Lankide:JosebaAbaitua/Proba orria/Diana meatzea (Lotza)
| JosebaAbaitua/Proba orria/Diana meatzea (Lotza) | |
|---|---|
| Kokapena | |
Diana meatzea (Lotza), Lotzako meategia ere deitua, aire zabaleko asfalto naturalen ustiapen zaharra da, Lotzako kontzejuan dagoena, Urizaharreko udalerrian, Arabako Mendialdeko koadrilan. XIX. mendearen bigarren erdian eta XX. mendearen lehen erdian egon zen martxan.[1]
Kokapena aldatu
Lotza herriaren ekialdean dago, "Arabako hegoaldeko mendilerroen" babes-eremu periferikoan, GR-1aren ondoan, Pipaón eta Peñacerrada herriak lotzen dituen zatian.[1]
Historia aldatu
Arabako Foru Aldundiko txosten teknikoaren arabera, Diana meategiko asfalto naturalen ustiapenarekin lotutako lehen jarduerak 1855ean hasi ziren[1]. Baina 1918an Gasteizen argitaratutako "Descripción de Álava" liburuan, Miguel Becerro kapitainak 1857an Diana meategia aurkitu zuela baieztatzendu Ricardo Becerro de Bengoak.[2]
1858an Blas Viana Urizaharreko bizilagunak meatze-sozietate bat eratu zuen meategiak ustiatzeko, horietako bat, Diana meategia, Juan Prim Reuseko kondeari utzi ziona ustiatzeko.[3]
Ustiategiak fabrika bat izan zuen asfaltozko arroka prozesatzeko eta asfaltoa egiteko. Joaquín Iglesiasena zen fabrika hori, eta 1921ean desegin zuten, eta Errioxako Briones herrira eraman zuten.[4] 1918an, Diana meategiko asfalto-fabrikak 10 eraikinez osatutako instalazioak zituen Brionesera eraman aurretik, eta 14 langilek egiten zuten lan bertan. Instalazio horietan asfaltozko eta asfalto-hautsezko ogiak ekoizten ziren.[5] 50eko hamarkadaren hasieran, meatze-ustiapenak eta Briones fabrikak aktibo jarraitzen zuten.[6]
Berreskuratzea eta balioa ematea aldatu
2020an, Arabako Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak Arabako Mendialdeko asfalto naturaleko meatze-paisaiak berreskuratzeko proiektua jarri zuten abian, eremu horietako batzuk erabilera publikorako eta turismo-jardueretarako berreskuratzeko. Proiektu honen memorian Mina Luciarekin eta Elortza-Zekuiano meatze-eremuarekin batera nabarmentzen den meatze-eremuetako bat Diana meatze-barrutia da. Barruti horretan asfaltozko zainak azaleratzen dira erauzketa-eremu zaharretako harkaitz-ezpondetan.
Ikus gainera aldatu
Erreferentziak aldatu
- ↑ a b c Memoria técnica anexa al convenio entre el Departamento de Medio Ambiente y Urbanismo de la Diputación Foral de Álava y el Departamento de Desarrollo Económico e Infraestructuras del Gobierno Vasco para la recuperación de los paisajes mineros de asfaltos naturales de la Montaña Alavesa. 2020.
- ↑ Becerro de Bengoa, Ricardo. (1918). Descripciones de Álava. , 219 or..
- ↑ Corres Botella, Rosa María; Ruiz de Apodaca López de Letona, María Isabel. Inventario del Fondo Emilio Enciso. .
- ↑ «Álava. Mina Diana.». Estadística minera de España. Año 1921. 1921. Consultado el 12-10-2023.
- ↑ «Álava. Fábrica de Asfalto de Joaquín Iglesias (Peñacerrada).». Estadística minera de España. Año 1918. 1918. Consultado el 30 de octubre de 2023.
- ↑ «Álava.». Estadística Minera y Metalúrgica de España. Año 1951. 1951. Consultado el 30 de octubre de 2023.