Gernikako Batzarretxea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
3. lerroa:
| irudia = Gernika batzar nagusiak1.jpg
| irudi-oina = Gernikako Batzarretxearen kanpoaldea.
| herria = [[Gernika-Lumo|Gernika]], [[Busturialdea]]
| helbidea = Allende Salazar z/g.</br>48300 [[Gernika-Lumo|Gernika]]
| herrialdea = EH
| lekua = Gernika-Lumo
18. lerroa:
| webgunea = http://www.jjggbizkaia.net/home/casa_juntas/index.asp Gernikako Batzarretxea
}}
'''Gernikako Batzarretxea''' edo '''Gernikako Juntetxea''' [[Bizkaiko Batzar Nagusiak|Bizkaiko Batzar Nagusien]] biltokia eta egoitza den eraikina da. [[Bizkaia|Bizkaiko]] [[Gernika-Lumo|Gernika]] udalerrian dago.
 
== Batzarretxea ==
Mendeetan zehar [[Gernika-Lumo|Gernika]] udalerria [[Bizkaia|Bizkaiko]] herrien biltoki izan da. Antzina, [[elizate]] bakoitzak bere ordezkaria [[Bizkaiko Jaurerriajaurerria|Bizkaiko Jaurerriaren]]ren arazo amankomunak eztabaidatzera hara bidali ohi zuen. Biltzar hauek [[Erdi AroAroa|Erdi Arotik]]tik [[Gernikako Arbola]]ren aldamenean ospatu ohi ziren eta [[Bizkaiko Batzar Nagusiak]] deitzen ziren. Denbora igaro hala, Gernikako Arbolaren inguruan hainbat eraikin eraiki ziren, azkenik, [[1828]]an gaur egungo Batzarretxea edo Juntetxea eraikitzeari ekin zitzaiolarik. [[1876]]. urtera arte mantendu ziren, urte hartan [[Bizkaia|Bizkaiko]] bizimodua gobernatzen zuten legeak, hots, [[Hego Euskal ForuakHerriko foruak|Foruak]], desegin egin zituzten.
 
102 urteko etenaldi horren ondoren, [[1979]]an Batzarrak berreskuratu egin ziren. Honela foru erakunde honetako bigarren aro bati ekin zitzaion.
33. lerroa:
Batzar Nagusiak oso antzinako erakundea da, bere jatorria [[Erdi Aroa]]n kokatzen da, ohitura legez, batzarkideak kanpoaldean eta Arbolaren inguruan biltzen ziren. Antzina, inguru hartan Santa Maria Antiguako baseliza kokatzen zen, bertan ekitaldi politikoa aurretik ekitaldi elizkoia ospatu ohi zen, ekitaldi politiko haietan Foruen Zina ere burutzen zelarik. Denbora igaro hala, biltzarrak baseliza txiki harren barnera iragan ziren. [[1826]]. urtetik aurrera, eta erakunde haren beharrei erantzunez, antzinako baseliza erautsi eta gaur egungo eraikina eraikitzen hasi ziren, lan horiek [[Antonio Etxebarria]] [[arkitektura|arkitektoaren]] kargu egon zirelarik.
 
Bizitza politikoa eta [[erlijioaerlijio]]renaren elkar lotura estu horren usadio hura mantenduz, Batzar-Aretoa bi ikuspuntu horiek bat egiteko gai den tokia bezala sortu zen. Eliza-Legebiltzar baten aurrean gaude. Halere, gaur egun alde elizkoia alde politikoak alboratu du, antzinako denbora haien lekuko gisa aldarea eta ur bedeinkatua gordetzen duten bataiarria han jarraitzen dutelarik.
 
Aretoaren apainketan margolanek garrantzia handia bereganatzen dute. [[XVIII. mendea]]n [[Sebastian Galbarriartu]] eta [[Bustrin anaiek]] burututako margolanen iruditegi bat dago, margolan hauek Bizkaiko Jaun ezberdinak irudikatzen dituzte.
 
Erretratuei dagokienez, hamar horma-irudik Bizkaiko Jaun batzuek egindako Foruen Zina islatzen dute. Elementu guzti hauek Bizkaiko Jaunaren agintea nahiz agintari honek komunitateak usadio eta ohituretan ([[Hego Euskal ForuakHerriko foruak|Foruak]]) oinarrituz gauzatu zuen lege multzoa errespetatzeko zina eta men egiteko betebeharra oroitarazten dute.
 
Gaur egun Areto honetan Bizkaiko Batzar Nagusiak ospatu ohi dira, hauek Herrialde Historiko honen herri partaidetza eta ordezkaritzaren organo gorenak dira. Batzar hauetan [[Bizkaiko Foru Aldundia|Bizkaiko Aldun Nagusia]] hautatu, Foru Aldundiak gauzatuko dituen Foru Arauk diktatu edota Bizkaiko Lurralde Historikoaren aurrekontua onartu ohi da.
53. lerroa:
[[Fitxategi:Batzar Extrait Discours.jpg|thumb|200px|right|[[1936]]ko [[irail]]ean [[Jose Antonio Agirre]] Lehendakariak bere kargua zinpetzeko erabili zituen hitzak oroitarazten duen plaka.]]
 
[[Gernikako Arbola]] [[euskaldunak|euskalduneneuskaldun]]en ikur unibertsalena da. Jatorriz, udalerri [[bizkaitar (argipena)|bizkaitar]] guztietatik zetozen ordezkariz osatutako Bizkaiko Batzarrak bere itzalpean ospatu hoi ziren. Toki honetan, Batzarretxea eta tribunatik hurbil, Gernikako Arbolaren haritz ezberdinak topa daitezke. Gaur egungo [[haritz]]a [[2005]]an 19 urteko adina zuela landatu zuten, hau lehenbiziko zuhaitzaren ondorengo zuzena delarik.
 
Lorategian gaur egungo haritzaren arbasoak daude: zutabez inguratuta ''Arbola Zaharra'' dago, nahiz eta lehenbiziko zuhaitz zaharrena ez izan, Gernikako Arbola guztietatik gaur egun gordetzen den zaharrena da. [[1860]]an bere ondorengoa landatu eta [[2004]]. urterarte tribunaren aurrealdean kokatuta egon zen, urte honetan erabat idortu eta ordezkatu beharra izan zen.
 
Ingurugiro honetatik Batzarretxeko sarrera nagusiaren soiltasuna eta zorroztasuna nabarmentzen dira, ezaugarri hauek eraiki zen [[neoklasizismo]] arkitekturaren kanonen barnean daude. Bere aldamenean, eta [[arkitektura]] ezaugarri berdinak jarraituz, zutabe multzo batez apaindutako [[harriarroka|harrizko]]zko tribuna bat dago. Aurretik zegoen bat ordezkatzen du, hura itxura eta materialei dagokionez sotilagoa zen, eta Bizkaiko Batzarren buru ziren agintariei eserleku emateko erabili ohi zen.
 
Gaur egungo tribuna abagune berezietarako erreserbatu ohi da, adibidez, [[Lehendakari]] edota [[Bizkaiko Foru Aldundia|Bizkaiko Aldun]] karguen zinpetzeak. Plaka batek [[1936]]ko [[irail]]ean [[Jose Antonio Agirre]] Lehendakariak bere kargua zinpetzeko erabili zituen hitzak oroitzen ditu.
 
== Beirateen Aretoa ==
70. lerroa:
 
* Batzar Nagusietako bozketetan erabilitako [[zilar]]rezko bozketa puxtarri hutsak ([[XVII. mendea]]).
* [[Bizkaiko Foru Aldundia|Aldun Nagusien]] aginte-[[makila]]k ([[XVIII. mendea]]).
* Batzar Nagusietan erabilitako zilarrezko idazketa gailuak ([[XVIII. mendea]]).
* Aginte haga edo lantzak (elizateetako agintariek zituzten karguak erakutsarazten zituzten kanpo ikur gisa erabiltzen zituzten).
* [[Bizkaiko Jaurerriajaurerria|Bizkaiko Jaurerriaren]]ren Gobernutza karguak zinpetzeko unean egon ohi zen [[gurutze]]a.
* [[1931]]an [[Jon Argatxa|Jon Argatxa Etxeandiak]] eraiki eta [[1978]]an zaharberritutako maketa.
* ''[[Gernikako arbola (abestia)|Gernikako Arbola]]'' abesti ospetsua konposatu zuen [[Jose Maria Iparragirre|Jose Mari Iparragirre]] ([[1820]]-[[1881]]) [[musika]]riaren [[gitarra]] ere areto honetan ikusgai dago.
 
 
<center>
<gallery>
Irudi:Batzar Lyrique Religion.jpg|[[Gustavo Maeztu]]ren ([[1887]]-[[1947]]) ''"Lirika eta Erlijioa"'' margolanak [[1870]]eko [[apirilaren 20]]an [[Bermeo]]ko kostaldean jazotako [[enbata]] gogorazten du, bertan 255 [[euskaldunakeuskaldun|euskal]] eta [[kantabria]]r arrantzale hil zirelarik.
Irudi:Batzar Seigneurs Biscaye.jpg|[[Bizkaiko Jaunajaurerria|Bizkaiko Jaun]] ezberdinen zerrenda.
Irudi:Batzar Iparraguirre.jpg|Batzarretxearen Beirateen Aretoan dagoen [[Jose Maria Iparragirre]]ren irudia, [[musika]]ri hau ''[[Gernikako arbola (abestia)|Gernikako Arbola]]'' abesti ospetsuaren konposatzailea izan zen.
Irudi:Batzar Guitare Iparraguire.jpg|Jose Mari Iparragirren [[gitarra]] ikusgai.
96. lerroa:
 
== Ikus gainera ==
* [[Hego Euskal Herriko foruak|Euskal Foruak]]
* [[Gernikako Arbola]]
* [[Gernikako arbola (abestia)]]