Gary Cooper: berrikuspenen arteko aldeak

'''GaryFrank James “Gary” Cooper''' ([[Helena (Montana)|Helena]], [[Montana]], [[1901]]eko [[maiatzaren 7]]a - [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[1961]]eko [[maiatzaren 13]]a) [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuetako]] aktorea izan zen, bitan [[Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria|Oscar sariaren]] irabazlea.

[[19201920ko hamarkada]]ko hamarkadann hasita eta heriotzaren urtean amaituta, 100 [[film]] baino gehiagotan parte hartu zuen Cooperek. Antzezteko era lasaia, estoikoa ia ia mugigabea zeukan, baina aldi berean, batzutan, intentsitate handiko nortasuna erakusten ahal izaten zuen. Hori dela eta, [[western]] generoa izugarri egokitzen zitzaion.

Kaliforniako egunkari desberdinetan hasi zen lanean aktore ospetsua, baina hortik zinemara egin zuen salto. Besteak beste, Alas''[[Wings]]'', El''[[Design secretofor de vivirLiving]]'' eta El sargento''[[Sergeant York]]'' filmetan egindako lan bikainagatik oso ospetsu egin zen Hollywooden eta mundu osoan.

Frank James Cooper [[1901]]. urteko [[maiatzaren 7an7]]an jaio zen Montanan[[Montana]]n (AEB), baina Ingalaterran[[Ingalaterra]]n hazi zen. Bertan lehen mailako ikasketak bukatu ondoren eta [[kotxe]] istripu larria izan eta gero, AEBetara itzuli zen Cooper bere heziketa amaitzeko. Montanan[[Montana]]n nekazaritza ikasi zuen eta artea Grinnelleko Unibertsitatean (Iowa). Bere gaztaroan, [[Yellowstone]] parkeko gidaria izan zen eta bere herriko zenbait egunkaritan ere egin zuen lan.

20ko[[1920ko hamarkadarenhamarkada]]ren hasieran Kaliforniara joan zen Cooper maila handiagoko egunkari batean lana aurkitzeko esperantzarekin. Hala ere, ez zuen bere nahia lortu, eta zineman lehen pausoak eman arte, saltzaile lanetan aritu zen etxez etxe.

Hamarkadaren erdialdean paper txikiak egin zituen western desberdinetan, eta 1926. urtean garrantzizko lehen papera egin zuen Flor del desierto Henry King zuzendariaren filmean. Geroxeago Paramount etxeak fitxatu zuen, eta Ello''[[It (Itfilma)|It]]'' (1927) edo Alas''[[Wings]]'' (1927) filmak egin zituen. Bigarren lan horretan [[Clara BowrekinBowre]]kin egin zuen lan gainera aktoreak. Bow eta Cooper maitaleak izan ziren, baina ospe handiko emakume gehiagorekin ete izan zituen harremanak aktore ospetsuak; besteak beste, [[Lupe VelezekinVelez]]ekin, [[Marlene DietrichekinDietrich]]ekin edo [[Evelyn BrentekinBrent]]ekin.

El''[[The virginianoVirginian]]'' (1929) filmarekin egin zuen debuta Gary Cooperrek zinema soinudunean. Horrez gain, Hollywoodeko[[Hollywood]]eko izar handi bihurtu zen 30eko[[1930eko hamarkadanhamarkada]]n. Beste lan askoren artean, Marruecos''[[Morocco]]'' (1930), Las''[[City calles de la ciudadStreets]]'' (1931), Adios''[[A aFarewell lasto armasArms]]'' (1932), Si''[[If yoI tuvieraHad una millonMillion]]'' (1932), Una''[[Design mujerfor para dosLiving]]'' (1933), Sueño''[[The deWedding amor eternoNight]]'' (1935), Tres''[[The lancerosLives bengalíesof a Bengal Lancer]]'' (1935), Deseo''[[Desire]]'' (1936), El''[[Mr. Deeds secretoGoes deto vivirTown]]'' (1936), El''[[The generalGeneral murióDied alat amanecerDawn]]'' (1936), ''[[Buffalo Bill (1936ko filma)|Buffalo Bill]]'' (1936), Almas en''[[Souls elat marSea]]'' (1937) eta ''[[Beau Geste]]'' (1939) filmetan hartu zuen parte.

El''[[Design secretofor de vivirLiving]]'' pelikulan egindako lanagatik Oscar sarirako izendatu zuten lehenengo aldiz Cooper. Hala ere, aktoreak ez zuen zorte handirik izan eta golardoa [[Paul Munik (La tragedia de Louis Pasteur)Muni]]k irabazi zuen. 19933[[1933]]. urtean [[Veronica BalferekinBalfer]]ekin ezkondu zen Montanakoa. Pelikuletan Sandra Shaw goitizena erabiltzen zuen aktoreak.

40ko[[1940ko hamarkadarenhamarkada]]ren hasieran El''[[The forasteroWesterner]]'' (1940), Juan''[[Meet NadieJohn Doe]]'' (1941), El sargento''[[Sergeant York]]'' (1941), Bola''[[Ball deof fuegoFire]]'' (1941), El''[[The orgulloPride deof losthe YanqueesYankees]]'' (1942) eta Por''[[For quienWhom doblanthe lasBell campanasTolls]]'' (1942) pelikuletan egin zuen lan aktore ospetsuak.

El Sargento''[[Sergeant York]]'' pelikulan egindako lanak bere lehen [[Oscar sariasari]]a ekarri zion eta El''[[The orgulloPride deof losthe ManqueesYankees]]'' eta Por''[[For quienWhom doblanthe lasBell campanasTolls]]'' ([[Ernest HemingwayrenHemingway]]ren liburu batean oinarritutakoa) pelikulengatik izendapenak jaso zituen, nahiz eta [[James CagneykCagney]]k (''[[Yanqui Dandy]]'') eta [[Paul LukasekLukas]]ek (''[[Watch on the Rhine]]'') eskuratu zituzten golardoak.

40ko[[1940ko hamarkadarenhamarkada]]ren amaiera ez zen aktorearen garai onena izan, nahiz eta El''[[Along caballeroCame del OesteJones]]'' (1945), Los inconquistables''[[Unconquered]]'' (1947) edo El''[[The ManantialFountainhead]]'' filmak egin zituen.

Solo''[[High ante el peligroNoon]]'' (1952) lanarekin bigarren Oscarra irabazi zuen Cooperrek. Garai hartako filmen artean aipagarriak dira El''[[Garden jardinof del demonioEvil]]'' (1954), ''[[Vera Cruz]]'' (1954), La''[[The granCourt-Martial pruebaof Billy Mitchell]]'' (1955), Ariane''[[Love in the Afternoon]]'' (1957), El''[[Man hombreof delthe OesteWest]]'' (1958) eta El arbol''[[The delHanging ahorcadoTree]]'' (1959).

Birikietako [[minbizi]] hilgarri baten ondorioz hil zen aktorea [[1961.]]eko [[maiatzaren 13an13]]an. 60 urte bete berri zituen, eta urtebete lehenago bere ibilibideaibilbidea saritzen zuen Oscarra eman zion Hollywoodeko[[Hollywood]]eko Akademiak.

[[Kategoria{{DEFAULTSORT:1901eko jaiotzak|Cooper, Gary]]}}

[[Kategoria:1961ekoAmeriketako heriotzak|Cooper,Estatu GaryBatuetako aktoreak]]