Mineral: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
296. lerroa:
 
==== Esfoliazioa eta apurketa ====
{{nagusia|Esfoliazio}}
Definizioz, mineralek disposizio atomiko karakteristiko bat daukate eta [[egitura kristalino]] horren edozein ahultasun ahultasun planoen existentziaren arrazoia dira. Mineralen apurketa plano horietan zehar [[esfoliazio]] deitzen da. Esfoliazioaren kalitatea deskribatuta izan daiteke bere garbitasun eta erreztasunaren funtzioan; kalitate hori deskribatzen diren terminoak handienetik txikienera, perfektua, ona, desberdina eta pobrea dira. Partikularki mineral gardenetan, esfoliazioa ikus daiteke marra bparaleloen marra batzuk bezala, gainazal planoak deskribatzen dituztenak albotik ikusten direnean. Esfoliazioa ez da mineralen propietate unibertsal bat, adibidez, kuartzoa silize tetraedro interkonektatuez eratua, ezdauka ahultasunik esfoliatu ahal izateko. Bestalde, mikak, base esfoliazio perfektua dutenak, silize tetraedroz eratuta daude baina elkarri oso ahulki lotuta mantentzen dira.<ref name=":3" />
 
Esfoliazioa kristalografiaren[[kristalografia]]ren funtzioa denez, esfoliazio moten artean barietate handi bat dagobatdago bat, bi, hiru, lau edo sei norabidetan emanda. Bi direkziotako esfoliazioa anfibole[[anfibol]] eta piroxenotan[[piroxeno]]tan ematen da. [[Galena]] edo [[halita]] bezalako mineralakmineralek esfoliazio karratua dute, hiru norabidetan, 90º-tan, baina ez 90º-tan kaltzitan[[kaltzita]]n bezala, zeinaren esfoliazioa erronboedrikoa[[erronboedriko]]a den. Esfoliazio oktaedrikoa [[fluorita]] eta diamantean agertzen da, eta [[Esfalerita|esfaleritak]] dodekaedroaren sei esfoliazio norabide ditu.<ref name=":3" />
 
Esfoliazio askotako mineralek norabide guztietan berdin ez haustea pairatu dezakete, adibidez, kaltzitak hiru norabideko esfoliazio ona dauka baina igeltsuak soilik esfoliazio perfektu bakarra dauka norabide batean eta pobrea beste bitan. Esfoliazio planoen arteko angeluek mineralen artean aldatzen dira. Adibidez, anfiboleak kate bikoitzeko silikatoak direnez eta piroxenoak kate bakarrekoak, piroxenoak bi norabidetan esfoliatzen dira 90ºtan eta anfiboleak ere bi norabidetan baina 120º eta 60ºtan.<ref name=":3" />
306 ⟶ 307 lerroa:
Mineral bat esfoliazio planoari ez dagokion norabide batean hausten denean, apurketa deritzo. Hainbat mota daude:
 
-*Biribildutako azal|azalera ahur edo ganbilak eratzen direnean, concoidea entzute handikoa leuna. Mineraletan soilik produzitzen da oso homogeneo, kuartzoaren haustura adibide|eredu klasikoa izanez.
-*Azalera lau, leun eta laztasunik gabekoak agertzen direnean, hondoetako korrokoia.
-*Desberdin edo irregular, azal|azalera zimurtsu eta irregularrak agertzen direnean.
-*Haritsu edo astillosa, zur bat bezala apurtzen denean, ezpalak eratuz.
-*Kakoduna, haustura-azala|azalera horzdun agertzen denean.
-*Lurkara, zokor bat bezala hondatzen denean.
 
-Irmotasuna esfoliazio eta apurketarekin erlazionatuta dago. Apurketak eta esfoliazioak minerala hausten deneko gainazalak deskribatzen dituzten bitartean, irmotasunak mineralak haustura horri jarritako erresistentzia deskribatzen du. Mineralak izan daitezke:
-Azalera lau, leun eta laztasunik gabekoak agertzen direnean, hondoetako korrokoia.
-*Hauskorrak, ahalegin gutxi uzten dutenean erraztasunez.
 
-*Malguak, kolpeen bitartez xaflatzen direnean.
-Desberdin edo irregular, azal|azalera zimurtsu eta irregularrak agertzen direnean.
-*Sektileak, bizar-xafla batez ebakitzen denean txirbilak eratuz.
 
-*Harikorrak, hari bat bihurtuz luza daitekeenean.
-Haritsu edo astillosa, zur bat bezala apurtzen denean, ezpalak eratuz.
-*Malguak, tolesterakoan forma ahalegina gelditzerakoan ez dutenean berreskuratzen.
 
-*Tolesterakoan forma berreskuratzen dutenean ahalegina gelditzerakoan, elastikoak.
-Kakoduna, haustura-azala|azalera horzdun agertzen denean.
 
-Lurkara, zokor bat bezala hondatzen denean.
 
-Irmotasuna esfoliazio eta apurketarekin erlazionatuta dago. Apurketak eta esfoliazioak minerala hausten deneko gainazalak deskribatzen dituzten bitartean, irmotasunak mineralak haustura horri jarritako erresistentzia deskribatzen du. Mineralak izan daitezke:
 
-Hauskorrak, ahalegin gutxi uzten dutenean erraztasunez.
 
-Malguak, kolpeen bitartez xaflatzen direnean.
 
-Sektileak, bizar-xafla batez ebakitzen denean txirbilak eratuz.
 
-Harikorrak, hari bat bihurtuz luza daitekeenean.
 
-Malguak, tolesterakoan forma ahalegina gelditzerakoan ez dutenean berreskuratzen.
 
-Tolesterakoan forma berreskuratzen dutenean ahalegina gelditzerakoan, elastikoak.
 
==== Dentsitate erlatiboa ====