Polder: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-XVII. mendea +XVII. mendea)
tNo edit summary
2. lerroa:
'''Polder''' [[dike]]ak erabiliz lehortutako lur-eremua da, hasieran [[itsaso]]ari hartutako lur-eremuak izendatzeko erabilia. Gero, bestelako edozein eremu lehortuari zabaldu zaio, hau da, [[zingira]], [[padura]] edo [[ibai]]en bazterrak lehortutakoak hain zuzen.
 
Polder sorkuntza eta garapena ez da kasualitatez [[Herbehere]]tanetan suertatu. Holandak historian zehar aldi berean [[Ipar Itsaso]]ko eta [[Rhin]] ibaiko urekin borroka latza izan du. Holanda Rhin ibaiko [[delta]] erraldoian kokatzen denez, lurraldea itsaso eta ibaiaren muga mugikorrean dago, ur-mailaren pare-parean. Horrela ba, Erromatarren garaitik dikeak eraikitzen aritu dira holandarrak, ahal den moduan daukaten lur eskasa mantentzearren, eta gaurko mendera arte etengabe dikeak zabaltzera, hobeagotzera eta mantentzera behartuak izan dira. Azken bi mendeetan, beraz, holandarrek mota bietako dikeak garatu dituzte: bata, lurraldea ureetatik defendatzeko eta mantentzeko, eta bestea lursailak irabazteko, lurralde erabilgarriaz baliatzeko. Ez da harritzekoa, beraz, dikeak eraikitzerako orduan, munduko teknikaririk onenak haiek direla pentsatzea.
 
== Ezaugarriak ==
10. lerroa:
Horrela lortzen den lur-eremua berez oso aberatsa, horizontal eta leun-leuna izanik, [[nekazaritza]] eta [[abeltzaintza]]rako bereiziki oso aproposa suertatzen da.
[[Fitxategi:Panoramique-windfarm flevoland.jpg|thumb|Herbehereak, airetik]]
 
Egun Polder bidez lortutako lursailak ugari dira munduko zenbait lekutan. Baina uretara eremua kentzea eztabaidagarria suertatu da azken urtetan, zeren-eta arriskuak gero eta gehiago handitzen doazela nabarmendu da egun, itsasoaren ur-maila urtean cm bat altxatzen delako alde batetik eta ibaiaren sedimentazioa bestetik, hondamenezko uholdeak pairatzearen arriskuak aholkatzen du lur-idortzearen lanak bertan bera uztea. Horrela erabaki du Holandako Agintaritzak; ez hori bakarrik, idortutako lursailak bihurtzea aurreikusten da egun.
 
== HerbeeretakoHerbehereetako polderrak ==
 
AipatuoAipatu bezala, Holandako polderrak dira bertako gizartearen ikurra, ispilua, mundu osoan ematen dion bere hazkuntza. Polderrak eraikitzeari behin-betiko bultzadak eman zuena, [[1916]]an pairatutako [[uholde]]en aurka eginiko ''Afsluitdijk'' edo "Herste Dikea" izan zen. Gero, [[1953]]an gertatutako beste uholde handiaren ostean, ''Oosterschelde'' ingeniaritza lan ikusgarria egin zen, baina bere helburura ez zen lurra irabaztea, baizik eta lurra defendatzea.
 
Esan daiteke irabazitako “lur berria”ren eskuhartze baketsu bakarra dela, hau da, inori armaz hartuta, baizik-eta bertako gizartearen arduraz lortzen den lurraldea lehen aldiz munduaren historian suertatzen dela.
33. lerroa:
Polderretan nekazaritza eta abeltzaintzaz aparte, [[hirigintza]] garatu da, hiri berriak sortzen, Holanda bezalako Herri populatu baten beharrei aurre egiteko. Orokorrean, egungo Holandako biztanleriaren %60 polder gainean bizi da.
 
=== Herbehereetako polderrak, eraikuntza urte(ar)enurteen arabera ===
 
1. Mastenbroek Polder (1364)
67. lerroa:
== Bestelako polderrak munduan ==
 
HerbeheretakoHerbehereetako ereduari jarraituz, munduko zenbait tokitan idortutako lurraldeak sortu dira. Kasu hauetan polderrak itsasaldean edota ibaiertzean aurkitzen dira.
 
=== Frantzia ===