Deitura: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
'''AbizenaAbizen'''<ref group=neol.>''Abizen'' hitza [[Aranismo (neologismoa)|aranismoa]] da.</ref> edo '''deitura''' pertsonak izendatzeko erabiltzen den familiako izen antroponomikoa da. Pertsona baten izen ofizialaren parte bilakatzen da, [[Ponte izen|ponte-izen]] edo emandako izenaren ondoren.
 
== Deitura kopurua eta ordena ==
Euskal Herrian, [[Espainia|Espainian]] gaztelerarekin eta [[Frantzia|Frantzian]] frantsesezko usadioarekin gertatzen den bezala, ohitura [[Patriarkatu|patriarkala]] egon da [[Aita|aitaren]] abizena jartzeko haurrei lehenbizi, eta ondoren [[Ama|amarena]]. Espainiako legedian, eta ondorioz Hego Euskal Herrian, bi deitura dira izena legala osatzen dutenak, baina hauen ordena erabakitzeko askatasuna dago 1999ko lege baten ondoren, lehenbizikoa amarena zein aitarena izan daiteke<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ley 40/1999, sobre nombre y apellidos y orden de los mismos.|data=2003-12-14|url=https://web.archive.org/web/20031214065111/http://www.jurisweb.com/boletin/boletin23/Ley%20sobre%20nombre%20y%20apellidos%20y%20orden%20de%20los%20mismos.htm|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2021-03-12}}</ref>. Frantziako legedian, 2013tik, deitura bat edo bi izan ditzake pertsona baten izen legalean, eta lehena (edo bakarra) amarena zein aitarena izan daiteke<ref>{{Erreferentzia|izenburua=LOI n° 2013-404 du 17 mai 2013 ouvrant le mariage aux couples de personnes de même sexe - Légifrance|url=https://www.legifrance.gouv.fr/jorf/id/JORFTEXT000027414540|aldizkaria=www.legifrance.gouv.fr|sartze-data=2021-03-12}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Guillaume|abizena=Perrault|urtea=2013|izenburua=La transmission du nom de famille modifiée pour tous|url=http://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http://www.lefigaro.fr/politique/2013/05/09/01002-20130509ARTFIG00375-la-transmission-du-nom-de-famille-modifiee-pour-tous.php|aldizkaria=archive.wikiwix.com|sartze-data=2021-03-12}}</ref>.
 
Euskaldunen usadioan, halaber, deitura kopurua legezko bi horietarik haratago doa. Pertsona batek X abizen izan ditzake, tartekatuta zenbagarren bakoiti eta bikoitietan aitarengandik jasoan eta amarengandik jasoak (edo amarenak lehenbizi jarriz gero, bakoitiak amarenak)<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Abizenak, gure hizkuntzaren lekuko • ZUZEU|hizkuntza=eu|data=2018-12-16|url=https://zuzeu.eus/euskara/abizenak-gure-hizkuntzaren-lekuko/|aldizkaria=ZUZEU|sartze-data=2021-03-12}}</ref>. Ohitura du euskaldun askok norberaren zortzi deitura behintzat gogoan hartzekoa, [[Ocho apellidos vascos|''Ocho apellidos vascos'']] filmerako izenburua emateko aitzakia eman zuen ohitura.
 
Ohiturazkoa izan da halaber Frantziako usadioan, emazteak bere deitura galtzea ezkontzean, eta senarrarena erabiltzea<ref>{{Erreferentzia|izena=IPARLA BAIGURA KOMUNIKAZIOA|abizena=elkartea|izenburua="Emazte batzuk entseatzen gara gure deitura atxikitzen, eta behin eta berriz hiltzen gaituzte sinbolikoki"|hizkuntza=eu|data=2015-01-23|url=https://www.kazeta.eus/eu/info_kz/20150209/emazte-batzuk-entseatzen-gara-gure-deitura-atxikitzen|aldizkaria=Kazeta.eus|sartze-data=2021-03-12}}</ref>. Euskaldunen artean ez da ohikoa hau, ezkonduta ere bere deiturei eusten die emakumezkoak.
 
== Grafia ==