Errugabetasun-presuntzio

Errugabetasun-presuntzioa[1] pertsonaren errugabetasuna arau gisa ezartzen duen zuzenbidearen printzipio orokor penala da.[2] Pertsonaren erruduntasuna frogatzen duen prozesu edo epaiketa baten bidez bakarrik aplikatu ahal izango dio estatuak zigor bat.[3]

Europar Batasunaren Oinarrizko Eskubideen Gutunaren 48. artikuluak errugabetasun-presuntzioa ezartzen du.

Errugabetasun-presuntzioaren kontrakara kautela-neurriak dira, hala nola behin-behineko espetxeratzea. Zuzenbide penal modernoan kautela-neurriak bakarrik onartzen dira pertsona horrek ihes egiteko arriskua edo egitatearen ikerketari behar ez bezala eragiteko arrisku ziurra dagoenean.

Honela azaldu zuten 1789an Gizonaren eta Herritarraren Eskubideen Adierazpenaren 9. artikuluan:

« Gizon oro, errudun jotzen ez den bitartean, errugabetzat hartu behar da; eta ezinbestekotzat jotzen bada atxilotzea, bere atxiloketa ziurtatzeko beharrezkoa ez den gogortasun oro legeak zorrozki zigortu behar du. »

eta honela 1948an Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalaren 11. artikuluan:

« Delituagatik salatutakoak eskubidea du errugabetzat jo dezaten, errudun dela legez eta jendaurreko epaiketan frogatzen ez den bitartean. Epaiketan bere burua zaintzeko berme guztiak ziurtatuko zaizkio. »


Kritikak

aldatu

Lehen kritika, hasieran, positibismo kriminologikotik dator, errugabetasun-presuntzioaren bermea inputatuaren gehiegizko babesa baitzen, gizarteak delituaren aurka zuen babesa alde batera utzita. Hala, Raffaele Garofalok behin-behineko espetxeratzearen kasuak murrizteko, komunitatea babestu behar baitzen froga batzuk aldatzetik, ekintza zigorgarrien ikerketa eta zehapena ilusioz betetzeko ezin zela printzipio hori aipatu adierazi zuen.[4] Bestalde, doktrina antiliberalek aurpegiratzen dute, alde batetik, Estatuaren jarduna eragiten duen "susmorako eskubidea" dagoela; bestetik, behar bezalako prozesurako eskubide oro bezala, ilusiozko egoera bat baino ez zela,[5] aparatu judizialaren edo estatuaren errepresorearen askatasun handiago edo txikiagoaren aurrean.[6]

Printzipioari egindako beste kritika bat da erruztatuaren eta biktimaren figura abstraktu batetik abiatuta eraikitzen dela, kasu zehatzetan desberdintasun-harremanak biltzen diren baldintzetan, non errugabetasun-presuntzioa, lehenengoaren babesa baino gehiago, bigarrenaren babesgabetasuna den.[7] Hori eskatu dute, adibidez, genero-berdintasunaren arloan; izan ere, errugabetasun-presuntzioa kritikatu izan dute, gizonek egindako sexu-indarkeriaren edo -delituen biktima diren emakumeen lotura-egoerari jaramonik ez egiteagatik, eta, beraz, printzipio hori zehaztu egin behar da genero-ikuspegiarekin konpentsatzeko.[8][9][10] Era berean, desberdintasun ekonomikoaren arloan, kritikatzen da baliabide hobeak dituen inputatu batek ogasun txikiagoko inputatuaren tratu bera izan dezakeela, edo biktima bada, epaiketaren emaitzan eragiteko duen gaitasunagatik.[11]

Erreferentziak

aldatu
  1. Euskalterm: [Prozedura Kriminala Hiztegia] [2015]
  2. (Gaztelaniaz) Bonanno, Darío O.. (2008). «Principio de inocencia y libertad ambulatoria en el proceso penal actual» Sistema Argentino de Información Jurídica (Buenos Aires).
  3. «Siempre somos inocentes hasta que se pruebe lo contrario», Human Rights (Gaztelaniaz)
  4. (Gaztelaniaz) Guerra, Steve Franz's Jungbluth. (2018-10-19). «La discusión ideológica entre la prisión preventiva y la presunción de inocencia» LP.
  5. Llobet Rodríguez, Javier (2016). Prisión preventiva. Límites Constitucionales. Sobre la crítica fascista de la presunción de inocencia por Vincenzo Manzini. Lima: Grijley. p. 85.
  6. Kennedy, D. (2002). "The Critique of Rights in Critical Legal Studies". In J. Halley & W. Brown (Eds.), Left Legalism/Left Critique. Durham: Duke University Press, p. 183.
  7. (Gaztelaniaz) Vera, Gabriel Agustín. (2022-11-13). ««Imparcialidad judicial y desigualdad estructural: nuevas consideraciones en torno a la jurisprudencia del Sistema Interamericano de Derechos Humanos»» Diario Constitucional.
  8. (Gaztelaniaz) «Perspectiva de género -femenino- en el Derecho penal: revisión de leyes especiales contra la discriminación de las mujeres» Política criminal 18 (35): 157–186. 2023-07  doi:10.4067/S0718-33992023000100157. ISSN 0718-3399..
  9. (Gaztelaniaz) Rivas, Valeska; Faundes, Juan J.. (2018). ¿«Ver para creer» o «yo te creo»? Sobre estándares probatorios y perspectiva de género en delitos sexuales a la luz de un caso reciente de impacto nacional. .
  10. (Gaztelaniaz) Cuervo, Ana. (2018). Mentirosas hasta que se demuestre lo contrario. .
  11. (Gaztelaniaz) Martín Rodríguez, Pedro. (2022). «Estudio comparado del tratamiento de la presunción de inocencia en el derecho civil español y canónico» Revista Española de Derecho Canónico 78 (191): 201.  doi:10.36576/redca.v78i191. ISSN 2660-9541..

Kanpo estekak

aldatu


  Artikulu hau zuzenbideari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.