Baliabide natural
Baliabide naturala edo natur baliabidea gizakiak naturan aurkitzen duen edozein elementu edo gai da, bere beharrak asetzeko eta era guztietako jardueretan erabiltzeko eskuratzen duena. Haietako batzuk ezinbestekoak izaten dira gizakiaren biziraupenerako, ura, airea edo elikagai naturalak, adibidez; beste batzuk, aldiz, gizakiak bere jarduera ekonomikoetan erabiltzen dituen lehengaiak dira, mineralak, zura edo lurra, adibidez. Azkenik, badira beste batzuk, ondasun materialak baino gehiago, era guztietako zerbitzuetarako balio dutenak, eskiatzeko elurra, adibidez.
Naturan aurkitzen diren elementu edo gai hauek egoera solidoan (mineralak, zura), likidoan (ura), nahiz gaseosoan (gasa) aurki daitezke naturan. Gizarteentzat baliotsuak izaten dira beren ongizatea eta garapena lortzeko. Giza jarduera batzuek baliabide natural asko erabiltzen dituzte; horregatik, arauak behar izaten dira gehiegizko erabilera edo ustiapena ez gertatzeko eta, horren ondorioz, baliabide horiek behin betiko ez agortzeko.
Izan ere, baliabide naturalen artean, badira baliabide berriztagarriak, ondo zainduz gero agortzen ez direnak alegia; eta berriztaezinak, nahitaez noizbait agortuko direnak.
Baliabide berriztagarriak aldatu
Erabili arren agortzen ez direnak, erabili ondoren beren egoerara itzultzen direnak edo birsortu daitezkeenak dira. Ondo erabiliz gero, hau da, birsortzeko duten gaitasunaren gainetik erabiltzen ez badira, amaigabeak izan daitezke; adibidez, arrainak amaigabeko baliabidea izan daitezke jendearen elikadurarako, baina gehiegizko arrantza egiteak desagertzeko edo agertzeko zorian ipin ditzake gizakiaren kontsumorako arrantzatzen diren arrain espezie asko.
Baliabide berriztagarrien beste adibide batzuk: lurra, zuhaitzak, nekazaritzako produktuak, abereak; energia-iturri batzuk ere baliabide berriztagarriak dira: haizea, eguzkia, mareak, ibaietako ura (energia hidraulikoa sortzeko).
Baliabide berriztaezinak aldatu
Erabili ahala agortzen direnak edo birsortu ezin direnak dira. Baliabide hauek jatorri geologikoa dute, kantitate mugatuak daude Lurrean eta naturak ezin ditu denbora geologiko laburretan birsortu; hau da, milioika urte beharko lirateke Lurrak prozesu geologiko naturalen bidez berriro sortu ahal izateko.
Berriztagarriak ez diren baliabide batzuk ondoko hauek dira: ikatza, petrolioa, mineralak, metalak, gas naturala eta lurpeko ur erreserbak, berriz kargatu ezin daitezkeen lurpeko akuiferoen kasuan.
Baliabide berriztaezinen ustiapena edo erabilera arautu beharra dago, bestela haietako asko oso azkar agortuko zaizkigulako eta, beraz, etorkizuneko belaunaldiek ezingo dituztelako erabili. Hori gertatzen da, adibidez, erregai fosilekin (petrolioa, gasa edo ikatza). Dena dela, etorkizunera begira, hobe da baliabide berriztaezinen ordezkoak aurkitzea, batez ere energia lortzeko, bai eta baliabideen berrerabilpen eta birziklatzea bultzatzea.