|
Naziek boterea lortu eta berehala [[funtzionario]]en —eta oro har Alemaniako gizartearen— kontrola ezarri zen. Kontrol zorrotza lortzeko hilabete luzeak behar izan bazituzten ere, 1935erako nazien legeek eragina itzal luzea zuten. Behean agertzen diren memoriak aleman funtzionario batek idatziak dira eta ondo azaltzen dute funtzionarioekiko kontrola:
{{aipuaipua|Nire [[aita]]kaitak sarritan bere saila izan zen funtzionarioen bisita izaten zuen. Hainbat urte zeramatzan erretiratua, baina oraindik ere harreman pertsonal batzuk bazituen eta gozatu egiten zuen noizean behin entzunez zertan zetzan auzi bat ala bestea, funtzionario edo gobernuko kide gazteren baten karrera zertan zen, eta parte hartzeko aukera izan eta aholkuak edo gomendioak modu informalean eskaintzen zituenean. Bisitak ez ziren eten, baina elkarrizketak beti-batekokak eta tristeak bihurtu ziren. Nire aitak, esate baterako funtzionario bati edo besteari buruzko galdera egiten zuen, haren izena esaten zuen eta bisitariak labur-zehatz erantzuten zion: «4. artikulua» edo «6.artikulua».
Berriki aldarrikatutako [[lege]] baten artikuluak ziren horiak; "«Funtzionario profesionalak lehenengoratzekolehengoratzeko Legea"» zuen izena eta [[arau]] bakoitzak ezartzen zuen mendeko postuak zituzten funtzionarioak lekualda zitezkeela, nahitaezko erretirora behartu zitezkeela, behin-behineko kalte-ordain batekin kalera zitezkeela edo erretiro bat jasotzeko eskubiderik gabe kanpora zitezkeela. Artikulu bakoitzak patu bat zuen aipagai. -4. artikulua- kolpe suntsitzailea zen. -6. artikuluak- gradu-beherapena eta apalkuntza zekartzan. Garai hartan, zifra horiek nagusi ziren funtzionario talde guztien elkarrizketatan.
Behin batean, nire aita kide izan zen administrazioko [[lehendakari]]alehendakaria agertu zen. Aita baino askoz gizon gazteagoa zen, eta biek ala biek liskar profesionalen batzuk izan zituzten beren garaian. Lehendakaria [[sozialdemokrata izana zen eta nire aita "«eskuinerago"» zegoen, beraz, muturrek behin baino gehiagotan egin zuten talka; gainera, gazteak postu altuagoa izateak ere ez zituen gauzak gehiegi goxatu. Hala ere, bi gizonek elkar errespetatzen zuten eta bere harreman ez-profesionala ez zen sekula erabat etetera iritsi.
Oraingo honetan, bisita ikaragarria izan zen. Lehendakariak berrogei eta berrogetitaberrogeita hamar urte bitartean izan arren, hirurogeita hamar urte zituen, aita bezain zaharra zirudien. Erabat zuri zegoen. Aitak geroago kontatu zidan, sarritan, elkarrizketaren haria galdu zuela, ez ziola erantzun eta besteretua egon zela, begirada beheratuz, ondoren, inolako testuinguruiktestuingururik gabe, hau esateko: "«Ikaragarria da, lagun maitea. Besterik gabe, ikaragarria»." Agur esatera etorria zen. Berlin utziko zuen "«aldirietako tokiren batean ezkutatzeko"». [[Kontzentrazio-esparru]] batetik atera berria zen. Lehendakaria, bide batez, -''4. artikuluko-'' bat zen.
Nire aitari dagokionez, esan dudan bezala, denbora asko zeraman erretiratua, ez zuen jadanik inolako botererik eta, nahi izanez gero ere, ezin izango zien naziei kalterik egin bere funtzioez baliatuz. Hala, su-lerrotik kanpo zegoela ematen zuen. Baina, behin batean, berari ere galdeketa luze bat zuen idazki ofizial bat iritsi zitzaion, "«Funtzionario profesiolakprofesionalak lehengoratzeko Legearen X artikuluaren arabera, ondoren agertzen diren galderei zehatz-mehatz erantzutea eskatzen zaizu eta betiere, egiaren arabera... Ez erantzuteak edo modu okerrean erantzuteak ondorioz ekarriko du erretiro-pentsioa galtzea Y, artikuluaren arabera..."».
Galdera mordoa ziren. Nire aitak adierazi behar zuen zer alderdi politiko, elkarte eta antolakuntzatan parte hartu zuen bere bizitzen, bere lorpen nazionalak zerrendatu behar zituen, azalpenak eman eta desenkusak eskatu horregatik eta hargatik eta, azkenik, jadanik inprimatuta zegoen testu batean sinatu "«altxamendu nazionaleko Gobernuari zabal-zabal eskaintzen zion babesa"». Hitz gutxitan: estatua berrogeita bost urtez zerbitzatu ondoren, bere burua apaldu behar zuen berriz ere, ondo merezitako pentsioa jasotzeko.
Nire aitak galdeketari begiratu zion puska batean eta isilik egon zen. Biharamunean idazmahaiaren atzean eserita ikusi nuen, galdeketa aurrean zuela; begirada tinko zuen, aurrerantz, haren gainetik.
-Egia esan, ez dakit -errepikatu zuen, tarte bat pasatu ondoren-. Jakin ere ez dakit -esan zuen irribarre egin nahian- nola nahi duzun Parisera joan eta zure tesia egin.
Estututa isildu nintzen. Ondoren, aitak galdeketa alde batera utzi zuen, baina ez zuen gorde. Inprimaki hura mahai gainean egon zen egun batzuez, inork bete gabe. Arratsalde batez, ordea, bere bulegora joan nintzenean, aita ikusi nuen idazmahaiaren atzean galdeketari erantzuten kaligrafia motelez, idazlan bat idazten ari den ikaslearen antzera. Ordu erdi geroago, gelatik atera eta gutuna postontzian bota zuen bere buruari iritziz aldatzeko betarik eman baino lehen. Kanpotik ez zuen inolako aldaketarik erakutsi, ez zuen ohi baino urduritasun gehiagorekin hitz egin, baina, hala ere, gehiegi izan zen beretzat. Beren keinuak eta hitzak gehiegi menderatzeko ohitura ez duten pertsonen kasuan, organo fisikoren bat arduratzen da betiere emozioez oso bortitzak direnean eta [[gaixotasun]] moduan erreproduzitzen ditu. Egoera horietan, batzuen [[bihotzeko]]ak izaten dituzte. Nire aitaren kasuan, kaltetutako organoa urdaila izan zen. Idazmahaiaren aurrean eseri bezain pronto, aitak zirkin egin zuen altxatzean eta oka egiten hasi zen modu konbultxiboankonbultsiboan. Bizpahiru egunez ez zen ezer irentsi edo ezeri eusteko gai izan. Hura izan zen bere gorputzaren gose-grebaren hasiera, eta ondorioz, bi urte geroago hilko zen modu miserable eta dohakabean.|Sebastian Haffner, "''Historia de un alemán: memorias 1914-1933"'', 2003. Moldatua.}}
=== Hitlerren asmo espantsionistak ===
|
