Txikipedia:Espainia-Estatu Batuak Gerra

Russell Harrison eta beste hamar espainiar-amerikar gerra

Espainia-Estatu Batuak Gerra 1898 urtean gertatu zen gerra bat izan zen.

Sarrera

Gerra piztu baino lehen, erreboltak izan ziren Kuban Espainiaren gobernuaren kontra. Gerra hau 6 tokietan gertatu zen, Filipinasen, Puerto Rikon,  Kuban, Guamen, Asia Pazifikoan eta Karibe itsasoan.

Nola hasi zen?

Estatu Batuetan, zenbait komunikabideek Espainiaren kontrako gerra babestu zuten, eta lortu zuten iritzi publikoari eragitea. Herrialde horretako empresako jendea, hala ere, gerraren kontra agertu zen oro har, depresio ekonomiko bat eukitzeko beldurrez.

1898ko Apiliaren 21an USS Maine itsasontzi  armatua Habanan hondoratu ondoren William McKinley presidentea presionatu zuen gerra deklaratzeko.Espainari Kubatik alde egiteko eta presidenteari baimendu zion armada erabiltzea Kubak independentzia lor zezan.

Gertaera eta ondorioak

Espainak harreman diplomatikoak eten zituen AEBrekin.Egun berean, Estatu Batuak hasi ziren blokeoa ezartzen Kubaren inguruan.. Apirilaren 23an,Espainek adierazi zuen gerra deklaratuko zuela AEBko indarrak sartzen baziren bere menpeko lurraldean. Apirilaren 25ean, AEBko Kongresuak adierazi zuen de facto gerran zeudela Espainiarekin blokeoa hasi zen egunetik aurrera.

Hamar aste geroago gerra amaitu zen Abentuaren 10ean. Karibean eta Pazifikoan. AEBen itsas armada erabakigarria izan zen, agitatzaile politikoek zekitenez, tropak lehorreratzen baziren Kuban. Horren ondoren, Espainiako armadak, gainera, aurre egin behar izan zien orduko uharte osora zabaldu zen matxinadari eta sukar horiari. Santiago eta Manila errenditu ziren, eta bi eskuadroi zaharkitu hondoratu ondoren eta hirugarren modernoago bat Espainiara itzuli ondoren, Espainiak bakea eskatu zuen.

Gatazka honetan 500.000 pertsona inguru galdu zuten bizia. Horietatik, 200.000 inguru hil ziren hilketa sistematikoen, mafiaren indarkeriaren, torturaren edo bestelako basakeriaren ondorioz.

Bake negoziazioen ondorioz Parisko Hitzarmena sinatu zen. AEBk Kubaren gaineko kontrola lortu zuen behin-behinekoz, bai eta Puerto Ricoren, Guamen eta Filipinen gaineko jabetza ere. Horren truke, 20 milioi dolar ordaindu zizkion Espainiari.