Suedia: berrikuspenen arteko aldeak

{{sakontzeko|Suediako geografia}}

[[Fitxategi:Carte de la Suède.png|200px|thumb|left|Suediako mapa]]

[[Eskandinaviar penintsula]]n kokatuta, 449.964 km²-ko azalera du. Europako bosgarren estatu handiena da azalerari dagokionez (munduko estatuen artean 55.a). Lurrazal gehiena (%78) basoz osatuta dago. Hegoaldean hosto galkorreko zuhaitzak dira ugarien, eta iparraldean koniferoak, [[iratze|garoak]] eta [[urki]]ak. Nekazaritzarako erabiltzeko lurrak, aldiz, %1a baino ez dira, hegoaldean kokatuak. Iparraldera hurbildu ahala, basoek erabateko nagusitza hartzen dute. Mendi eta muinoak mendebaldean dira nagusi, [[Norvegia]]rekin mugan ([[Eskandinaviako Alpeak|Eskandinaviako mendiak]]); gainerako lurralde gehiena nahiko laua da. Suediako punturik altuena [[Kebnekaise]] mendia da (2.111 m) eta baxuena Hammarsjön lakuaren badia (-2,41 m), hegoaldean.

 

 

 

 

== Historia ==

Azken urteetako historia baketsua izan da Suedian, bere azkenengo gerratea [[1814]]. urtean Norvegiaren aurka izan zelarik. Gerrate honen ondorioz bi herrialdeek lotura bat sortu zuten, [[1905]]eko [[urriaren 26]]an desegina izan zena era baketsuan, nahiz eta arazo batzuk izan ziren. Suedia neutralitatean mantendu zen bi mundu gerrateetan eta politika honekin jarraitu zuen [[Gerra Hotza]]ren bitartean. Gaur egun ez da ezta elkarte militar baten kide, baina [[Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea|NATOko]] entrenamendu militaretan parte har izan du.

 

{{sakontzeko|Suediaren banaketa administratiboa}}

Suedia 21 konderri edo ''län''-etan dago banatuta. Konderri bakoitzean batzorde administratibo bat dago, gobernuak izendatua izaten dena. Konderri bakoitzean ere kontzeju bat badago, zein udalerriaren ordezkari da. Kontzeju hau konderriko hautesleriak aukeratzen du. Aldi berean, konderri bakoitza udalerrietan dago banatuta, guztira 289 batuz.

|}

 

{{sakontzeko|Suediako hiriak populazioaren arabera}}

[[Fitxategi:Gamla Stan swe.jpg|thumb|right|350px|[[Gamla Stan]], [[Stockholm]]go alde zaharra.]]

|}

 

Europako gainerako herrialdeek bezalaxe, Suediako ekonomiak atzeraldia izan zuen [[1990]]eko hamarraldiaren hasieran. Suediako gobernuak zenbait neurri hartu zuen egoera horri aurre egiteko, eta berehala lortu zituen emaitzak: produkzioak, [[esportazio]]ei esker, gora egin zuen, industriaren produktibitatea hobetu egin zen 1992ko koroaren baliogabetzearen eta langileen lan orduak gehitzearen ondoren.

 

 

Gastu publikoak garbitzea eta prezioak orekatzea zen neurri horien helburu nagusia. 1998an % 8,1 langabetu zeuden Suedian, baina kontuan hartuta enpleguaren aldeko neurrien onuradun zirenak, kopuru hori % 12,6ra igotzen da. Gazteak, etorkinak eta emakumeak dira langabetu gehienak. 2008ko udazkenean, Suediako ekonomia [[atzeraldi|errezesioan]] erori zen, nazioarteko [[krisi ekonomiko]]aren eraginez

 

== Azpiegiturak ==

 

[[Ingeles]]a gero eta gehiago ikasten da ikastetxeetan, eta 50 urtetik beherako suediar gehienek erabil dezakete. [[Gaztelania]], [[frantses]]a eta [[aleman]]a ere irakasten dira eskoletan.

 

== Kultura ==

=== Zinema ===

[[Zinema]] zuzendari handien artean [[Ingmar Bergman]] suediarra dugu. [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBetan]] arrakasta itzela lortu zuten aktoreak [[Greta Garbo]] eta [[Ingrid Bergman]] izan ziren.

 

== Ondasun nabarmenak ==