00:07, 26 iraila 2017ko berrikusketa aldatu Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.324 edits 2.139.118.61 (eztabaida) wikilariaren 6008795 berrikuspena desegin da ← Aurreko ezberdintasuna		00:13, 26 iraila 2017ko berrikusketa aldatu desegin Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.324 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
2. lerroa: [[Fitxategi:Joan ignazio iztuetaren omenezko eskultura.jpg\|thumb\|260px\|right\|Joan Ignazio Iztuetaren omenez Zaldibian jarritako eskultura: [[Rikardo Ugarte\|Ricardo Ugarte]]ren ''La vertical del sonido''.]] '''Joan Ignazio Iztueta Etxeberria''' ([[Zaldibia]], [[Gipuzkoa]], [[1767]]ko [[azaroaren 29]]a -– [[1845]]eko [[abuztuaren 18]]a) [[euskal idazle]] eta [[poligrafo]]a izan zen. [[Dantza]]ri arina ere izan zen. Arlo askotan nabarmendu zen. Ez zaio ezagutzen Iztuetari goi mailako ikasketarik. Berak ~~esaten~~esana duda, gainera, "«gizon lego eskolatu bageko jakin-ez bat"» zela; hala ere, idazkietan jakintza maila nahiko handia erakusten du. == ~~Biografia~~Bizitza == [[Zaldibia]]n jaio ~~eta~~zen, ~~hil~~Iztuetaenea ~~zen.~~etxean ~~Lehen~~(gerora ~~ezkontzatik~~Kapagindegi ~~bost~~izena ~~seme-alaba~~hartuko ~~izan~~zuen ~~zituen~~eraikin horrek). Hogeita hiru urte zituela ezkondu zen lehen aldiz, Joakina Lintzoain [[urnieta]]rrarekin. Handik hamabi urtera alargundu zen., lehen ezkontza hartatik bost seme-alaba izanda. [[Azpeitia\|Azpeitiko]] kartzelan egon zen 1801-1807 urte bitartean. Zergatiak ez dira garbi ageri: agidanez, lapurreta bategatik edo; beste zenbaiten ustetan, ordea, haur hiltze batean laguntzaile izateagatik. Ezaguna dena da Kontxesi Bengoetxea donostiarra ezagutu zuela han, hura bi haur hiltzeagatik kondenatua, eta harekin maiteminduta, 1808an ezkondu zirela. Kartzela garaikoa da ''[[Kontxesiri]]'' izeneko bertso saila, gerora entzute handikoa izan zena. Oso ezaguna da bertso horien hasiera: ''«Maite bat maitatzen det maitagarria»''. [[Iberiar Penintsulako Gerra]]n frantziarren aldeko jarrera izan zuen, frantsestu gisa, eta ogasun alorrean karguren bat izan zuen Donostian. 15. lerroa: Bigarren aldiz alargundu eta 1828an hirugarrenez ezkondu zen, Asunción Urruzola [[zizurkil]]darrarekin. Donostiako harresietako Lur Ateko zaindaria izan zen garai hartan, eta kartzelako [[alkaide]] ere izan zen. Bere lanetan euskararen alde eta dantzen alde jardun zuen, orduko dantzen kontra aritzen ziren apaizekin eztabaidan sartuta. Horren lekuko da Juan Jose Mogeli idazten dion gutuna, Frai Bartolome Santa Teresaren kontra: ''Carta eguiten diona D. Juan Ignacio Iztuetac apez [[Juan Jose Mogel\|D. Juan Jose Mogueli]], aita beacurtsu fraile Santa Teresacoac Plauto euskaldunaren icenarequin izquidatu duen obrachoaren gañean. Ceña arguitaratu duen Moguel berac'' (1829)''. Donostian zegoelarik ~~gazteleraz~~gaztelaniaz poesia anonimoren batzuk ere idatzi zituen, Elias Legarda, [[Claudio Antón Luzuriaga]], [[José Manuel Collado\|Jose Manuel Collado]] eta beste zenbait ~~oligarka~~ donostiar oligarka ezagunen aurkako poema satirikoa kasu (''Una docena de banderillas de fuego al compadre Legarda''):<ref>http://www.iztueta.com/index.php/bibliografia-mainmenu-594/iztuetaren-lanez/537-b-96959115</ref><ref>http://www.iztueta.com/index.php/bibliografia-mainmenu-594/iztueta-bizia/645-g-26032798</ref><ref>http://www.euskerazaintza.org/PDF/Euskerazaintza%20Liburuak/Iztueta%B4ren%20olerkiak%20-%20Jose%20Garmendia%20Arruebarrena%20.pdf. 170. orria</ref> {{aipu\| 33. lerroa: == Iritzi kritikoa == ''Errima'' edo ''puntuari'' eta erritmoaren ematen die Iztuetak garrantzi gehien. Haren eskuetan errima, askotan, ustekabean sortzen da, errima erregularretik irregularrera salto eginez, gaiak eta erritmoak eskatzen dioten neurrian. ''Erritmoari'' dagokionez, Iztuetak eta, geroago, [[Bilintx]]ek gauza bera egin zuten: bertsoak kantatzeko, doinu berriak erabili zituzten, zaharrez gainera. Izan ere, errimen aldaketa ez ezik, neurriari ere astindu ederrak ematen dizkio Iztuetak. Molde erregularreko ~~monotomia~~monotonia ~~hautsiz~~hautsita, bat-batean bertso laburrak tartekatzen ditu, doinuak hala eskatuta ziurrenik. ''Oin herrena'' edo gaztelerazko ''pie quebrado'' delakoa deitzen dena erabiltzen zuen, [[Bilintx]]en modura ''Juana Bixenta Olabe'' bertso sailean. Honexegatik eta biek [[olerkigintza]] eta [[bertsolaritza]] landu zutelako, [[Bilintx]]ekin parekatu izan dute. 58. lerroa: == Kanpo loturak == * [http://zubitegia.armiarma.com/egileak/00358.htm «Juan Ignazio Iztueta»], ''Literaturaren Zubitegia''. * [http://www.iztueta.com/ Zaldibiako Iztueta Fundazioaren webgunea] * Estornés Zubizarreta, Idoia. «Iztueta Echeberria, Juan Ignacio». ''Auñamendi Eusko Entziklopedia'' [on line], 2017. [Kontsulta data: 2017ko irailaren 26a]. Eskuragarri hemen: http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/iztueta-echeberria-juan-ignacio/ar-56819/ {{Euskal idazle zirriborroa}}

Joan Ignazio Iztueta: berrikuspenen arteko aldeak