Filipo Arabiarra: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-thumb|right +thumb)
No edit summary
1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
[[Fitxategi:Bust of emperor Philippus Arabus - Hermitage Museum.jpg|thumbnail|Filipo Arabiarra.]]
'''Filipo Arabiarra''', [[latin]]ez ''({{lang-la|Marcus Iulius Philippus''}}; ([[204]] - [[249]]) erromatar enperadorea izan zen, [[244]]tik hil zen arte. Arabiar goitizena jaso zuen haren familiaren jatorriarengatik.
 
== Estreinako urteak ==
Gutxi jakiten da Filiporen estreinako urteei buruz. Shahba hirian jaio zen, [[Damasko]]ren hegoaldean, Siria probintzian. Aitaren izena Julio Marino izan zen; amarena ezezaguna da. Anaiaren bat [[Pretoriar Guardia|Pretoriar GoardianGuardian]] aritu zen [[Gordiano III.a|Gordiano III]].arenren agintaldian. Filipo Marcia Otacilia Severarekin ezkondu zen eta Marcus Julius Severus Philippus izeneko semea izan zuten.
 
== Boterea eskuratzen ==
[[243]]an, [[Gordiano III.a|Gordiano III]].aren partiarren kontrako kanpainan, [[Timesiteo]], [[Pretoriar Guardia|Pretoriar Goardiako]]Guardiako prefektoaprefektua hil zen. Heriotzaren kausak ezezagun darraio. [[Prisko]] anaiaren ekimenean, Filipo pretoriarren buru berria bilakatu zen. Honela, bi anaiek enperadorea bere kasa erabili nahi zuten, eta Inperioko benetako kontrola izanen lukete.
 
Porrot militar baten ostean, [[Gordiano III.a|Gordiano III]].a ere hil zen, egoera ezezagunetan ere. Filipori leporatu zioten heriotza hori, baina enperadore aldarrikatu zuten. Aurreko usurpatzaileek egindako hutsegiteak ez errepikatzearren, Filipo berehala itzuli zen [[Erroma]]ra, Senatuaren onespena jasotzera. Anaia ekialdean utzi zuen, egundoko boterearekin horko probintzien gainean. [[Erroma]]n ''Augusto'' titulua eman zioten eta semea oinordeko izendatu zuten.
 
== Boterean ==
15. lerroa:
Baina [[Pakatiano]]rena ez zen arrisku bakarra. Ekialdean Iotapiano ere matxinatu zen, Priskok, Filiporen anaiak, zeraman politika zela eta. Izan ere, zergak handitu zituen. Beste bi matxinada ere sortu ziren, baina arrakastarik gabekoak.
 
[[248]]ko apirilean, [[Erroma]]ko milagarren urteurrena ospatu zen, [[Romulo eta Remo|Romulok]] hiria K. a. 753an fundatu baitzuen. Ospakizun ederrak izan ziren, iturrien arabera. Jokoak eta antzezlanak hiria zehar hedatu ziren. [[Asinio Kuadrato]]k ''Milurteko historia'' idatzi zuen urteurrenarakourteurrenerako prestatuta.
[[Fitxategi:Antoninianus Philip - Philip.jpg|thumb|300px|Filipo Erromako milurtekoa ospatzen.]]
 
[[248]]ko apirilean, [[Erroma]]ko milagarren urteurrena ospatu zen, [[Romulo eta Remo|Romulok]] hiria K. a. 753an fundatu baitzuen. Ospakizun ederrak izan ziren, iturrien arabera. Jokoak eta antzezlanak hiria zehar hedatu ziren. [[Asinio Kuadrato]]k ''Milurteko historia'' idatzi zuen urteurrenarako prestatuta.
 
Ospakizunak ospakizun, nahigabea zabaldu zen legioen artean. 249ko udaberrian [[Mesia]]ko gobernaria, [[Dezio]], enperadore aldarrikatu zuten horko legioek. [[Dezio]]k berehala jo zuen [[Erroma]]ra. Bi armaden arteko borrokan Filipo hil zen. [[Dezio]]ren garaipenaren berri [[Erroma]]ra ailegatutakoan, Filiporen 11 urteko semea ere hil zuten.
24 ⟶ 22 lerroa:
 
{{commonskat}}
{{bizialdia|204ko|249ko|Filipo}}
 
[[Kategoria:Erromatar enperadoreak]]
[[Kategoria:204ko jaiotzak]]
[[Kategoria:249ko heriotzak]]
[[Kategoria:Hirugarren Mendeko krisia]]