Brachiosaurus: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t IP anonimoak (segur aski oharkabean) ezabatutako {{elhuyarlanean}} kodea berriz ezartzea |
Euskarazko wikipedia aberasteko HPSren proiektuaren barruan Elhuyar Fundazioak egindako aldaketa. |
||
1. lerroa:
{{
{{taxotaula automatikoa
| fossil_range = {{fosilaren garaia|Goi Jurasiko}}
| image = Brachiosaurus BW.jpg
| image_width = 200px
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Sauropsida]]
| ordo = [[Saurischia]]
| subordo = [[Sauropodomorpha]]
| infraordo = [[Sauropoda]]
| familia = [[Brachiosauridae]]
| genus = '''''Brachiosaurus'''''
| genus_authority = Riggs, [[1903]]
| subdivision_ranks = [[Especie]]s
| subdivision =
''B. altithorax'' <small>Riggs, 1903 (tipoa)</small><br />
''B. nougaredi''? <small>[[Albert-Félix de Lapparent|de Lapparent]], 1960</small>
| synonyms =
''[[Abdallahsaurus]]'' <small>Maier, 2003</small><br />
''[[Blancocerosaurus]]'' <small>Maier, 2003</small><br />
''Mtapaiasaurus'' <small>Maier, 2003 </small><br />
''Ligomasaurus'' <small></small>Maier, 2003<br />
''Salimosaurus'' <small>Maier, 2003 </small>
}}
'''''Brachiosaurus'''''
==Ezaugarriak==
[[kategoria:Dinosauroak]]▼
Aurreko hankak atzekoak baino luzeagoak ziren; haien izenak horri egiten dio erreferentzia. Lurrean inoiz ibili den animaliarik handienetako bat da. Beste sauropodoek ez bezala, gaur egungo jirafen antzeko antolaera zuen: aurreko hankak luzeak ziren, eta lepoa oso luzea zen, ziur asko zuhaitzetako goi-adarretako hostoetaraino iritsi ahal izateko. Aurreko hanketako lehen behatza eta atzeko hanketako lehenengo hirurak erpedunak ziren.
35-60 tonako pisua zuela jotzen da, eta 13 m altu eta 25 m luze zela. Espatula-formako hortzak zituen, eta, buruaren goialdean, sudur-hobiak zituen. Garezurrean zuloak zituen, pisua arintzearren.
Denbora luzean, aurkitutako dinosaurorik handiena izan zen, baina azkenaldian aurkitu diren beste dinosauro erraldoi batzuen fosilek iradokitzen dute '''''Brachiosaurus''''' baino handiagoak izan zirela (''Argentinosaurus'', ''Sauroposeidon'').
[[Fitxategi:Brach humerus.jpg|thumb|250px|Elmer S. Riggs-en laguntzaile bat ''Brachiosaurus altithorax'' baten humeroaren ondoan etzanda indusketa batean, 1900an]]
== Historia ==
Lehen brakiosauroa 1900ean aurkitu zuen Elmer S. Riggs-ek Coloradoko Arroila Handiko ibaian, Estatu Batuetan. 1903an eman zion ''Brachiosaurus'' izena (gaur egun, ''Brachiosaurus altithorax'' espeziea). 1909tik aurrera, ''Brachiosaurus brancai'' espezieari esleitutako zenbait espezimen aurkitu zituen Werner Janensch-ek Tanzanian, Afrikako lehenengoak. Tartean eskeleto ia osoak zeuden. Dena den, gerora egindako azterketen ondorioz, 2009an beste genero bat sortzea hobetsi zen (''Giraffatitan''), eta genero horretan sailkatzen da orain Afrikan aurkitutako espeziea (''Giraffatitan brancai''). Beraz, oraingoz, ''Brachiosaurus'' generoaren espezie bakarra ''Brachiosaurus altithorax'' da.
=== Bibliografia ===
* Carpenter, K. y Tidwell, V. (1998): «Preliminary description of a ''Brachiosaurus'' skull from Felch Quarry 1, Garden Park, Colorado». En: Carpenter, K.; Chure, D. y Kirkland, J. (eds.): "The Upper Jurassic Morrison Formation: An Interdisciplinary Study". ''Modern Geology'', '''23'''(1-4): 69-84
* Colbert, E. H. (1962): «The Weights of Dinosaurs». ''American Museum Novitates'', '''2076''': 1–16
* Olshevsky, G. (1991): ''A Revision of the parainfraclass Archosauria Cope, 1869, excluding the advanced Crocodylia. (Mesozoic Meanderings Vol. 2)''. San Diego, California: Publications Requiring Research. 196 págs.
* Paul, G. S. (1988): «The brachiosaur giants of the Morrison and Tendaguru with a description of a new subgenus, ''Giraffatitan'', and a comparison of the world's largest dinosaurs». ''Hunteria'', '''2'''(3): 1–14
== Kanpo-loturak ==
{{commonscat}}
* [http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=9305&Itemid=67] Brachiosaurus DinoData
* [http://internt.nhm.ac.uk/jdsml/nature-online/dino-directory//detail.dsml?Genusqtype=starts+with&disp=gall&identifier=brach&sort=Genus&dataHeaderText_EX=dinosaurs+beginning+with+%27B%27&Genus=B&beginIndex=6&listPageURL=nameAZ%2edsml%3fGenusqtype%3dstarts%2bwith%26disp%3dgall%26sort%3dGenus%26Genus%3 dB Brachiosaurus (Natural History Museum)] Brachiosaurus (Natural History Museum) (ingelesez)
* [http://dinosaurier-web.de/galery/pages_b/brachiosaurus.html] Brachiosaurus (alemanez)
* [http://www.dinoruss.com/de_4/5a6d018.htm Brachiosaurus Dinosaur Encyclopaedia] (ingelesez)
* [http://www.users.qwest.net/~jstweet1/brachiosauridae.htm The Thescelsosaurus] (ingelesez)
[[ar:براكيوصور]]
[[bat-smg:Brakiozaurs]]
[[be:Брахіязаўр]]
[[bg:
[[br:Brakiosaor]]
[[ca:Braquiosaure]]
14 ⟶ 67 lerroa:
[[da:Brachiosaurus]]
[[de:Brachiosaurus]]
[[en:Brachiosaurus]]
▲[[es:Brachiosaurus]]
[[eo:Braĥiosaŭro]]
[[fa:برکیوسور]]
54 ⟶ 105 lerroa:
[[vi:Uyển long]]
[[zh:腕龍]]
== Erreferentziak ==
{{ elhuyar | data=2012/11/29}}
| |||