Maiztasun (estatistika)
Maiztasuna estatistikan erabiltzen den kontzeptu bat da, populazio baten barruan aztertutako aldagai bakoitza zein maiz (zenbat aldiz) agertzen den adierazten duena.
Datuak lortu eta antolatu ondoren, lortutako informazio estatistikoa maiztasun-taula batean irudika daiteke; maiztasun-taulak, beraz, informazio estatistikoa irudikatzeko edo laburtzeko modu bat da.
Adibidea aldatu
Eskuineko taula honetan, ikasgela bateko 20 ikasleek zenbat liburu irakurri dituzten (hori da aldagai estatistikoa) azaltzen da. "Liburuak" zutabean, aldagai estatistikoaren balioa adierazten da, eta "Ikasleak" zutabean, berriz, balio horren maiztasuna.
Irudiko taula honela ulertu behar da: liburu bat irakurri dutenak 4 ikasle dira; bi liburu irakurri dituzten ikasleak 5 dira; hiru liburu irakurri dituztenak 3 ikasle dira, etab.
Orduan, aldagai estatistikoaren 1 balioak duen maiztasuna 4 da; 2 balioak duen maiztasuna 5 da; 3 balioak duen maiztasuna 3 da, etab.
Aldagai estatistiko baten maiztasuna adierazteko sinboloa erabiltzen da. Irudiko adibidearen kasuan, maiztasun bat honela adieraziko litzateke:
Maiztasun absolutua eta maiztasun erlatiboa aldatu
Goian ikusi dugun maiztasunari absolutua deitzen zaio, balio edo aldagai bat zenbat aldiz errepikatzen den adierazten duelako.
Balio bakoitza populazioarekiko zer ehuneko edo proportziotan agertzen den ere adieraz daiteke; kasu horretan, balioaren maiztasun erlatiboa ematen da (beste balioekin erlazioan edo konparatuta ematen delako). Maiztasun erlatiboa adierazteko sinboloa erabiltzen da.
Balio baten maiztasun erlatiboa emateko, maiztasun absolutua banakoen kopuruarekin zatitu behar da. Irudiko adibidearen kasuan, liburu bat irakurri duten ikasleen maiztasun erlatiboa honela kalkulatzen da:
Maiztasun metatua aldatu
Batzuetan, maiztasun-taula batetik informazioa ateratzeko orduan, beharbada interesatuko zaigu ez bakarrik balio baten maiztasuna, baizik eta balio batzuk batzea edo metatzea; irudiko adibidearen kasuan, esate baterako, jakin nahi dugu zenbat ikaslek irakurri duten lau liburu baino gutxiago. Horretarako, batu behar dira liburu bat bakarrik, bi liburu eta hiru liburu irakurri dituzten ikasleen datuak edo maiztasunak; kasu honetan, 4 - 5 - 3 dira, eta haien batuketa 12 da. Alegia, 12 ikaslek irakurri dituzte 4 liburu baino gutxiago. Edo, bestela esanda, 4 liburu baino gutxiago (hau da, gutxienez 3) irakurri dituzten ikasleen maiztasuna 12 da. Orduan, 12 hori 3 balioaren maiztasun metatua da.
Maiztasun horri maiztasun metatua deitzen zaio. Maiztasun metatua kalkulatu ahal izateko, lehendabizi, aldagaiaren balioak ordenatu behar dira, txikienetik handienera, eta interesatzen zaigun balioaren maiztasun metatua ateratzen da maiztasun horren eta aurreko balio guztien maiztasunen batura eginez.
Maiztasun metatua, normalean, aldagai kuantitatiboetatik atera daiteke; baina baita aldagai kualitatibo ordinaletatik ere.
Goiko irudiko balio bakoitzaren maiztasun metatua ondoko hau da:
| Aldagaia (liburuak) | Maiztasuna (ikasleak) | Maiztasun metatua |
|---|---|---|
| 1 | 4 | 4 |
| 2 | 5 | 4 + 5 = 9 |
| 3 | 3 | 4 + 5 + 3 = 12 |
| 4 | 3 | 4 + 5 + 3 + 3 = 15 |
| 5 | 2 | 4 + 5 + 3 + 3 + 2 = 17 |
| 6 | 3 | 4 + 5 + 3 + 3 + 2 + 3 = 20 |