Gipuzkoako Foru Aldundia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
|||
15. lerroa:
| garaia = [[1867]]an [[Eleuterio Eskoriatza]]k eraikia.
}}
'''Gipuzkoako Foru Aldundia''' [[Gipuzkoa]]ko gobernu organoa da. [[Espainia]]ko beste diputazio batzuekin alderatuta [[foru lurralde|lurralde historiko]] bat izateak ekartzen dituen eskuduntzak ditu, hala nola, ogasuna, [[hirigintza]] eta gizarte gaiak. Egoitza [[Donostia]]ko [[Gipuzkoa plaza (Donostia)|Gipuzkoa plazan]] kokatzen da.
Aldundia [[Gipuzkoako Batzar Nagusiak|Batzar Nagusiek]] gobernatzen dute.
== Historia ==
Gipuzkoako Diputazio Nagusia [[XVI. mendea]]n jarri zen indarrean. [[Korrejidore]]ak ([[Espainiako errege-erreginen zerrenda|Espainiako erregearen]]
Osaketa hori aldatzeko saioak egin ziren 1628an eta 1709an, baina aldaketa ez zen 1748 arte egin. Hartutako erabakiaren arabera, bi diputazio-mota bereizi ziren: Diputazio Arrunta eta Diputazio Berezia. Urtetik urtera berritzea erabaki zen Diputazio Arrunteko diputatu nagusia, eta horretarako urte hartan korrejidorea bizi zen herriko bizilagun bat aukeratzen zuten Batzar Nagusiek. Beste bizilagun bat hautatzen zuten ordezko, eta herri bereko udalak aukeratzen zituen, udal-batzarkideen artean, beste bi diputatuak. Diputazio Berezia urtean bitan biltzen zen eta, aurrekoez gainera, Gipuzkoa banaturik zegoen lau eskualdeek bana aukeraturiko ahaldunek eta [[Donostia]]k, [[Tolosa]]k, [[Azpeitia]]k eta [[Azkoitia]]k, nork bere aldetik, aukeraturiko hiru ordezkarik osatzen zuten. Hau izan zen, gorabeherak gorabehera, Gipuzkoan nagusitu zen sistema. Gipuzkoako Diputazioaren aginte-maila Bizkaia eta Arabako ahaldunen molde berekoa zen, eta erabaki guztiek Batzar Nagusien onespena jaso behar zuten.
26. lerroa:
Gipuzkoako Foru Aldundia [[1877]]ko [[abenduaren 1]]ean desegin zen. Gaur egun Euskadiko Autonomia Estatutuaren eta Lurralde Historikoen Legearen arabera zuzentzen dira Gipuzkoako Batzar Nagusiak eta Gipuzkoako Foru Aldundia.
[[2014]]ko [[azaroaren 10]]ean, Gipuzkoan [[Bildu]], [[PSE-EE|PSE]]-[[Euskadiko Ezkerra|EE]] eta [[Aralar]]rek onartu zuten erakunde berri bat, [[Kabia]], sortzea 16 zahar etxe kudeatzeko. Gerora, har zitzakeen zerbitzu gehiago. [[
[[2015]]eko [[urtarrilaren 8]]an, [[euskara]] "lehentasunez" erabiltzea erabaki zuen Gipuzkoako Diputazioak. Horretarako euskararen erabilera plan berria onartu zuen eta zerbitzu guztiak euskaraz ematea bermatu nahi zuten. Ondoren, eragin linguistikoaren ebaluazioa egingo zuten<ref>[http://www.berria.eus/albisteak/106919/euskara_lehentasunez_erabiliko_du_gipuzkoako_diputazioak.htm «Euskara "lehentasunez" erabiliko du Gipuzkoako Diputazioak»], ''Berria'', 2015-01-08</ref>.
49. lerroa:
== Ahaldun nagusiak ==
Foru Aldundiaren buru da [[ahaldun
{| class="taulapolita"
83. lerroa:
! Legegintzaldia !! Lehendakaria !! Alderdia
|-
| I. (1979-1983) ||[[Xabier Aizarna|Xabier Aizarna Azula]]|| [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]]
|-
| II. (1983-1985) ||[[Jose Antonio Ardanza|Jose Antonio Ardanza Garro]] (''kargua utzi izan behar zuen'') || [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]]
|-
| II. (1985-1987) ||[[Imanol Murua Arregi|Imanol Murua Arregi]] || [[Eusko Alkartasuna|EA]]
|-
| III. (1987-1991) || [[Imanol Murua|Imanol Murua Arregi]] || [[Eusko Alkartasuna|EA]]
|-
| IV. (1991-1995) ||[[Eli Galdos|Eli Galdos Zubia]] || [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]]
|-
| V. (1995-1999) ||[[
|-
| VI. (1999-2003) ||[[
|-
| VII. (2003-2007) ||[[Joxe Joan Gonzalez de Txabarri|Joxe Joan Gonzalez de Txabarri Miranda]] || [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]]
|-
| VIII. (2007-2011) ||[[Markel Olano|Markel Olano Arrese]] || [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]]
|-
| IX. (2011-) ||[[Martin Garitano|Martin Garitano Larrañaga]] || [[Bildu]]
| |||