Lemoizko zentral nuklearra: berrikuspenen arteko aldeak

| kapazitatea = 1.860 MW<ref>{{erreferentzia|hizkuntza=es|url=http://elpais.com/diario/1976/09/18/sociedad/211845622_850215.html|izenburua=Faltan criterios de elección para el emplazamiento de centrales nucleares|egilea= Alfonso García Pérez eta Pedro Costa Morata|egunkaria=El País|data=1976-09-18|hizkuntza=es|sartze-data=2013-06-20}}</ref>

'''Lemoizko zentral nuklearra''' [[Lemoiz]]en [[1970eko hamarkada]]n [[Iberduero]]k eraiki zuen [[zentral nuklear]]ra da. Proiektu nuklear handiago baten parte zen, eta horren arabera, Lemoizko zentralaren ondoren [[Ispasterko zentral nuklearra|Ispasterkoa]] eta [[Debako zentral nuklearra|Debakoa]] ere eraikiko ziren.<ref>{{erreferentzia|hizkuntza=es|url=http://www.ehu.es/argitalpenak/images/stories/libros_gratuitos_en_pdf/Ciencias_Sociales/Poli%E2%95%A0%C3%BCtica%20de%20ubicacio%E2%95%A0%C3%BCn%20de%20centrales%20nucleares.pdf|izenburua=Política de ubicación de centrales nucleares|egilea=Jose Allende|argitaletxea=Euskal Herriko Unibertsitatea. Argitarapen Zerbitzua|urtea=1989|hizkuntza=es|sartze-data=2013-06-20}}</ref> Zentralen aurka sorturiko mugimenduak [[Euskal Herria|Euskal Herriko]] historiaren zati garrantzitsua markatu zuen. Herri mugimendu berri baten sorrera irudikatu zen eta [[Euskadi Ta Askatasuna|ETAk]] hainbat arduradun eta langile hil zituen, zentralaren aurka ere erasoak eginez. Zentralean eraikitzekoak ziren [[PWR]] motako 930 [[MW]]eko bi erreaktoreetatik lehenengoa guztiz eraiki zen, baina ez zen inoiz martxan jarri, eta bigarrena ia bukatu zen.<ref>{{erreferentzia|hizkuntza=es|url=http://www.greenpeace.org/espana/Global/espana/report/other/revista-green-03-08.pdf|egilea=Greenpeace|izenburua=Yo soy antinuclear|hizkuntza=es|aldizkaria=Green|orrialdea=21|data=2008|sartze-data=2013-06-20}}</ref><ref>{{erreferentzia|hizkuntza=es|url=http://gananzia.com/energia-nuclear-lemoniz|hizkuntza=es|aldizkakoa=Gananzia|egilea=José A. del Moral, Gananzia.com|izenburua=¿Fue un error paralizar Lemóniz?|data=2008-03-26|sartze-data=2013-06-20}}</ref>

Proiektuak geroz eta kontrako jarrera gehiago piztu zituen herritar askoren artean. Hori dela eta herri mugimendu bat osatzen hasi zen. [[1974]]ko [[martxoaren 14]]an [[Espainia]]ko Industria Ministerioak bi erreaktoreak Lemoizen jartzeko baimena eman zuen. [[Ekainaren 10]]ean Debako Udalak aurka bozkatu zuen eta 28an [[Gipuzkoako Foru Aldundia]]k ere bere kezka azaldu zuen, baita [[Donostia]]ko udalak ere. Uztaila eta Abuztuan Debako hainbat herritarrek, egoera ikusita hitzaldi ziklo bat abiarazi zuten eta Debako Udalak ''Informe sobre la proyectada central nuclear de Deva'' edo geroago ''Liburu Beltza'' gisa ezagutu zena kaleratu zuen. Bertan ikerketa luze bat egiten da proiektuaren inguruan. Testuak bere ondorioetan honako hau dio hitzez hitz:<ref name=Deba>{{es}} [http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/munibe/1974001068.pdf ''Informe sobre la proyectada central nuclear de Deva'']</ref>

[[Otsailaren 25]]ean manifestaldiak egin ziren Euskal Herriko hainbat puntutan eta itxialdiak egon ziren hainbat udaletxetan. [[Otsailaren 28]]an [[Euskadi Ta Askatasuna|ETA (m)]] eta [[ETA (pm)]]k lehergailuak jarri zituzten Iruñea, Barakaldo, Gernika, Gasteiz, Amurrio, Zarautz, Deba, Azpeitia, Egia eta Erromoko enpresa elektrikoetan. Bi egun geroago Donostian gose-greba bat hasi zen eta [[CCOO]] sindikatua zentralaren aurka agertu zen. Martxoaren 5ean beste hainbat manifestaldi oso jendetsu egin ziren herri askotan. [[Martxoaren 12]]n Trokan martxan egin zen, zentraletik kilometro batera igaroz eta 100.000 lagun bildu ziren bertan. Goardia Zibilarekin tentsio-une handiak bizi izan ziren. Manifestaldiaren bukaeran [[Pako Letamendia]] eta [[Juan Maria Bandres]]ek hitz egin zuten, biak [[Euskadiko Ezkerra]]ko hautetsiak.<ref name=ElPais>{{es}} [http://www.elpais.com/articulo/opinion/ETA/atentado/Lemoniz/elpepiopi/19780319elpepiopi_8/Tes/ «El atentado de Lemóniz»], ''El País'', 1978-03-19.</ref>