James Fitz-James (Berwickeko I. dukea): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Berwick-eko dukea izenburuaren ordez, Berwickeko dukea ezarri da
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:James FitzJames 1st Duke of Berwick.jpg|thumb|]]
'''Berwickeko dukea''' ('''James Fitz-James''') Frantziako[[Frantzia]]ko mariskala ([[Moulins]], [[1670]] - [[Philippsburg]], [[1734]]). Ingalaterrako [[Jakue II.arena]]ren eta [[Arabelle CurchillenCurchill]]en sasiko semea. Frantzian hezia, [[Espainiako Filipe V.a]] erregea agintean bermatu zuten armada frantsesen buruzagi izan zen ([[1704]] eta [[1706]]).
 
Frantzian ''camisard'' zirelakoen aurkako zapalkuntza bideratu zuen (1705, [[kalbinista|kalbinisten]] altxamendua, [[protestante]]en eskubideak ezagutzen zituen [[Nantesko Ediktua]] balio gabe utzi ondoren).
 
Frantzian ''camisard'' zirelakoen aurkako zapalkuntza bideratu zuen (1705, kalbinisten altxamendua, protestanteen eskubideak ezagutzen zituen Nantesko Ediktua balio gabe utzi ondoren). 1707ko[[1707]]ko [[apirilaren 25ean25]]ean [[Almansako Gudua]] irabazi zuen Karlos artxidukearen osteen aurrean eta, ondorioz, [[Katalunia]] eta [[Valentziako foruakforua]]k ezerezean gelditu ziren. [[Borboiko Filipe V.aka]]k, bitartean, foruen aurkako politika bultzatu nahi izan zuen: 1714an, Berwickek Bartzelona setiatu zuen, eta hiru hilabete geroago hartu egin zuen hiria. 1717ko[[1717]]ko [[abuztuaren 31n31]]n Filipe V.ak aduanak Ebrotik[[Ebro]]tik Bidasoara[[Bidasoa]]ra aldatzea erabaki zuen. Horren ondorioz Bizkaian[[Bizkaia]]n matxinadak izan ziren, eta erregearen osteek hartu zuten [[Hego Euskal Herria]]. 1719ko[[1719]]ko [[maiatzaren 12an12]]an, ordea, Berwick kondearen soldaduak Baionan[[Baiona]]n sartu eta lehen zerbitzatu zuen erregearen aurka aritzeko prest azaldu ziren (Espainiaren aurkako Aliantza lautarikoa). Harriturik, errege borboiak osteak erretiratzea agindu zuen, eta euskal probintziak errenditu egin ziren Berwick dukearen armadaren aurrean, baina herrialde bakoitzari zegozkion foruak errespetatzekotan. Filipe V.ak hurrengo urtean izenpetuko zen bakea eskatu zuen 1720an, eta euskaldunak kontent edukitzeagatik aduanak berriz ere Ebrora aldatzeko agindua eman zuen urtebete geroago (1722ko urriak 16). Berwickeko dukea Philippsburgeko Guduan hil zen, Poloniako Erregetzarako Gerran (1734).
 
Harriturik, errege borboiak osteak erretiratzea agindu zuen, eta euskal probintziak errenditu egin ziren Berwick dukearen armadaren aurrean, baina herrialde bakoitzari zegozkion foruak errespetatzekotan. Filipe V.ak hurrengo urtean izenpetuko zen bakea eskatu zuen [[1720]]an, eta euskaldunak kontent edukitzeagatik aduanak berriz ere Ebrora aldatzeko agindua eman zuen urtebete geroago (1722ko urriak 16). Berwickeko dukea [[Philippsburgeko Gudua]]n hil zen, [[Poloniako Erregetzarako Gerra]]n (1734).
 
Frantzian ''camisard'' zirelakoen aurkako zapalkuntza bideratu zuen (1705, kalbinisten altxamendua, protestanteen eskubideak ezagutzen zituen Nantesko Ediktua balio gabe utzi ondoren). 1707ko apirilaren 25ean Almansako Gudua irabazi zuen Karlos artxidukearen osteen aurrean eta, ondorioz, Katalunia eta Valentziako foruak ezerezean gelditu ziren. Borboiko Filipe V.ak, bitartean, foruen aurkako politika bultzatu nahi izan zuen: 1714an, Berwickek Bartzelona setiatu zuen, eta hiru hilabete geroago hartu egin zuen hiria. 1717ko abuztuaren 31n Filipe V.ak aduanak Ebrotik Bidasoara aldatzea erabaki zuen. Horren ondorioz Bizkaian matxinadak izan ziren, eta erregearen osteek hartu zuten Hego Euskal Herria. 1719ko maiatzaren 12an, ordea, Berwick kondearen soldaduak Baionan sartu eta lehen zerbitzatu zuen erregearen aurka aritzeko prest azaldu ziren (Espainiaren aurkako Aliantza lautarikoa). Harriturik, errege borboiak osteak erretiratzea agindu zuen, eta euskal probintziak errenditu egin ziren Berwick dukearen armadaren aurrean, baina herrialde bakoitzari zegozkion foruak errespetatzekotan. Filipe V.ak hurrengo urtean izenpetuko zen bakea eskatu zuen 1720an, eta euskaldunak kontent edukitzeagatik aduanak berriz ere Ebrora aldatzeko agindua eman zuen urtebete geroago (1722ko urriak 16). Berwickeko dukea Philippsburgeko Guduan hil zen, Poloniako Erregetzarako Gerran (1734).
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/26}}
 
[[Kategoria:1670eko jaiotzak]]
[[Kategoria:1734ko heriotzak]]
[[Kategoria:Espainiako dukeak]]
[[Kategoria:Ingalaterrako nobleak]]
[[Kategoria:Estuardo leinua]]
 
[[es:James Fitz-James, I duque de Berwick]]