Wikipedia

PSE-EE: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
tNo edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{Alderdi politiko infotaula
| izena = PartidoEuskadiko SocialistaAlderdi deSozialista Euskadi- Euskadiko Ezkerra </br>PSE-EE (PSOE)
| ikurra =
| kolore = red
13. lerroa:
| webgunea = www.socialistasvascos.com
}}
'''Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra''' (ofizialki, ''{{lang-es|Partido Socialista de Euskadi - Euskadiko Ezkerra''}}), '''PSE-EE (PSOE)''', [[Euskal Autonomia Erkidego]]ko [[alderdi politiko]] [[sozialdemokrazia|sozialdemokrata]] bat da, [[1979]]an sortua. 1993az geroztik, [[Espainiako Langileen Alderdi Sozialista]]k (PSOE) [[Euskadi]]nEuskal Autonomia Erkidegoan duen ordezkari politikoa da. [[1993]]. urtean [[Euskadiko Ezkerra]] alderdi abertzalea PSEn sartu zen. [[2014]]. urtetik, [[Idoia Mendia]] da idazkari nagusia.
 
Alderdiak bere izenean ''Euskadi'' hitza darama, nahiz eta [[abertzale|euskal nazionalismoak]] sortua izan eta [[1936]]ko [[Espainiako Gerra Zibila|Gerra ZibileraZibileraino]] arte, alderdiaren printzipioen aurkaaurkakoa zegoenaizan. Hala ere, alderdiko militante zen [[Santiago Aznar]]rek lehenengo [[Eusko Jaurlaritza]]koren ikur gisa [[ikurrin]]a proposatu zuen.
 
Euskadiko mehatzaldemeatzaritza eta eremuindustria industrialetaneremuetan batik bat izan ohi du PSEk indarra,; [[Bizkaia|Bizkaiko]] [[ezkerraldea]]n, adibidez.
 
Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerraren gaztediak [[Euskadiko Ezkerraren Gazteak]] erakundean biltzen dira.
24. lerroa:
1979ko [[Gernikako Estatutua]] aprobatu osteko lehenengo [[Eusko Legebiltzar]]rerako Hauteskundetan, PSEk, [[Gizarte Segurantza]]ren transferentzia Eusko Jaurlaritzari ematea eskatzen zuen. Baita ere, euskal banketxe publiko baten sorrera, portu eta aireportuen gestioa zein autodeterminazio eskubidea aldarrikatzen zituen alderdiak.
 
[[1982]]rarte arte, [[Nafarroa Garai]]ko AgrupazioElkartze Sozialista PSEren barnean zegoen, baina NafarroanNafarroa Garaian egindako biltzar batean [[Nafarroako Alderdi Sozialista]] sortzea erabaki zuten, PSEtik bereizita.
 
[[1986]]an, [[Jose Antonio Ardanza]] ([[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]]) [[lehendakari]] bihurtu zen PSEren babesarekin eta [[Eusko Jaurlaritza]] [[Euzko Alderdi Jeltzalea|EAJ]]-[[Eusko Alkartasuna|EA]]-PSE hirukote politikoak osatu zuen. Hirukote honekhorrek [[1998]]. urtera arte iraun zuen, non PSE-EE Eusko Jaurlaritzatik atera zen.
 
[[1993]]an PSE eta [[Euskadiko Ezkerra]] (EE) alderdiek bat egiten dute, Euskadiko Alderdi Sozialista - Euskadiko Ezkerra alderdia sortuz, eta [[Espainiako Alderdi Sozialista]]rekin (PSOE) federatzea erabaki zuen. Fusio hau euskal alderdi sozialista independente bat sortzeko pausoa izan zen, [[Katalunia]]ko [[PSC]] bezalakoa, euskal [[abertzale]]ak zein espainiar [[nazionalista]]k alderdi berean batuta egon zitezen. Azkenean ez zen pauso hau eman eta gaur egun PSE-EE PSOEren zatia da.
34. lerroa:
[[1998]]ko Legebiltzarrerako hauteskundeetan, boto kopuruari % 17ko kopuru horretan eutsi arren bi legebiltzarkide irabazi zituen PSE-EEk, nahiz eta emaitza horiekin EAEko laugarren alderdi bilakatu, EAJ, PP eta EHren atzetik. Hauteskunde orokorrei dagokienez, 1993ko lorpenei eutsi egin zien 1996koetan, eta gutxi jaitsi zen 2000koetan, nahiz eta PPk hartu aurrea, EAEn boto gehien lortu zituen alderdi ez abertzale bilakaturik.
 
Euskal Autonomia Erkidegoko politikagintzan aldaketa nabarmena izan du PSE-EEk azken urteotan. Hainbat urtez [[EAJ]]rekin eta [[EA]]rekin batera Eusko Jaurlaritzako kide izan ondoren, 1994ko hauteskundeen ondoren hiru alderdi horien arteko gobernutik irtetea erabaki zuten sozialistek 1998 urtearen lehen seihilekoan. [[1998]]ko urrian egin ziren hauteskundeen ondorioz gobernua osatzea EAJren lehendakarigai [[Juan Jose Ibarretxe]]rik egokitu zitzaion, baina berehala gelditu ziren bertan behera Jaurlaritza hiruen artean birrosatzekoberrosatzeko saioak, oposizioan gelditzea erabaki baitzuen PSE-EEk, nahiz eta alderdiaren barruan Gipuzkoan gehienbat bazen abertzaleekiko elkarlana hobesten zuen sektoreren bat. Nolanahi ere, oposizio gogorra egin zion Legebiltzarrean zeinnahiz Legebiltzarretik kanpo PSE-EEk, ETAk su-etenari eutsi zion artean [[Euskal Herritarrok]]en alderdiaren babes parlamentarioa izan zuen EAJ eta EAren arteko gobernuari.
 
