Los Husos

Los Husos I eta Los Husos II harpeak Euskal Herriko Ebro hareneko historiaurre berria eta lehen garai historikoa ezagutzeko oinarrizko aztarnategiak dira. Toloño mendilerroan daude. Biak Peña del Leon gailurraren azpian daude, ia haranean^[1] eta Elvillar udalerriaren barrutian^[2].

Los Huso I aztarnategi arkeologiko gisa aurkitu zuen Iñaki Amezuak 1964an. Bere ezaugarri geomorfologikoei esker, koba gela gisa eta azienda biltzeko erabili zuten giza talde batzuen kokalekua finkatu zen. Itsas mailatik gora 720 metrora^[3].

Juan María Apellaniz irakasleak (Deustuko Unibertsitatea) 1965. eta 1970. urteen artean garrantzi handiko lehen esku-hartzea egin zuen, eta sekuentzia krono-kultural bat identifikatu zuen, Azken Neolitotik (IV. maila) Aro Berantiarrera (I. maila) artekoa.

Sekuentzia hori eta lekuaren erabilerak hobeto zehaztu ziren Javier Fernández Eraso irakasleak 1999 eta 2001 bitartean egindako indusketen ondoren.

Los Husos IIko aztarnategi arkeologikoa, aurrekoa bezala, Iñaki Amezuak aurkitu zuen. Hark prospekzio bat egin zuen, non ez baitugu ia informaziorik, eta material batzuk aurkitu zituen. Leize horretan sakoneko jarduera arkeologiko nagusia Javier Fernández Eraso irakaslearen taldeak egin zuen^[4].

Aurkikuntzak aldatu

Kanpai formako zeramika, Valladoliden aurkitua.

Bi kobazuloak funtsezkoak dira Euskal Herriko Historiaurrean, izan ere, bertan ikusten dira lehen aldiz etxe-abeltzaintza finkatua eta zereal-laborantzaren zantzuak. Iberiar Penintsularen iparraldeko Historiaurreko aztarnategi garrantzitsuenetako bat da. Aurkitutako aztarna zaharrenak K.a. VI. milurtekoaren erdialdekoak dira: batetik, behien, ardien eta ahuntzen hezurrak agertu ziren, eta animalia horiek jaten zituzten pertsonekin batera bizi zirela ikusi zen. Gainera, zerealak landatzen zituzteneko lehen zantzuak ageri dira. Milurteko horren amaieran, gizarte hartan abeltzaintza ondo errotuta zegoela ikusten da, Los Husos II delakoan aurkitu ziren egitura batzuek (ikuiluak) adierazten duten bezala. Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan eta Errioxan aurkitu diren aztarna zaharrenak dira.

Bi harpeen barruan Kalkolito garaian ehorzketak egin ziren, giza hondakinak harkaitzen azpian kokatuz. Brontze Arotik, kanpai formako zeramiken agerpena nabarmentzen da; Kantauriar eskualdeko harpeetan mota horretako zeramika ez da hiletekin lotzen, bizilekuarekin edo jarduera ekonomikoekin baizik^[1].

Erreferentziak aldatu

↑ ^a ^b «45. Los Husos kobazuloa (GUARDIA)» www.euskadi.eus 2023-02-27 (Noiz kontsultatua: 2023-10-29).
↑ Martín, Patricia; Tornero, Carlos. (2023-06-30). «Sheepfold caves under study: A review of zooarchaeological approaches to old and new-fashioned research questions» Quaternary International doi:10.1016/j.quaint.2023.06.011. ISSN 1040-6182. (Noiz kontsultatua: 2023-10-30).
↑ Camero, Cristina. «Abrigo de los Husos I» Arkeoikuska 14.
↑ «Instituto Alavés de Arqueología - IAA» www.iaa-aai.org (Noiz kontsultatua: 2023-10-29).

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q125679890

[:0-1] «45. Los Husos kobazuloa (GUARDIA)» www.euskadi.eus 2023-02-27 (Noiz kontsultatua: 2023-10-29).

[2] Martín, Patricia; Tornero, Carlos. (2023-06-30). «Sheepfold caves under study: A review of zooarchaeological approaches to old and new-fashioned research questions» Quaternary International doi:10.1016/j.quaint.2023.06.011. ISSN 1040-6182. (Noiz kontsultatua: 2023-10-30).

[3] Camero, Cristina. «Abrigo de los Husos I» Arkeoikuska 14.

[4] «Instituto Alavés de Arqueología - IAA» www.iaa-aai.org (Noiz kontsultatua: 2023-10-29).

[1]

[2]

[3]

[4]