Antihidrogeno
Fisikan, antihidrogenoa hidrogeno ohikoaren baliokidea den antimateriako atomo bat da. Antiprotoi eta positroi batez osatuta dago, beraz hidrogenoaren propietate berak ditu, baina alderantzisko karga elektrikoekin.
Honen ikur kimikoa H da, H honek makroi bat darama bere gainean (marra modukoa).
Hidrogeno atomo batekin kontaktuan jartzerakoan suntsitzen da, beraz ezegonkorrak dira haien artean. Deskonposatzerakoan argi-fotoiak produzitzen dira. Honi buruz idatzi zuen zientzialaria Robert L. Forward izan zen, Mirror Matter Newsletter aldizkari zientifikoan.
Historia esperimentala aldatu
Azeleragailuek antihidrogeno beroa detektatu zuten 1990eko hamarkadan. ATHENAK H hotz aztertu zuen 2002an. Lehenik harrapatu zuten Antihidrogenoko Laserreko Fisiketako Gailuetatik (ALPHA)CERN-eko taldea 2010-ean, ondoren egitura eta beste ondasun garrantzitsu batzuk neurtu zituzten. ALPHA, AEGIS-ak, eta GBAR-ak urrunago hoztu eta H-atomoak antolatzen ikasi zuten.
Antielementu bat bezala, espero dute hidrogena bezalako ondasun berberak eukitzea. Adibidez, antihidrogenoa gas bat izango litzateke baldintza estandarren azpian eta antioxigenoarekin bat egingo luke lotura sortzeko.
Ezaugarriak aldatu
Partikula-fisikaren CPT-teoremak iragartzen du antihidrogeno-atomoek hidrogeno erregularrak dituen ezaugarri asko dituztela ; masa berbera, momentu magnetikoa eta egoera atomikoko trantsizioko maiztasuna. Adibidez, kitzikatutako antihidrogeno-atomoak hidrogeno erregularra bezain kolore beraren distira egitea espero da. Antihidrogen-atomoak erakarri behar izango lituzkete beste gaia edo antigaia grabitatorioki hidrogeno-atomo arruntek sentitzen duten magnitude beraren indar batekin.
Ekoizpena aldatu
1995ean, CERNek bederatzi antihidrogeno-atomoko sorrera iragarri zuen PS210 esperimentuan, Walter Oelert eta Mario Macri-renbidez bideratuta eta Fermilab gertaera egiaztatu zuen, eta handik gutxira beste 100 antihidrogeno-atomoko sorrera iragarri zuen.
Hauen sorkuntza partikula-azeleragailu batean izan zen, antielektroi bat eta antiprotoi bat konbinatuz, ia zero absolutoraino hoztuz haiek geldiarazteko eta eremu magnetikoetan sartearazteko, horrela haien artean ez zuten talkarik egingo atomo arruntak bezala.
2010ean, CERNgo zientzialariek, Jeffrey Hangst-en gatik zuzendutak, Alpha esperimentua egin zuten, zeinen bitartez 38 antihidrogeno-atomoko harrapaketa eta ondorengo detekzioa lortu zituzten. Hartarako zientzialariek 10 milioi antiprotoi erabili zituzten eta oraindik positroi gehiago eta 'tranpa' magnetikoa erabili zuten, atomo neutralak bere une magnetikoetan sartzen dituztela elkar eragiterakoan.
2012ko martxoan, CERNek mikrouhinak erabiliz antihidrogeno-atomoak maneiatzea lortu du, lehen ikuspegi anti-atomikoko lortuz.
2016ko urtarrilean, antihidrogenoaren karga elektriko neutroa dela baieztatu dute CERNeko ikertzaileek. Orain arte baino 20 aldiz zehatzago neurtzea lortu dute eta Nature aldizkarian argitaratu dituzte emaitzak. Eremu elektriko batean jartzean nola jokatzen duten aztertu dute orain, eta horrela baieztatu dute karga neutroa dutela, esperimentuaren helburu nagusia espektrometria bidez antihidrogenoaren propietateak aztertzea da, hidrogenoarekin hobeto konparatu ahal izateko.
Karga hidrogeno-atomokoaren berdin-berdina da, berriro frogatuz materia eta antimateria irudi espekularrak dira bata bestearekiko.
Erreferentziak aldatu
1.Wikipedia https://es.wikipedia.org/wiki/Antihidr%C3%B3geno
2. Zientzia.eus http://zientzia.eus/artikuluak/antihidrogenoak-karga-neutroa-duela-baieztatu-dute/
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q216121
Multimedia: Antihydrogen / Q216121
