Elikadura: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orriaren edukiaren ordez, «zuzto» jarri da |
t 85.87.151.108 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Xabier Armendaritz wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. |
||
1. lerroa:
'''Elikadura''' bizidunen zelulek beren osagaiak eratzeko eta energia lortzeko betetzen dituzten prozesuen multzoa da.
Bi elikadura mota bereizi ohi dira:
:* '''Heterotrofoa''': beste animalia batzuetatik elikatzea.
:* '''Autotrofoa''': bere kabuz energia lortzea.
== Elikaduren prozesua ==
=== Landareena ===
:* '''Xurgapena''': Ura eta gatz mineralak sustraiengatik artzeari deritzo.
:* '''Garraioa''': Artutako guztia gorputz guztira garraiatu egiten da.
:* '''Ebapotranspirazioa''': Soberan dagoen ura botatzeari deritzo.
:* '''Gas-trukea''': Honi oxigenoa eta karbono dioxidoa artxen dute eta oxigenoa botatzen dute.
:* '''Fotosintesia''': Eguzkiaren energia erabiliz eta klorofilaren laguntzaz fotosintesia egiten da energia sortzeko.
:* '''Garraioa''': Gero energia sortu ondoren gorputz guztira banatu egiten da metabolismoa egiteko.
:* '''Metabolismoa''': Bizi funtzioak egiteari deritzo.
:* '''Hondakinak kanporatu''': Beraien hondakinak ez dira gureak bezalakoak beraien kaka oxigenoa da.
=== Animaliena ===
:* '''Digestioa eta gas-trukea''': Batera egiten dira hau da oxigenoa erabiliz janaria erretzen da eta horrela energia lortzen da.
:* '''Garraioa''': hartutako energia gorputz guztira garraiatzen da.
:* '''Metabolismoa''': bere bizi funtzioak egiten ditu.
:* '''Iraizketa''': azkenik, energia ez duten gauzak bota egiten dira.
== Energia lortzeko momentua ==
=== Landareena ===
:* Zeluletan sartu diren karbohidratoak mitokondrioetara heltzen dira.
:* Ingurunetik jasotako oxigenoa ere mitokondrioetara heltzen da.
:* Oxigenoak karbohidratoen molekulak apurtzen ditu eta energia askatzen da.
:* Ura eta [[karbono dioxido|CO<sub>2</sub>]] ere sortzen da.
== Animaliena ==
:* Hartutako ura, [[karbono dioxido|CO<sub>2</sub>]] eta gatz mineralak kloroplastoetara heltzen dira.
:* Kloroplastoetan dagoen klorofilak eguzki-energia hartzen du.
:* Gero erabili ahal duten energia gorderik duten karbohidratoak sortzen dituzte.
:* Hondakintzat [[oxigeno|O<sub>2</sub>]] sortzen da.
[[Kategoria:Elikadura|*]]
[[eo:Manĝado]]
| |||