrek ez baitu kontakizun bakarra, kontakizun-multzo bat baizik, amaierarik sumatzen ez zaiona, gainera. Gainerako ezaugarriek ere ez dute zerikusirik garaiko nobela ingelesak zituenekin. Kritika modernoak, berriz, nobela horren aberastasuna goraipatu du, gaur egungo nobelaren aitzindaritzat aitortzeraino.
 
▲Sterneren beste lanetako bat: ''A Sentimental Journey Through France and Italy'' (1768, ''[[Bidaia sentimentala Frantzian eta Italian zehar]]|''Bidaia sentimentala Frantzian eta Italian zehar'']], [[Josu Barambones Zubiria]]kZubiriak euskaratua). Liburu komiko motz hori ''Tristram Shandy''ren nobelarekin alderatuta oso bestelakoa da. Bertan, gertakizun autobiografikoak, asmatuak, eta bidaia literaturazko zatiak nahasten ditu. Liburua Yoricken eta bere zerbitzari La Fleuren bidaiari buruzko kronika da.
 
== Erreferentziak ==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Laurence_Sterne"(e)tik eskuratuta