[[2000]]. urteko urrian lehendakariaren aurkako zentsura mozioa ere aurkeztu zuen PSE-EEk baita PPK ere Eusko LegebiltzarrerenLegebiltzarraren historian lehendakari baten aurka aurkeztutako lehena, Lehendakariak legegintzaldia bertan behera utzi eta hauteskundeak dei zitzala behin eta berriro eskatuz. EAJ eta EA [[Lizarrako Akordioa]] sinatu ondoren EH-rekinEHrekin lerratuta egoteaz salatuz, PPek eta PSE-EE/PSOEk euren arteko elkarlana indartu zuten, eta horren lekuko izan zen, besteak beste, alderdi biek 2000. urteko abenduan hilabeteko negoziazioaren ondoren Espainiar estatu mailan sinatutako ''[[Acuerdo por las libertades y contra el terrorismo]]'' deituriko akordioa. Su-etena bertan behera utzi ondoren, hainbat ordezkari sozialista ere izan dira ETAren helburu. Atentuak berriz egiten hasi eta berehala hil zuen, esaterako, [[Fernando Buesa]] lehendakariorde eta hezkuntza sailburu ohia, haren bizkartzain zen ertzainarekin batera, 2000. urteko otsailean. Urte berean hil zituen [[Juan Mari Jauregi]] Gipuzkoako gobernadore ohia uztailean eta [[Ernest Lluch]] ministro ohia azaroan, elkarrizketaren alde maiz agertutakoak biak.
 
2000. urteko uztailean Andaluzian eta 2001. urteko otsailean Donostian PSOEren Malagako eta Ordiziako bi zinegotziren aurkako atentatuak egin ostean, 2001. urteko martxoan hil zuen ETAk [[Lasarte-Oria]]n lehen zinegotzi sozialista, [[Froilán Elespe]]. Alderdiaren egiturari dagokionez, 2000. urteko azaroan egindako IV. Kongresuak [[Nicolás Redondo Terreros]] hautatu zuen berriro PSE-EEk idazkari nagusi barne tirabiren isla izan zen emaitza oso justuz, alderdiaren presidente gisa [[José María Benegas]] berretsiz. 2001eko lehendakaritzarako hauteskundeetan, ordea, PSE-EEk emaitza kaxkarrak izan zituen, PPko kontserbadoreekin elkarlanean aritzeagatik, eta alderdiaren Redondo Terrerosek dimisioa aurkeztu behar izan zuen. [[2002]]ko martxoan [[Patxi López]] hautatu zuten idazkari nagusi, eta [[2005]]ean karguan berretsi zuten. Espainiako Gobernuaren VIII Legegintzaldian, ETAren indarkareriari amaiera emateko asmoz hasitako negoziazioetan, PSE-EEk garrantzi handiko papaera jokatu zuen. 2006ko uztailean, Patxi López eta [[Rodolfo Ares]] ordurako legez kanpo zegoen [[Batasuna]]ko kide batzuekin elkartu ziren, eta hori dela eta, Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak Gorenak desobedentzia delitua egitea egotzi zien. 2007ko udal hauteskundeetan Euskal Autonomia Erkidegoko bigarren alderdirik bozkatuena izan zen PSE-EE, EAJren ondoren, eta 2008ko hauteskunde orokorretan EAEk Espainiko Legebiltzarren hautatzen dituen jarlekuen erdiak eskuratu zituen.
42. lerroa:
Hurrengo hauteskundetan, [[Ezker Abertzalea]] kanpo geratu zen Gasteizko Legebiltzarrean eta horrek [[Patxi Lopez]] Lehendakari izatera eraman zuen, PPren aldeko botoekin. Hala ere hurrengo hauteskundetan emaitzak ez ziren hain onak izan.
 
[[2014]]ko [[irailaren 16]]an, %60,53ko babesarekin hautatu zuten [[Idoia Mendia]] PSEko idazkari nagusi. PSE-EEko 5.351 afiliatuk zuten botoa ematen aukera, eta 3.239 boto jaso zituen Patxi Lopezen ondorengo izango zenak. %70,21ekoa izan zen parte hartzea. Lurraldeka, [[Gipuzkoa]]n parte hartzea %&nbsp;81,91koa91 izan zen; [[Bizkaia]]n, %&nbsp;63,65ekoa65; eta [[Araba]]n, %&nbsp;70,82koa82.<ref>[http://www.berria.eus/albisteak/95745/6053ko_babesarekin_hautatu_dute_idoia_mendia_pseko_idazkari_nagusi.htm «%60,53ko babesarekin hautatu dute Idoia Mendia PSEko idazkari nagusi»], ''Berria'', 2014-09-16</ref>.
 
== Ordezkaritza erakundeetan ==
80. lerroa:
 
== Kanpo loturak ==
* {{eu}} [http://www.socialistasvascos.com/eusk/index.php PSE-EEren webgunea]
 
{{Euskadiko alderdi politikoen aurkibidea}}▼
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/-12/-26}}
 
▲{{Euskadiko alderdi politikoen aurkibidea}}
 
[[Kategoria:PSE-EE|*]]
"https://eu.wikipedia.org/wiki/PSE-EE"(e)tik eskuratuta