Plentzia: berrikuspenen arteko aldeak

'''Plentzia''' [[Bizkaia|Bizkaiko]] udalerria da,iparraldeko [[Bizkaia|Bizkaikoudalerri]] bat da, [[Uribe Kosta]] eskualdean kokaturikeskualdekoa. [[Bilbo]]tik iparraldera 25 bat kilometrorakilometro iparraldera dago, kostaldean, herrialdeko ipar-mendebaldean. Plentzia [[Butroe]] ibaikoibaiaren azken bihurgunearen eskuinaldean dago, ibai hori Plentziako badian isuri aurretik.

5,79 kilometro koadro dauzka, eta 4.000 biztanle inguru bizi dira bertan. Biztanleria udan laukoiztu egiten da (16.000 biztanle gutxi gora behera).

Plentzia XIII. mendean sortu zuen [[Diego Lopez Harokoa]]k, Bizkaiko jaunak, eta haren asmoa [[Gaztelako Erresuma|Gaztelako]] merkantzien garraioan giltzarri izango zen puntu bihurtzea izan zen. 1780tik gaur arte itsasontzien matrikulazioa asko jaitsi da, itsasadarrean sortzen ziren hondar-bankuak zirela-eta; izan ere, sarrera itxi egiten zuten eta itsasontziek ez zuten igarotzerik bertan geratu nahi ez bazuten. Gaur egun, Astillero plaza, Butroe itsasadarraren sedimentuen gainean eraikia da, garai batean itsasontziak eraikitzen ziren lekua gogorarazten duen bakarra. [[2009]]koan, [[maiatzarenEusko 26Jaurlaritza]]an,k [[Euskokultura Jaurlaritzaondasun]]k ''monumentu-multzo'' izendatu zuen Plentziako hirigunealde historikoazaharra, Sailkatutako''monumentu-multzo'' [[Kultura ondasun|Kultura Ondasuna]]sailkapenarekin. <ref name = "EHAA">[http://www.euskadi.net/cgi-bin_k54/ver_e?CMD=VERDOC&BASE=B03D&DOCN=000090609&CONF=/config/k54/bopv_e.cnf Izendapena EHAAn]</ref>.

== Inguru naturalaGeografia ==

Plentzia uriahiria [[Uribe KostakoKosta]]ko eskualdearen erdialdean kokaturik dago, [[Barrika (herria)|Barrika]], [[Urduliz]], [[Gatika]], [[Lemoiz]] eta [[Gorliz]] inguruan dituela. Plentziako Itsasadarrakitsasadarrak (edo [[Butroe]] erreka) herria hegoaldetik iparraldera zeharkatzen du, Plentziako badian itsasoratu arte, Urgoso errekaren urak jasota. Aipagarria da Plentziako hondartza, turismoa erruz erakarri duena. Basoak urriak dira, Isuskitza ingurukoak kenduta; horrez gain, Saratxagan belardiak daude. Hainbat muino dago herrian, Jentilmendi mendia, esaterako.

[[Antzinako Erroma|Erromatar]] aztarnak aurkitu dira herrian, baina hiribildu moduan [[XIII. mendea]]n sortu zen, [[Diego Lopez Harokoa]]k<ref>[http://www.plentzia.org/ «Historia» atala], Plentziako webguneanUdalaren webgunea.</ref> [[balea]] arrantzan eta merkataritzan ziharduen eta [[Gorliz]]ena zen lurralde bateko gunea mugarritu zuenean, hain zuzen ere, [[1299]]an, Gorlizena zen Gaminiz auzoan. Hiribildu berriaren lurraldeak Gorlizi hartu zitzaizkion beraz. Foruan emandako izena "Placentia de Butron"{{erref behar}} izan zen, hortik gaurko "Plentzia" eratorri da. [[Hiribildu]]ari [[Logroñoko Forua]] eman zitzaion, eta hurrengo Bizkaiko jaunek eta Gaztelako erregeekerrege-erreginek Foruaforua berretsi zuten.

{{Atari|Euskal Herriko Wikiatlasa|Euskal Herriko Wikiatlasa}}

* {{eu}} [http://www.plentzia.org Udalaren webgunea]

* [http://www.euskadi.net/cgi-bin_k54/ver_e?CMD=VERDOC&BASE=B03D&DOCN=000090609&CONF=/config/k54/bopv_e.cnf Monumentu-multzo izendapena EHAAn], Euskal Autonomia Erkidegoko aldizkari ofizialean.