Lizarra: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 88.1.182.114 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Sr. Jon Irigaray wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. |
|||
63. lerroa:
Udalerriaren ekialdean, merkatari, artisau eta bestelako lizarratarrak hainbat lurren jabe egin ziren, Deierriko Murillon eta [[Villatuerta]]n. Lur horiek petxa ordaindu behar zutela eta, Teobaldo I.a erregeak 12.000 soldatako kalte-ordainak ordaintzera behartu zituen. Garai hartan Lizarrak inguruko hainbat herrixka eta etxagune bereganatu zituen.
[[Fitxategi:Estella rio Ega.jpg|thumb|right|350px|Ega ibaia Lizarrako alde zaharra zeharkatzen.]]
[[XIV. mendea]]ren hasieran herritar batzuen gorroto eta lehiek gatazka handiak sorrarazi zituzten herrian, eta egoera okertzean, Enguerrand de Villiers gobernadoreak zigorrak gogortu egin zituen "hiltzailea hil dadila" esanez
1328ko martxoaren 6an, Lizarrako herritarrek, frai [[Petri Oilogoiengoa]]ren sermoiek beroturik, [[judutegi]]a eraso zuten.<ref>{{erreferentzia|url=http://www.estella-lizarra.com/eu/lugarygente/historia/index.aspx|izenburua= Historia|egilea=Estella-Lizarrako Udala}}</ref> Erasoak kreditu-agiriak suntsitzea zuten helburu. [[1328ko Nafarroako pogroma|Beste hiribilduetan ez bezala]], juduek erasotzaileei aurre egin eta elizako kanpaiek ordara jo zuten<ref>[http://www.redjuderias.org/google/google_maps_print/cronologia-estella-es.html Estella-Lizarra]; ''Caminos de Sefarad''. Red de Juderías de España.</ref>
[[Nafarroako Erresuma]]k bizi zuen tentsio politikoak eta beheraldi ekonomiko orokorrari [[izurri beltza]] agertzea batu zitzaion. Ez dago gaixotasunak herrian eragindako heriotza-kopuruari buruzko daturik, baina egia da [[1366]]. urtean, herrian 745 familia baino ez zirela bizi, mende hasieran baino %30 gutxiago. Horrez gain, herritarren %20 pobrea zen eta egoera horretan zeuden herritar gehienak San Migelen bizi ziren. Bien bitartean, San Pedro auzoan, herritarrik aberatsenak bizi ziren, artisauak eta merkatariak batez ere.
[[Gaztela]]ren aurkako gerra amaigabeek ere eragin latza izan zuten herrian, eta arrazoi militarrak zirela eta, Areatzako San Salbador eliza eraitsi behar izan zuten eta Agustindarren komentua hiribilduaren harresiaren babesetik kanpora eraman. Hurrengo mendean, herritarrak Ponce eta Leartza familien liskarren eraginpean bizi izan ziren.
| |||