Ipuinak (Txekhov)

Ipuinak Anton Txekhoven bilduma bat da, Ibaizabal argitaletxeak bildu eta euskara ekarri zituena. 1990an argitaratu zen, Xabier Mendiguren itzulpenarekin Errusieratik euskarara lehendabizikoz egin zen itzulpen horretan sona handieneko sei ipuin jaso ziren, Txekhoven mundua eta estiloaren berri irakurle euskaldunari emateko..

Ezaugarriak

Txekhoven ipuinak berdintsuak dira gaiz eta estiloz, ia ekintzarik eta intrigarik gabekoak, umorezkoak gehienak, Errusiako burgesia deskribatzen dutenak, neurritasun handiz eta ezaugarri artifizialei uko eginez idatziak. Txekhovenak, batzuetan, ezerezaren kontakizun gogoangarriak dira, edota hutsaltasun transzendentalarenak, horrelakorik esaterik balego.

Jasotako ipuinak

Zazpi dira liburu honetan jasotakoak:

• «Dama txakurtxoduna» :

Errusiar bankari baten eta Yaltan ezagutzen duen emakume baten arteko maitasun eta onarpen harremana kontatzen du. Istorioa lau zatitan banatuta dago; lehenengoak Yaltako hasierako topaketa deskribatzen du, bigarrenak aferaren burutzea kontatzen du, hirugarrenak bankaria Moskura itzultzeaz eta emakumearen herrira egindako bisitaz hitz egiten du, eta laugarrenak, azkenik, emakumeak Moskura egindako bisita deskribatzen du.

• «Etxe ganbaraduna»

Paisaien margolari triste eta aspergarri bat du protagonista. Une jakin batean Lida eta Misius izeneko bi ahizpa ezagutuko ditu, eta haiekin ordu asko emango ditu paseatzen, hausnartzen eta hizketan. Harreman horren ondorioz, sentimenduak eta desadostasunak sortuko dira hiruren artean. Baina bizitzan beti gertatzen den bezala, egun batean dena amaitzen da, eta kontakizun hilezkor hau galdera batekin amaitzen da...

• «Fraide beltza»

Udaberria da, eta Andrei Kovrin unibertsitateko irakaslea hiriko estresaren urduritasuna lasaitzen saiatzen ari da, bere tutore Jegor Pesotskirekin batera hazi zen lursailera itzuliz. Han, Pesotskyren alaba Tanyarekin eta hainbeste oroitzapen ekartzen dizkion lorategiarekin topo egiten du. Egun batean, Kovrinek monje beltz bat ikusten du, Jainkoak aukeratzen duela esaten diona. Bere bizitza aldatu egiten da, betiko bizitzak irribarre egiten dio. Denak ematen du zoriontasunaren bidea dagoela.

• «Etsaiak»

Ipuinak hamahiru urteko neskame baten istorioa kontatzen du, Varka, haur baten ametsa zaintzen duena bere sehaskaren ondoan. Ahaleginak egin arren, haurrak ezin du lorik egin. Negar egiten du ahotsik gabe gelditu arte. Varka, ordea, amets urduri batean erortzen da, edo batzuk, egia esan, pixkanaka-pixkanaka esnaldiaren monotoniarekin bat egiten dutenak.

• «Anna lepoan»

Anna lepoan amarik gabeko umezurtz gazte baten istorioa da. Aita ahul baten alaba zen; maixua, nekez betetzen zituen maisu-lanak. Gaixoa zen, eta ezin zion eman ezkonsari alabari. Annaren zoria, beraz, edertasuna, adimena, izaera eta ezer kontuan hartu gabe, iluna zen: agian, haurrak eta zorigaiztoko bizitza emango zizkion maila txikiko zerbitzari publikoren batek, aita bezain mozkortuak, emaztetzat hartua izatea.

• «Seigarren pabilioia»

Bost dira 6. pabiloiko biztanleak. Giro osasungaitz batean, janari kirastuz elikatuta eta etengabeko tratu txar fisikoak jasanda, hormetan harrapatuta dauden bost zoroak gaizki bizi dira, ospitale bat baino gehiago espetxe baten antza duen eraikinean. Haietako bat, mania persekutorioa duena, bere adimena osorik mantentzen duen gizona da, sufrimenduek eta beldurrak azkenean garaitu zutena. Gizon honek Ivan Dmítrich du izena. Ospitaleko doktore postua hutsik geratzen da, eta Andrei Efímychek betetzen du, adimen eta zintzotasunarekiko maitasun sakona sentitzen zuen gizona, baina bizitza adimentsu eta zintzoaz inguratzeko bere eskubidean egoteko behar zuen izaera eta konbentzimendua falta zitzaizkion.