Zapore: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Dastamen orrialdera berbideratzen |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Taste buds.svg|150px|thumb|'''1.''' Mingotsa<br />'''2.''' Garratza<br />'''3.''' Gazia<br />'''4.''' Gozoa.]]
'''Zaporea''' janari edo substantzia batek sorraratzen digun sentsazioa da, [[dastamen]]ak eta [[usaimen]]ak antzematen dituzten seinale kimikoei esker nabaritzen dugu. Jakien zaporea sukaldarien kezka da, baita elikagai industrien erronka zientifikoa. Zaporetzaileak edo ongarriak, bai naturalak ([[espezia]]k) bai artifizialak (E zenbakiak), zaporeak nabarmentzeko edo aldatzeko erabiltzen ohi dira.
== Ezaugarriak ==
Batez ere [[usaimen]]aren bidez antzematen ditugu zaporeak; horregatik [[hotzeri|katarro]]ak edo [[alergia]]k, hau da, sudur-kongestioa sorrarazten duten gaixotasunek, zapore sentsazioa murrizten dute. Zaporearen mekanismoa oso sinplea da: behin ahoan sartuta, [[hortz]]ak ([[hagin]]ak) janaria txikitzen dute eta usaiak jariotzen dira. Alde batetik, usai hauek [[faringe]]tik sudurrera igotzen dira usai-dastamen sentzazioa sorraraziz; bestaldetik, janarien substantzia kimikoak [[mihi]]aren sentsore espezifikoei eragiten diete.
Janarien 'benetazko zaporea' mihiaren zenbait aldetan dauden sentsore espezifikoei esker antzematen da, sentsore hauek [[papila gustatibo|papila gustatiboak]] dute izena eta gizakia papila hauetako 10.000 inguru ditu. [[Dastamen]]ak antzematen duen zaporearen partea (papila gustatiboek ematen duten informazioa) 5 oinarrizko zaporeak (gozoa, [[gazi]]a, mingotsa, garratza eta umami) baino besterik ez ditu bereizten, baino janarien usaia oso anitza da.
| |||