Lick behatokia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xabitxu (eztabaida | ekarpenak)
Orrialde berria: thumb|right|200px|Lick behatokia '''Lick behatokia''', Kaliforniako Unibertsitatearen mende dagoen behatoki astronomiko bat da, [[...
 
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Lick Observatory-South Tower3.jpgJPG|thumb|right|200px320px|Lick behatokia]]
'''Lick behatokia''', [[Kaliforniako Unibertsitatea]]ren mende dagoen behatoki astronomiko bat da, [[Hamilton mendia]]ren tontorrean kokatua, 1300 metroko altuerara eta [[Kalifornia]]ko San José herritik kilometro gutxira. Behatokia, [[Santa Cruz (Kalifornia)|Santa Cruz]]eko ikerketa zentruzentro batetik zuzentzen da, nora zientzialari gehienak joan ziren [[1960ko hamarkada]]ren erdialde inguruan.
 
== Behatokiaren historia ==
Lick behatokia, [[1888]]an sortua izan zen, [[James Lick]] milioidunak eginiko dohaintza bati esker, ondasun erroekin, [[1849]]ko Kaliforniako [[urre]]aren sukarrarekin sekulako dirutza biltzea lortu zuena. [[1874]]an, 700 mila dolar, behatoki astronomiko bat sortzeko emateko asmoa adierazi zuen, honen bidez, bere izena hedatzeko. Lick [[1887]]an hil zen, behatokia erabat eraikia ikustea lortu aurretik, eta bere gorpua, beranduago behatokia eraikiko zen tokian lurperatu zen, gertaera hau oroitarazten duen plaka bat existitzen delarik. Behatokiko lehen zuzendaria, [[Edward Singleton Holden]] izan zen.
 
Behatokiko teleskopio nagusia, [[1888]]ko [[urtarrilak 3]]an inauguratu zen 91 zentimetroko diametroa duen [[teleskopio errefraktore]] bat zen, munduko handiena izan zena [[1897]]an [[Yerkes behatokia|Yerkes behatoki]]ko teleskopio errefraktorea eraiki zen arte: bi tresnen lenteak, ''Alvan Clark and Sons'' enpresak leundu zituen, zehazki [[Alvan Graham Clark]]ek. Urte horretako apirilean, ikerketa lanak hasi ziren, mendi garai batetanbatean kokatutako eta etengabe okupatutako lehen teleskopioa bihurtuz.
 
Bere teleskopioaren potentziari esker, [[Edward Emerson Barnard]]ek, bisualki, [[1892]]an, [[Jupiter]] planetaren bosgarren ilargia aurkitu ahal izan zuen, [[Martitz]]en azalean kraterrak ikustera ere iritsi zen, baina ez zen aurkikuntza hau argitaratzera ausartu, lotsagarri geratzeko zuen beldurragatik.
12. lerroa:
 
[[1970eko hamarkada]]n, gertuko [[Sillicon Valley]]ren aktibitate industrialak eragindako gunearen kutsadura eta geroz eta handiagoa zen San José herriaren [[argi kutsadura]], behatokiko behaketen kalitatea murrizten hasi ziren. Teleskopio gehienak toki alternatibo batetara eramateko aukera kontutan izan zen arren, horretarako behar ziren funts faltak, konponbide hori eragotzi zuten. Azkenik, [[1980ko hamarkada]]n, argi kutsadura maila txikiko sodiozko lanparen instalakuntza programa bat hasi zen. Emaitza, Hamilton mendiak, behatokiko instalakuntza gehienentzako, toki bideragarria izaten jarraitu zuela izan zen.
 
[[Fitxategi:Lickobservatory102006.jpg|thumb|300px|Lick behatokia ilunabarrean 130 ibilbidetik, Kaliforniako [[Santa Clara konderria]]n. Argazkia: Daniel Palma, [[2006]]ko [[urriak 4]].]]
 
== Lick behatokitik eginiko aurkikuntza esanguratsuak ==
[[Image:Lick Observatory Refractor.jpg|right|thumb|250px|Lick behatokiko [[teleskopio]]a, eraikin nagusiko hego kupulan.]]
Honako objektu astronomiko hauek aurkitu ziren Lick behatokitik:
 
*Jupiterren zenbait ilargi
**[[Amaltea]]
**Ananke
**Elara
**Himalia
**[[Lisitea]]
**Lysithea
**Sinope (lehian dagoen aurkikuntza)
*Zenbait [[exoplaneta]]
36 ⟶ 35 lerroa:
 
== Kanpo loturak ==
{{commons|Lick Observatory}}
*[http://mthamilton.ucolick.org/ Lick behatokia]
*[http://mthamilton.ucolick.org/apfcam/ ''Automated Planet Finder'' eraikuntza webkama]
*[http://mthamilton.ucolick.org/hamcam/ Lick behatokiko webkama]
*[http://www.ucolick.org/ Kaliforniako Unibertsitatearen behatokiak]
 
{{Coord|37|20|29|N|121|38|34|W|display=title}}
 
[[bg:Лик (обсерватория)]]