Henry Cavendish: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
No edit summary
16. lerroa:
}}
 
'''Henry Cavendish''' ([[Niza]], ([[Frantzia]]), [[1731]]ko [[urriaren 10]]a - [[Londres]], ([[Erresuma Batua]]), [[1810]]eko [[otsailaren 24]]a) britainiar fisikari eta kimikaria izan zen. Ospea grabitazioaren konstantearen neurketaren inguruan eginiko lanagatik datorkio.
 
== Biografia ==
28. lerroa:
Dirua iturri oparoak ez zuen bere bizitza aldatu. Diruzainak zerbaitetan inbertitzeko aholkua eman zion, baina berak ez zuen neurri hori ulertzen. Diru gehiena liburu eta zientzia materialean zihoakion eta liburutegi eder bat osatu zuen aparteko etxe batean. Zientzialaria lagunak etorritakoan irekitzen zuen eta txukun-txukun apuntatzen zuen zein liburu ateratzen zen handik -berak ateratzen zituenak ere bai-.
 
Ez zuen beste harremanik izan, familia bakarrik. Lord George Cavendish izan zen bere oinordeko nagusia eta urtean minutu batzuk besterik ez zuten elkar ikusten. Ez zen sekula ezkondu eta seme-alabarik ere ez zuen izan. Bere neskameek bere begibistatikbegi-bistatik alde egiteko ordena omen zuten, despedituak izango ziren mehatxupean. Ohar idatziak uzten zizkien aginduak emateko eta ez zen zuzenean egoten haiekin.
 
Soinean modaz pasatutako trajejanzki moratuamorea eramaten omen zuen ia beti eta aurreko mendean eraman ohi zen 3 puntako sonbreroakapelua. Hitz egite motela omen zuen eta zientziaren inguruko bileretara bakarrik joaten omen zen.
 
[[1803]]an, Royal Societyko sozio egin zen.
 
Garaikoentzat misogino eta arraroa izan zen, bakartia eta uzkurra. Ez zuen apenas inorrekininorekin hitz egiten eta 30 urtez txapela bera eraman omen zuen buruan. Gizartearekiko zuen harreman bakarra Birminghameko Lunar Societyko kide egitea izan zen, Ilargi betea zegoen gauetan biltzen ziren zientzilariazientzialaria lagunak -etxeratzeko orduan, bidean argia izateko egiten zuten ilargi beteko gauetan-. Tartean zeuden bere lagun mina zen Joseph Priestley, [[James Watt]] ([[lurrun makina]]ren asmatzailea), William Herschel astronomoa edo Erasmus Darwin, beste batzuen artean. Gutxitan galduko zuen Cavendishek bilera hura.
 
[[Oliver Sacks]]ek ''Cavendish'' izeneko artikuluan 1851n biografia bat argitaratu zuen George Wilson doktorearen zita egiten du: {{aipu|''... ez zuen maite; ezta gorroto ere; ez zuen itxaropenik; ez beldurrik ... Zerebro intelektual bat pentsatzen, begi parea behatzen, esku trebeak esperimentatzen eta erregistroak egiten. Hori da bere idatzietan ikus daitekeena...''}}
 
== Ikerketak ==
Gai ugari ukitu zuen Cavendishek eta erabateko prezisioa lortzen ahalegindu zen. Errekonozimendurik ez bazuen jaso, bere izateko eragatik izan zen. Royal Societyko kide egin zenean, ia ostegunero izan zuen afaria, hori bai. Hala ere, ez zuen ezer asko argitaratzen eta, askotan, ez zizkien bere kideei lorpenak kontatzen. XIX. mende bukaeran bere paperak miatzean, [[Maxwell]]ek elektrizitateari buruzko ekarpen handiak aurkitu zizkion, baina beste norbaiterennorbaiten izenean zeuden, jada.
 
Ura eta airearen inguruan eginiko ikerketak, [[Lurraren dentsitatea]]ren kalkulua bezala, arrakastatsuak izango dira.