Pentimento

Pentimento (italieraz: pentimenti (pluralean)) margolan batean eman den zuzenketa edo aldaketa garrantzitsua da.^[1] Nolabait horrek margotzen ari zenari buruzko artistaren iritzi edo asmo aldaketa adierazten du. Euskaraz, formalki, hitzak "damutasun" adierazten du. Pentimentoa ez da ukitu ematea. Ukitu ematea zehaztasun gutxi batzuk ematea da eta pentimentoak, aldiz, iritzi aldaketa bat adierazten du. Pentimentoa arte desberdinetan eman daiteke baita ere, ez margolaritzan bakarrik: marrazkian, eskulturan, zineman, literaturan...^[2]

Pentimento desberdinak aldatu

Pentimentoak mota askotakoak izan daitezke. Izan daiteke lehen zegoen elementu bat azkeneko bertsioan desagertu dela edo tokiz aldatu dela. Izan daiteke eskuen aldaketa bat, zangoen jarrera desberdin bat, baita objetuen tamainuan ematen diren aldaketak... Aldaketak margolanen kapa desberdinetan bereizi daitezke, batzutan zuzenean begiratzen, askotan X izpiak erabiltzen edo beste tekniken bidez.

Garrantzia aldatu

Pentimentoek garrantzi handia izan dezakete margolan baten historia aztertu garaian. Adibidez, horrelako azterketen bidez lan baten egilea ziurtatu daiteke, jatorrizko lanak eta kopiak bereizi egiteko, adibidez: normalean kopietan ez dira pentimentirik izaten.

Palinpsesto aldatu

Pentimento antzeko aktibitatea da baina testuen munduan erabilia. Garai batean oso ohikoa zen testu bat ezabatzea gainean berriro ere idazteko.^[3]

Iruditegia aldatu

Arnolfini senar-emazteen erretratua (1434): argi azpigorrei esker buruen, eskuen eta oinen jarreran aldaketa asko eman zirela deskubritu da.
Caravaggioren I bari margolanean eskuineko jokalariaren jarrera aldaketa ugari ezagutu du.