Wikipedia

Sozializio politiko

(«Sozializio Politikoa» orritik birbideratua)

Sozializazio politikoa gizabanakoek gizarte politiko batean parte hartzeko beharrezkoak diren ezagutzak, trebetasunak eta balioak eskuratzeko prozesua da. Horrek, egitura politikoei eta prozesu politikoei buruzko informazioa eskuratzea, politikarekiko jarrerak eratzea, balio politikoak hartzea eta arau politikoak barneratzea dakar. [1]

Sozializazio politikoaren errepresentazioa

Bestalde, Sozializazio politikoa gizabanakoek lente politiko bat ikasten eta maiz barneratzen duten prozesua da, boterea nola antolatzen den eta haien inguruko mundua nola antolatuta dagoen (eta egon beharko lukeen) pertzepzioa markatuz.

Sozializazio politikoaren bidez, gizabanakoek ikuspegi politiko bat ikasi eta barneratzen dute; optika honek barnebiltzen ditu boterea eta euren inguruko mundua nola antolatuta dauden (eta nola antolatuta egon beharko luketen) azaltzen dituzten pertzepzioak. Era berean, pertzepzio horien bidez gizabanakoek definitzen dute nor diren eta bizi diren instituzio politiko eta ekonomikoetan zein jokabide izan beharko luketen.

Sozializazio politikoak, halaber, pertsonek beren jarrerari eta ideologiari forma ematen dieten balioak eta iritziak eskuratzeko modua hartzen du: "adin guztietako pertsonek eta nerabeek kognizioa, jarrerak eta jokabide politikoak eskuratzeko erabiltzen dituzten garapen-prozesuen azterketa" da, eta belaunaldi batetik bestera transmititzen da. [2]

Definizioa aldatu

Ezaugarri eta jarrera politikoek sozializazio politikoarekin lotura estua dute. Ezaugarri eta jarrera politikoak ezaugarri kultural orokorretatik bereiztea analitikoki justifikagarria da. Horrela bakarrik trata dezakegu kultura politikoa aldaera bereizitzat, haren osagaiak eta harremanak aztertu, eta kultura politiko nazionalak elkarren artean nola bereizten diren ezarriz. Baina hori egiteak ez du esan nahi jarrera politikoak autonomoak direnik eta beste jarrera sozialekin zerikusirik ez dutenik. Harreman estua dute beste jarrera sozial batzuekin. Horregatik, sozializazio politikoa eta kultura politikoa eskutik doaz[1].

Sozializazio politikoa helduen eraketan inplikatutako prozesuaren azken eztabaidek harreman-multzo konplexua iradokitzen dute. Hiru suposizio egin ohi ziren: (1) geroko jokabide politikoetan eragina izango duten sozializazio-esperientzia esanguratsuak nahiko goiz gertatzen dira bizitzan; (2) esperientzia horiek ez dira nabarmenki politikoak, baina ezkutuko ondorio politikoak dituzte — hau da, ez dute eragin politikorik izateko asmorik, ezta ondorio horiek aitortuak ere —, eta (3) sozializazioaren norabidea norabide bakarrekoa da: zenbat eta oinarrizkoagoak izan familia-esperientziak. [3]

Ikuspegi teoriko desberdinak aldatu

Sozializazio politikoa zientzia politikoaren eta psikologia politikoaren intereseko gaia da, eta ikuspegi teoriko desberdinetatik aztertu da, hala nola sozializazio politikoaren teoriatik, eragin sozialaren teoriatik eta ikaskuntza sozialaren teoriatik. Ikerketa batzuek erakutsi dute sozializazio politiko goiztiarrak eragin iraunkorra izan dezakeela gizabanakoen helduaroko jarrera eta portaera politikoetan.

Döring aldatu

"Political socialization: Approaches, concepts, and findings" (1993) liburuan, Döring politologo eta soziologo alemaniarrak sozializazio politikoaren gaia jorratzen du, eta prozesu hori azaltzeko erabili diren hainbat ikuspegi teoriko aurkezten ditu.

Lehenik eta behin, sozializazio politikoa ulertzeko erabili diren teorien ikuspegi orokorra aurkezten du, psikologia sozialaren, soziologiaren eta zientzia politikoaren ikuspegitik. [4]

Ondoren, Döringek sozializazio politikoan eragina duten faktoreak aztertzen ditu, hala nola familia, eskola, komunikabideak eta komunitatea. Ildo horretan, familiak lehen mailako eragile sozializatzaile gisa duen garrantzia nabarmentzen du, balio politikoak eta jarrerak transmiti baititzake kideen eta familia-dinamikaren bidez.

Era berean, Döringek identitate politikoak nola eratzen diren eta horiek gizabanakoen jokabide politikoan nola eragin dezaketen aztertzen du. Zentzu horretan, nortasun politikoa sozializazio politikoaren bidez eratzen dela dio, baina esperientzia politikoek eta inguruabar historiko eta kulturalek ere molda dezaketela.

Bere azterketatik ateratako ondorioei eta aurkikuntzei dagokienez, Döringek nabarmendu du sozializazio politikoa funtsezkoa dela gizarte baten bizitza politikoan inplikatuta eta aktibo dauden herritarrak eratzeko. [5]

Berelson aldatu

"Socialization into Politics" (1965) lanean, Berelson politologo estatubatuarrak herrialde ezberdinetan sozializazio politikoa nola gauzatzen den eta bertan eragina duten faktoreak aztertzen ditu. Berelsonek dio sozializazio politikoa modu ezberdinean gauzatzen dela gizarte bakoitzean, faktore kultural, historiko eta politiko espezifikoen arabera.

Bere esanetan, sozializazio politikoan eragin handia duen faktoreetako bat hezkuntza-sistema da. Ildo horretan, adierazi du hezkuntza-sistemak aldatu egin daitezkeela gizarte-hezkuntzari eta herritar aktibo eta konprometituen prestakuntzari ematen zaien garrantziari dagokionez. Era berean, hezkuntza-programen edukia ere alda daiteke herrialde bakoitzeko kulturaren eta historia politikoaren arabera.

Berelsonek nabarmentzen duen beste faktore bat komunikabideen eragina da. Haren arabera, komunikabideak eragile sozializatzaile garrantzitsuak izan daitezke jarrera eta balio politikoak eratzeko, bereziki herritarrek hezkuntza zibiko formala eskura ez duten gizarteetan.

Azkenik, Berelsonek familiak sozializazio politikoan lehen mailako eragile sozializatzaile gisa duen garrantzia azpimarratu du. Haren arabera, balio politikoak eta jarrerak gurasoengandik seme-alabengana transmititzen dira familia-harremanen eta familia-dinamiken bidez.[6]

Dalton eta Welzel aldatu

Beste azterlan garrantzitsu bat Dalton eta Welzel politologo estatubatuarrek "The Civic Culture Transformed: From Allegiant to Assertive Citizens" (2014) lanean egindakoa da. Bertan aztertzen da nola aldatu den sozializazio politikoa hainbat herrialdetan denboran zehar, eta nola eragin dioten aldaketa horiek parte-hartze politikoari eta erakunde politikoekiko konfiantzari.

Dalton eta Welzelen arabera, sozializazio politikoak garapen bat izan du: ohiko kultura zibikoan herritarrak leialak dira beren erakunde politikoekiko eta status quo-arekin konformatzen dira; eta kultura zibiko modernoan herritarrak kritikoagoak eta zorrotzagoak dira erakunde politikoekiko eta parte-hartze eta kontrol handiagoa bilatzen dute. Kultura-eraldaketa hori hainbat herrialdetan gertatu da une desberdinetan. Adibidez, Europa mendebaldean eta Ipar Amerikan, kultura-eraldaketa 1960ko hamarkadan hasi zen, eta Latinoamerikan eta Asian, berriz, duela gutxi. [7]

Autoreen arabera, kultura-eraldaketak eragin nabarmena izan du parte-hartze politikoan eta erakunde politikoekiko konfiantzan. Kultura zibiko tradizionalean, herritarrek pasiboagoak eta erakunde politikoetan fidagarriagoak izateko joera zuten, eta kultura zibiko modernoan, berriz, herritarrak aktiboagoak eta kritikoagoak dira.

Ondorioz, kultura zibiko modernoetako herritarrek parte-hartze politiko handiagoa dute eta konpromiso handiagoa dute prozesu politikoarekin. Hala ere, kritikoagoak eta zorrotzagoak ere badira, eta horrek erakunde politikoengan konfiantza gutxiago izatea eta politika gehiago polarizatzea ekar dezake.[8]

Ezaugarriak aldatu

Gabriel Almond eta Sidney Verbak "The Civic Culture" lanean sozializazio politikoaren 6 ezaugarri zehaztu dituzte:[9]

  1. Etengabeko prozesua da: sozializazio politikoa bizitza osoan irauten duen prozesua da, eta ez da etapa espezifiko batera mugatzen. Haurtzarotik hasi eta bizitza osoan zehar jarraitzen du. Sozializazio politikoa familian, hezkuntzan eta komunikazio publikoan gertatzen den prozesua da. Bereziki, sozializazio politikoa bi kanal nagusiren bidez gauzatzen dela diote: lehen mailako sozializazioa eta bigarren mailako sozializazioa. Lehen mailako sozializazioa familiaren, lagunen eta gertuko beste harreman pertsonal batzuen bidez balio politikoak eta jarrerak transmititzea da. Bigarren mailako sozializazioa balio politikoen eta jarreren transmisioari dagokio, hezkuntzaren eta komunikazio publikoaren bidez. Robert Putnamek ere, sozializazio politikoa etengabeko prozesu bat dela dio, eta zehazki, gizarteko aldaketek eragiten diotela. Haren arabera, sozializazio politikoa ez da hutsune batean gertatzen, baizik eta faktore sozial, ekonomiko eta kulturalek ere zuzenean edo zeharka eragiten dute, eta denbora ardatza horretan doan ibilbide bat da.[10] Bestalde, David Eastonek ere, sistema politikoari buruzko bere teorian, sozializazio politikoa beste ikuspuntu batetik, prozesu jarraitua dela defendatzen du, gizabanakoen eta sistema politikoaren arteko elkarreraginaren bidez gertatzen dena. Haren arabera, sozializazio politikoa gizabanakoa bere ingurune politikora egokitzeko prozesu bat da.[11]
  2. Prozesu interaktiboa da: sozializazio politikoa prozesu interaktiboa da, non gizabanakoek beren gizarteko beste kide batzuekin elkar eragiten duten, ezagutza eta balio politikoak eskuratzeko. Sozializazio politikoa prozesu interaktiboa da, gizabanakoak ez direlako balio politikoen eta jarreren hartzaile, baizik eta aktiboki parte hartzen dutelako haien eraikuntzan. Herritarrek beren iritzi politikoei buruz hausnartzeko eta iritzi horiek aldatzeko gaitasuna dute, beste herritar batzuekin eztabaidatuz. Putnamek, interakzio sozialak balio politikoen eraketan eta komunitateengan konfiantza sozialaren eraikuntzan duen garrantzia nabarmentzen du eta beraz, autore honek ere, sozializazio politikoa prozesu interaktiboa dela esaten du.[12]
  3. Balio eta arau politikoak transmititzea dakar: sozializazio politikoak berekin dakar balioak, jarrerak eta arau politikoak belaunaldi batetik bestera eta komunitate batetik bestera transmititzea. Horrekin esan nahi du sozializazio politikoa funtsezkoa dela herrialde bateko kultura politikoa eratzeko eta herritarrek bizitza politikoan parte hartzeko. Argudiatzen dutenez, balioak eta arau politikoak hainbat testuingurutan elkarri eraginez transmititzea funtsezkoa da kultura politiko demokratikoa eta parte-hartzailea garatzeko. Hauekin batera, Colemanek dio sozializazio politikoa funtsezkoa dela gizarte-lankidetza ahalbidetzen duten balioak eta arau politikoak transmititzeko.[13]
  4. Trebetasun politikoak eskuratzea barne hartzen du: sozializazio politikoak ez dakar soilik ezagutza eta balio politikoak eskuratzea, baita trebetasun politikoak eskuratzea ere, hala nola botoa emateko eta jarduera politikoetan parte hartzeko gaitasuna. Dahlek dio sozializazio politikoak trebetasun politikoak bereganatzea barne hartzen duela, hala nola, informazio politikoa aztertzeko eta ebaluatzeko eta erabaki informatuak hartzeko gaitasuna.Dahlek argudiatzen du demokraziak ondo informatutako eta gaitutako herritarrak behar dituela, informazio politikoa kritikoki azter dezaketenak eta prozesu politikoan erabaki informatuak har ditzaketenak. Hori lortzeko, sozializazio politikoa funtsezkoa da.[14]
  5. Gizarteen artean alda daitekeen prozesua da: sozializazio politikoa gizarte eta kultura desberdinen artean alda daiteke, egitura politiko eta soziala, historia eta tradizio kulturalak bezalako faktoreen ondorioz. Hainbat gizartek sistema politiko, erakunde eta balio politiko desberdinak izan ditzakete, eta horrek, aldi berean, herritarren sozializazio politikoan eragina izan dezake. Gainera, sozializazio politikoko prozesuetan faktore historiko, kultural eta sozialek eragina izan dezakete, hala nola erlijioa, hezkuntza, familia eta komunikabideak. Faktore horiek eragina izan dezakete herritarrek jakintza, trebetasun eta jarrera politikoak eskuratzeko moduan.
  6. Parte-hartze politikoan eragina izan dezake: sozializazio politikoak eragina izan dezake gizabanakoen parte-hartze politikoan, eskuratzen dituzten balio eta jarrera politikoek eragina izan baitezakete gizartearen bizitza politikoan parte hartzeko duten borondatean.[15]

Hainbat autorek ondorioztatutako ezaugarriak aldatu

David Searsek "The Socialization of Political Trust" liburuan dio konfiantza politikoa sozializazio politiko goiztiarraren bidez sortzen dela, eta horren barruan sartzen direla bai hezkuntza formala, bai etxeko eta komunitateko sozializazioa. Sozializazio politiko goiztiarrak pertsonek politikaz eta erakunde politikoez duten pertzepzioa moldatzen du, eta bizitza osoan iraun dezaketen konfiantza eta mesfidantza-ereduak ezartzen ditu.[16]

Gainera, Searsek dio sozializazio politikoa garrantzitsua dela, ez bakarrik konfiantza politikoa eratzeko, baizik eta pertsonen parte-hartze politikoan ere eragina izan dezakeela. Erakunde politikoetan konfiantza izateko sozializatu diren pertsonek politikan aktiboki parte hartzeko joera handiagoa dute; aldiz, haiekiko mesfidantza izateko sozializatu direnek joera handiagoa dute pasibo izateko edo are politikaren aurkako izateko.

Searsek adierazi du sozializazio politikoa ez dela prozesu estatiko bat, pertsonen bizitzan zehar alda daitekeela baizik. Ekitaldi politiko garrantzitsuek eta esperientzia pertsonalek eragina izan dezakete pertsonek politika hautemateko moduan eta erakunde politikoetan duten konfiantza-mailan.

Ikuspegi feminista batetik aldatu

Carole Patema politologaren arabera patriarkatuak emakumeen parte-hartze politikoan eragiten du. Izan ere, sozializazio politiko tradizionalak emakumeak baztertu dituela eta emakumeak sartzeko herritarrak birdefinitu behar direla argudiatzen du.

Patemanek parte-hartzea demokraziarako funtsezkoa dela argudiatzen du eta ordezkaritzan eta hautaketan oinarritzen diren teoria demokratiko tradizionalak kritikatzen ditu.

Patemanek dio parte-hartzea herritarren etengabeko jarduera gisa ulertu behar dela, eta ez soilik aldizkako hauteskunde-ekitaldi gisa. Parte-hartzea garrantzitsua dela argudiatzen du, herritarrei erabakiak hartzerakoan ahotsa izatea eta komunitate politikoaren parte sentitzea ahalbidetzen dielako.

Gainera, Patemanek eremu publikoa eta pribatua bereizten dituzten teoria demokratikoak kritikatzen ditu, eremu pribatuak ere herritarren parte-hartzearen xede izan behar duela argudiatuz. Patemanek demokrazia parte-hartzailearen beharra defendatzen du, herritarrei esparru publikoan zein pribatuan erabakiak hartzen aktiboki parte hartzeko aukera emango diena.[17]

Bestalde, Anne Phillips politologoak nabarmentzen du oso garrantzitsua dela emakumeak politikan duen presentzia; izan ere, politikan emakume gehiago sartuko balira, ordezkaritza bidezkoagoa lortuko litzateke.[18]

Iris Marion Younek "Inclusion and Democracy" lanean, sozializazio politikoak talde batzuk parte-hartze politikotik bazter ditzakeela dio. Horregatik, demokrazia inklusiboagoa sortzeko nola lan egin daitekeen aztertzen du.[19]

Sozializazio politikoaren eragileak aldatu

Orientazio politikoak sozializazio-eragileekiko elkarreraginean ikasten dira. Eragileek hiru dimentsiotako orientabide politikoak transmititzen dituzte: kognitiboa, afektiboa eta portaerarena.

  • Maila kognitiboak espazio politikoaren ezagutza eta ulermena adierazten du.
  • Dimentsio afektiboak sinboloek, objektuek eta pertsona politikoek sortutako sentimenduak islatzen ditu.
  • Hirugarren dimentsioak politikarantz doan ekintza bat dakar, parte-hartze aktiboa izatetik hauteskunde-prozesu batean abstenitzera joan daitekeena.

Akademikoek sozializazio-eragile desberdinei emandako arreta eta ondorioak aldatu egin dira lehenengo lanetatik, batez ere familiaren, eskolaren eta lantokiaren zereginetan zentratuta, gerora alderdi politikoek, sindikatuek eta elizak izandako rolean zentratuta. Horiek pisua galtzen joan dira bikote-taldeen edo masa-komunikabideen paperaren alde. Aho batekotasuna ez da ohikoa ikertzaileen artean sozializazio politikoari buruz, eragile horietako bakoitzaren eta eragina izan dezaketen beste batzuen eragin erlatiboari buruzko eztabaida bat sortuz, hala nola oharkabean gehien igaro den testuingurua (Percheron, 1985:218) [20]

Familia sozializazioaren lehen mailako eragiletzat hartzen da, duen garrantziagatik; izan ere, haurra jaiotzetik bertatik hasten da konfiantza- eta afektibitate-maila handiekin. Bizitzako lehen urteetan rolak eta ezagutzak bereganatzen dira familia gizartean txertatzeko baldintzengatik eta gurasoek seme-alabei jakinarazten dizkieten balio, jarrera eta irudikapenengatik. Bigarren mailako eragiletzat hartzen dira norbanakoaren familia-ingurune zuzenekoak ez direnak eta harekin aldi baterako harreman desberdinak dituztenak. Horietako batzuek eragin hirukoitza dute, hala nola eskolak hezkuntza-irakaskuntzen edukiagatik (doktrinamendura eraman dezaketenak), parte hartzeko modu jakin batzuen hastapenagatik eta botere-harreman mota batzuen ikaskuntzagatik. (Percheron, 1985:215) [20]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b Almond, Gabriel A.. (1963). The civic culture : political attitudes and democracy in five nations. ISBN 978-1-4008-7456-9. PMC 927444459. (Noiz kontsultatua: 2023-03-21).
  2. ↑ Political sociology: Oppression, resistance, and the state.. Thousand Oaks: Pine Forge Press, 56 or..
  3. ↑ Almond, Gabriel; Verba, Sidney. (1963). The Civic Culture. Sage Publications, Inc, 22 or. ISBN 0691075034..
  4. ↑ Berger, Brigitte; Campbell, Angus; Converse, Philip E.. (1974-07). «The Human Meaning of Social Change.» Contemporary Sociology 3 (4): 326.  doi:10.2307/2061932. ISSN 0094-3061. (Noiz kontsultatua: 2023-03-21).
  5. ↑ Döring, Holger. (1993). Political socialization: Approaches, concepts, and findings.. International Encyclopedia of Communications, 397-403 or..
  6. ↑ Berelson, Bernard. (1965). Socialization into politics.. Russel Sage Foundation, 275-305 or..
  7. ↑ Welzel, Christian; Dalton, Russell J.. (2014-12-31). «From Allegiant to Assertive Citizens» The Civic Culture Transformed (Cambridge University Press): 282–306. (Noiz kontsultatua: 2023-03-21).
  8. ↑ Dalton, Christian. (2014). The civic culture tranformed: From allegiant to assertive citizens.. Cambridge university Press.
  9. ↑ Almond, Gabriel; Verba, Sidney. (1963). The Civil Culture. Sage Publications, Inc, 22-28 or. ISBN 0691075034..
  10. ↑ Putman, Robert. (2000). «10-11» Browling Alone. Publisher Simon & Schuster.
  11. ↑ Easton, David. (1965). A Framework for Political Analysis. Prentice-Hall, 122 or..
  12. ↑ Putman, Robert. (1993). Making Democracy Work. Princeton university, 155-175 or..
  13. ↑ Coleman, James. (1990). Foundations of Social theory. .
  14. ↑ Dahl, Robert. (1989). Democracy and Its Critics. The Michigan Law Review Association.
  15. ↑ Michelle Bachelet Jeria, Verónica. (1990). Sozializazio politikoa, kultura politikoa eta herritarren partaidetza. .
  16. ↑ Sears, David. (2009). The Socialization od Political Trust. International Society of Political Psychology, 509-512 or..
  17. ↑ Pateman, Carole. (2014). Participación y teoría democrática. Prometeos libros ISBN 9789875746695..
  18. ↑ Phillips, Anne. (1998). The Politics of Presence. Oxford University press ISBN 9780191600098..
  19. ↑ Marion Young, Iris. (2002). Inclusion and Democracy. Oxford University press ISBN 9780191716751..
  20. ↑ a b Asholt, Wolfgang; Siepe, Hans T.. (2007-01-01). «DÉFENSE ET ILLUSTRATION DU SURRÉALISME POLITIQUE ET DE LA POLITIQUE DU SURRÉALISME» Surréalisme et politique – Politique du Surréalisme (BRILL): 7–23. ISBN 978-90-420-2296-6. (Noiz kontsultatua: 2023-03-21).

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sozializio_politiko&oldid=9509319"(e)tik eskuratuta