1257ko Samalasko erupzioa
Samalasko erupzioa 1257an Lombok uhartean izandako erupzio bolkanikoa izan zen.[1] Bere VEI 7tan estimatzen dute, Holozenoko nagusienetariko bat izanda.[2] Hodei piroklastikoak sortu zituen, atmosferan hamarnaka kilometro eta Lombok zati handi bat lurperatu eta itsasoa zeharkatu zuten fluxu piroklastikoak, ondoko Sumbawa uhartera ere iritsi zirenak. Fluxuek giza kokaleku asko suntsitu zituzten, Pamatan hiri mitikoa barne, orduko Lombokeko Erresumako hiriburua zena. Errautsa 340 kilometroko distantziara erori zen Javan, non sumendiak 10 kilometro kubiko harkaitz eta errauts baino gehiago utzi zituen.
| Samalasko erupzioa | |
|---|---|
| Sumendia | Samalas |
| Data | K. o. 1257 |
| Erupzio-mota | Ultra-pliniarra |
| Kokapena | Lombok, Indonesia 8°24′36″S 116°24′30″E / 8.41000°S 116.40833°E |
| VEI | 7 |
.png) | |
Lekukoek Babad Lombok-en, palmondo-orrietan idatzitako dokumentu batean, erupzioa erregistratu zuten. Segara Anak aintzira sortu zuen galdara handi bat utzi zuen. Ondorengo jarduera bolkanikoak zentro bolkaniko gehiago sortu zituen galdaran, oraindik ere aktibo dagoen Barujari izeneko konoa barne. Atmosferan injektatutako aerosolek Lurrera iristen zen eguzki-erradiazioa murriztu zuten, hainbat urtez atmosfera hoztuz eta Europan eta beste leku batzuetan goseteak eta uzta-galerak eraginez (nahiz eta oraindik tenperatura-anomalien eta horien ondorioen magnitude zehatza eztabaidatu). Baliteke erupzioak Izotz Aro Txikia sortzen lagundu izana, azken mila urteetan mendeetan iraun duen aldi hotza. Erupzioaren lekua ezagutu baino lehen, mundu osoko izotz-nukleoen azterketa batek gailur handi bat aurkitu zuen 1257 inguruko sulfato-deposizioan, munduko lekuren batean sumendi-erupzio handi bat gertatu zelako ebidentzia sendoa emanez. 2013an, zientzialariek Samalas mendiaren gaineko erregistro historikoak gailur horiekin lotu zituzten.
Erreferentziak aldatu
- ↑ (Ingelesez) Newhall, Chris; Self, Stephen; Robock, Alan. (2018-2-28). «Anticipating future Volcanic Explosivity Index (VEI) 7 eruptions and their chilling impacts» Geosphere 14 (2): 573. doi:. ISSN 1553-040X. Bibcode: 2018Geosp..14..572N..
- ↑ (Ingelesez) Rinjani. in: Global Volcanism Program. Smithsonian Institution.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q15830869
  |
Artikulu hau Indonesiako historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |