Fermina Orduña
Fermina Orduña (Espainia, XIX. mendea – XIX. mendea) asmatzailea izan zen, Espainian pribilegio (patente) teknologiko bat lortu zuen lehen emakumea.[1] 1865eko maiatzaren 20an, Ferminak bere "asmakuntza pribilegioa" lortu zuen, garai hartan patenteari izen hori ematen zitzaion. Ferminaren asmakizunari Zalditegientzako zalgurdia deitu zitzaion, asto, behi edo ahuntz esnedunen higiene-egoerarako, espedizio publikorako.[2] Madrilen bizi izan zen.[3][4][1][5]
| Fermina Orduña | |
|---|---|
.jpg) | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | XIX. mendea |
| Herrialdea |  Espainia |
| Bizilekua | Madril |
| Heriotza | XIX. mendea ( urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | asmatzailea |
Bizitza
aldatuEz dakigu nolakoa izan zen Fermina Orduñaren bizitza, baina bai 1865ean Madrilen bizi zela.[3] Hala ere, meritu handiko emakumea izan zen, Espainian patente bat edo asmakuntza-pribilegio bat, garai hartan esaten zitzaiona, aurkeztu zuen lehen emakumea izan baitzen.[6] Une historiko hartan oso gutxitan gertatzen zen emakume batek, ahalegin handiz eta garaiko aurreiritzien aurka borrokatuz, asmakizun bat garatzeko ekimena eta ausardia izatea. Gainera, bere berrikuntza osasun publikorako asmo nabaria zuen. 1865ean, Ferminak Espainiako Asmakuntzaren pribilegioa lortu zuen, 4006 zenbakikoa, «Espedizio publikorako astoak, behiak edo ahuntzak modu higienikoan gidatzeko zalditegietarako gurdia» izenekoa, esne-azienda garraiatzeko egokitutako gurdia, behiak edo esne freskoa lekuan bertan, in situ, eta une berean jezteko eta bidaltzeko aukera eman zuena.[7][2]
Patentea
aldatuPatenteak esnea (behi, ahuntz edo astoarena) publikoari saltzeko zalgurdi berezi bat deskribatzen zuen. Esne azienda lekualdatzeko aukera ematen zuen ibilgailua zen. Garai hartan, esnea ez zen tratatzen kontsumitu aurretik, baina jakina zen ez zela komeni denbora gehiegi igarotzea jezten zenetik kontsumitu arte. Esnea Orduña asmatzaileak berak sortutako jezteko makina mekaniko bat erabiliz ateratzen zuten. Gurdia itxita zegoen eta zaldiz tiratuta mugitzen zen. Tiratzeko zaldien kopurua garraiatzen zuten esne-ganaduen araberakoa zen. Zalgurdiak ukuilu bat zeukan ale lehorreko pentsuarekin, eta ganadua ondo elikatzea ziurtatzen zuen, edoskitzerako kaltegarria zen bazka har ez zezan. Orgak galdara bat zeukan, uraren tenperatura mantentzeko, eta baita kanpai bat ere, bezero posibleei bertan zegoela jakinarazteko.[3][2] Patentearen babesak 5 urteko epea zuen eman zen datatik, 1865eko maiatzaren 20tik.[6][8]
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b La primera española en registrar una patente, Fermina Orduña (Siglo XIX). 2018-09-09 (Noiz kontsultatua: 2024-07-11).
- ↑ a b c Revista C.E.H.. Mujer y tecnología: las primeras murcianas en patentar un invento. .
- ↑ a b c «Anuncios oficiales» Gaceta de Madrid (Imprenta Real): 10. 20 de julio de 1868.
- ↑ (Gaztelaniaz) Macho-Stadler, Marta. (2019-05-30). «Cómo la primera inventora moderna de España mejoró la salud pública con un carruaje» ElDiario.es (Noiz kontsultatua: 2024-07-11).
- ↑ (Gaztelaniaz) noticias, Redacción Valencia. (2024-06-11). «Fermina Orduña (1865) la primera mujer española en registrar una patente.» Valencia Noticias (Noiz kontsultatua: 2024-07-11).
- ↑ a b (Gaztelaniaz) «Fermina Orduña, la primera mujer en registrar una patente en España» THE OBJECTIVE 2019-06-08 (Noiz kontsultatua: 2024-07-11).
- ↑ ISSN https://www.inmujeres.gob.es/publicacioneselectronicas/documentacion/Documentos/DE1704.pdf..
- ↑ (Gaztelaniaz) «Fermina Orduña | Alternativas económicas» alternativaseconomicas.coop (Noiz kontsultatua: 2024-07-11).
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q18638296
Multimedia: Fermina Orduña / Q18638296
