Klaipedako matxinada
Klaipedako matxinada 1923ko urtarrilean gertatu zen Klaipedako Eskualdean (Memel lurraldea edo Memelland ere deitzen zaio). Neman ibaiaren iparraldean dagoen eskualdea Alemaniar Inperioaren parte zen Ekialdeko Prusiatik Versaillesko Itunaren bidez banandu zen eta Nazioen Ligaren mandatuzko lurralde bihurtu zen. Frantziaren behin-behineko administrazioaren azpian jarri zen, harik eta irtenbide iraunkorragoa aurkitu arte. Lituaniak eskualdearekin bat egin nahi zuen (Lituania Txikiaren zati bat), Klaipedako portuan lituaniera hiztunen komunitatea zegoela argudiatuz. Itsas portu hori Itsaso Baltikorako sarbide bideragarri bakarra da Lituaniararentzat. Enbaxadoreen Konferentziak Danzigeko Hiri Askearen antzeko hiri libre gisa irteera erraztu zuenez, lituaniarrek matxinada bat antolatu eta gauzatu zuten.
| Klaipedako matxinada | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
| Mota | matxinada petty warfare (en)  altxamendua | |
| Denbora-tarte | 1923ko urtarrilaren 10a - 1923ko urtarrilaren 15a | |
| Data | 1923 | |
| Kokaleku | Memelland (en) | |
| Herrialdea | Frantzia eta Memelland (en) | |
Bertako biztanleen altxamendu gisa aurkeztuta, matxinadak erresistentzia txikia izan zuen Alemaniako poliziaren edo Frantziako tropen aldetik. Matxinatuek Lituaniarekin bat egitea eskatu zuten, autodeterminazio-eskubidea aipatuz. Nazioen Ligak onartu zuen, eta Klaipeda Eskualdea lurralde autonomo gisa transferitu zuen Lituaniako Errepublikak 1923ko otsailaren 17an. Negoziazio luzeen ondoren, 1924ko maiatzean nazioarteko hitzarmen formal bat sinatu zen: Klaipedako Hitzarmena. Konbentzioak formalki onartu zuen Lituaniak eskualdean zuen subiranotasuna, eta haren autonomia legegile, judizial, administratibo eta finantzario zabala azaldu zuen. Eskualdea Lituaniaren zati izaten jarraitu zuen 1939ko martxora arte, orduan Alemania nazira transferitu baitzuten Alemaniaren ultimatum baten ondoren.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q3358934
