Jeanne Dumée
Jeanne Dumée (Paris, Frantzia, 1660 – 1706) astronomoa izan zen, Entretiens sur l'opinion de Copernic touchant la mobilité de la terre (Lurraren mugimenduari buruzko Kopernikoren iritziaren gaineko solasaldiak) astronomia testuaren egilea.
| Jeanne Dumée | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Paris, 1660 |
| Herrialdea |  Frantzia |
| Heriotza | 1706 (45/46 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | frantsesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | astronomoa eta idazlea |
Dumée Parisen jaio zen, eta txikitatik interesatu izan zitzaion astronomia. Oso gazte ezkondu zen, eta 17 urte zituelarik jada emaztea zen, baina senarra oso goiz hil zitzaion Alemanian, gerran. Horrez gain, ezaguna da feminismoarekin lotura handia duen emakumetzat; izan ere, bere garaiko beste emakume askok ez bezala, uste zuen emakumeak gizonak bezain adimentsuak eta baliagarriak direla zientzia arloan.
Hezkuntza aldatu
Bere aitak hezi zuen etxean, garai hartan oso ohikoa zen bezala, eta hizkuntzak, zientziak eta artea bezalako diziplinak ikasi zituen. Ondoren, oraindik oso gaztea zela fisiko batekin ezkondu zen, eta handik gutxira bere familiako lehen astronomo bihurtu zen.
Hogeita hamar urte zituela, bere lehen liburua idatzi zuen, astronomia taula batzuek osatua. Hala ere, bere beste liburu batengatik da ezaguna: Entretiens sur l’opinion de Copernic touchant la mobilité de la terre liburuarengatik, alegia.
Obra famatuak aldatu
Arestian aipatu denez, Entretiens sur l’opinion de Copernic touchant la mobilité de la terre liburuaren egilea da, 1680. urtean publikatua. Lan horretan, kopernikar sistema azaltzen du; lurraren mugimenduari buruzko galilear teoria zein kopernikar teoria azaltzen ditu.
Beste hainbat liburu idatzi zituen Artizarra planetari egindako behaketei buruz, bai eta Jupiterren ilargiei buruz ere. Lan horietan, Galileoren eta Kopernikoren teoriak egiaztatu zituen. Hala ere, lan horiek inoiz ez ziren argitaratu, zientziak jazarpeneko aldi bat jasaten ari zen unean idatzi baitzituen.
Feminismoa aldatu
Duméek garaiko emakumeek bere buruaz zuten pertzepzioa salatu zuen. Adierazi zuen emakumeek ez zutela beren burua ikasteko gai ikusten, eta bera eredutzat hartuz, beste askoren artean, hori aldatu egin behar zela, ez baitzegoen gizonezkoen eta emakumezkoen burmuinean inolako ezberdintasunik garai hartan uste zen bezala. Duméek aldarrikatu nahi izan zuen, era berean, emakumeak zientzian arloan presentzia handiagoa izan behar zuela.
Bibliografia aldatu
- Aubin, David (2016). Jeanne Dumée as Astronomer and Woman in Seventeenth-Century France: The Myth and Her Lost Voice. Journal for the History of Astronomy, 2016, Vol. 47(3) 231-255 (DOI: 10.1177/0021828616660049).
- Oglive, Marilyn Bailey (1986). Women in science: antiquity through the nineteenth century: a biographical dictionary with annotated bibliography. Cambridge, Massachusetts: MIT Press.
- Tooke, William (1789). A new and general biographical dictionary: containing an historical and critical account of the lives and writings of the most eminent persons in every nation; particularly the British and Irish; from the earliest accounts of time to the present period. G. G. and J. Robinson.
- Lienhard, John H. "No. 407: Women in Astronomy." No. 407: Women in Astronomy. Accessed April 29, 2016. http://www.uh.edu/engines/epi407.htm.
- "European Life in the Eighteenth Century - Family Life and Education." European Life in the Eighteenth. Accessed April 29, 2016. http://www.historydoctor.net/Advanced[Betiko hautsitako esteka] Placement European History/Notes/european_life_in_the_eighteenth_century_family_life.htm.
- "The International Astronomical Union Minor Planet Center." Discovery Circumstances: Numbered Minor Planets (10001)-(15000). Accessed April 29, 2016. http://www.minorplanetcenter.net/iau/lists/NumberedMPs010001.html.
- Schiebinger, Londa (1991). The mind has no sex? : women in the origins of modern science (1st Harvard pbk. ed.). Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
- Caminer Turra, Elisabetta (2003). Selected writings of an eighteenth-century Venetian woman of letters. Edited and Translated by Catherine M. Sama. Chicago: University of Chicago Press.
- « Entretien Sur L'opinion De Copernic Touchant La Mobilité De La Terre », Dédié Au Chancelier Boucherat, Par Jeanne DUMEE, De Paris." Gallica. Accessed April 29, 2016. http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b9062028n/f5.image.
- Noble, David F. (1992). A world without women : the Christian clerical culture of Western science (1. ed.). New York: Knopf.
- Finot, Jean (1913). Problems of the sexes. New York and London: G. P. Putnam's sons.
Datuak: Q2616658
