Kolapso (argipena)

Wikimediako argipen orri

Kolapso terminoak adiera eta erabilera zenbait ditu:

  • astronomian, kolapso grabitazionala, argizagi baten uzkurdura edo kontrakzioa, bere grabitate indarraren eraginez;
  • medikuntzan, kolapsoa, gorputzaren edo organo baten gelditze edo erabateko hondamen azkarra; zehazkiago, organo baten ehunen erortzea, zeinetan arruntena kolapso kardiobaskularra den, odol presioaren jeitsiera azkarrak eragindakoa (ikus, gainera, shocka).
  • Osasun sisteman, kolapsoaz hitz egiten da sistemak ezin duenean larrialdi egoera bati, edo pandemia bati, espero zitekeen gutxieneko erantzuna eman.
  • ekologian kolapsoaz hitz egiten da desoreka ekologiko handi-handia sortzen denean.
  • ekonomian kolapsoaz hitz egiten da aldaketa handia sortzen denean, askoz sinpleagoa den sistema baterantz. Kolapsoaren ostean oreka berria sortzen denean, gizartean konplexutasun maila azkar jaitsi da eta gizarte berrian deskribatu daitezkeen hartu-emanak lehen baino askoz sinpleagoak dira.