Gabirai arrunt: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
6. lerroa:
}}
[[Fitxategi:Gavilan.jpg|thumb|180px|Gabiraia hegan]]
'''GabiraiaGabirai arrunta''' (''Accipiter nisus'') [[hegazti harrapari]] bat da, [[falconiformes|falkoniforme]] ordenakoa eta, ordena honen barnean, [[Accipitridae]] familia eta [[Accipitrinae]] azpifamiliakoa.
 
== Ezaugarriak ==
27 eta 37 zentimetro artean neurtzen du. Helduen gainaldea iluna da, behealdea, arren kasuan, gorrixka zerrendatuak eta emeen kasuan, zurixkak, nabarrez izurtuak. Emeak, hegazti harrapari guztietan bezala, arrak baino handiagoak izaten dira. Gazteetan, gainaldea nabarra da, lumen alboak, gorrixka kolorekoak direlarik
 
=== Beste hegaztiekiko antzekotasunak ===
== Gabirai motak ==
Tamaina eta kolore edo itxuragatik beste hauekin nahasi daiteke:
* Gabirai txitoa
 
* Gabirai asaldatzailea
- [[Kuku|Kukua]]: Tamainaz, ekologiaz eta kolorez oso antzekoa.
* Gabirai [[karramarro]] harraparia [[Orinoko]] ibaiaren arroan oso arrunta
 
* Gabirai krioiloa
- [[Txinbo gabirai|Txinbo gabiraia]]: Kolorea eta lumajea oso antzekoa, hortik dator bere izena.
* Gabirai izoztua
 
* Jothan gabiraia
- [[Hontz gabirai|Hontz gabiraia]]: Kolorez eta lumajez oso antzekoa, hortik dator bere izena.
* Estrada gabiraia
 
- [[Shrikra gabirai|Shrikra gabiraia]]: Gabirai arruntarekin antzekotasunak ditu, baina gabirai arrunta handiagoa da eta bere hotza ere ezberdina da.
 
- [[Belatz txiki|Belatz txikia]]: Itxuraz eta lumajez oso antzekoak dira, baina gabiraia handiagoa da.
 
- [[Greziar gabirai|Greziar gabiraia]]: Itxuraz, kolorez eta tamainaz antzekoa.
 
- [[Belatz gorri|Belatz gorria]]: Airean itxuraz antzekoa, tamaina antzekoa. Dena den, belatz gorriak puntan bukatutako hegoak ditu, gabirai arruntak punta biribilak dituen bitartean.
 
== Hegaldia ==
Bere hegaldia berezkoa da, altuera baxuko hegaldi ondulatuak egiten ditu. Planeatzeak 3-4 hego astindu indartsu eta bizkorrekin tartekatzen ditu. Distanzia luzeak edo abiadura handiko hegaldi zuzenak egiten dituenean isatseko lumak edo norabide-lumak bilduta eramaten ditu, norabide aldaketa sakonak eta harrapakina jazartzeko baino ez ditu luma horiek zabaltzen.
 
Hego biribilak eta motzak zein isats luzea baso trinkoetan bizitzeko eta ehizatzeko eboluzioaren emaitza dira, ezaugarri horiekin mugikortasun handiarekin mugi daitezke ekosistema horietatik eta distantzia motzetan abiadura handia hartzeko gai dira, azelerazio eta desazelerazio bizkorrekin.
 
== Habitata eta hedakuntza eremua ==
49 ⟶ 62 lerroa:
Gabiraiak harrapakin baten atzetik doazenean temati ibiltzen dira jazarpenean, hain da horrela ezen batzuetan jazarpen hori herri edo hirigunetan bada etxe barrura sar baitaitezke bere harrapakinaren atzetik ziztu bizian joateagatik.
 
== Espezieen arteko elkarrekintzaalkarrekintza ==
[[Aztore]] handiagoarekin partekatzen duenez habitata eta ekologia, honengatik desplazatua izaten da. Normalean, gabiraiak habia aztore habietatik urrun egiten du, segurtasun distantzia bat mantenduz, horrekin batera basoaren trinkotasun edo itxiera handienean egitea erabakitzen du segurtasun gehigarri bat emateko.
Gabiraia noizbehinka [[Aztore|aztorearen]], gaueko hegazti harraparien, [[Zapelatz arrunt|zapelatz arruntaren]] eta [[Belatz handi|belatz handien]] dietan sartzen da.
 
=== Harrapari naturalak ===
[[Lepazuri|Lepazuriek]], [[Lepahori|lepahoriek]] eta [[Katajineta|katajinetek]] arrautzak, txitak eta heldu despistatuak harrapatu ditzakete.
Gabiraia noizbehinka [[Aztore|aztorearen]], gaueko hegazti harraparien ([[hontz handi]], [[hontz zuri]] eta [[urubi arrunt]]), [[Zapelatz arrunt|zapelatz arruntaren]] eta, [[Belatz handi|belatz handienhandiaren]] eta [[Arrano|arranoen]] ([[arrano beltz]] eta [[arrano txiki]]) dietan sartzen da.
 
[[Lepazuri|Lepazuriek]], [[Lepahori|lepahoriek]] eta [[Katajineta|katajinetek]] arrautzak, txitak eta heldu despistatuak harrapatu ditzakete. [[Azeri arrunt|Azeri arruntak]] ere ehizatzen du.
[[Aztore]] handiagoarekin partekatzen duenez habitata eta ekologia, honengatik desplazatua izaten da. Normalean, gabiraiak habia aztore habietatik urrun egiten du, segurtasun distantzia bat mantenduz, horrekin batera basoaren trinkotasun edo itxiera handienean egitea erabakitzen du segurtasun gehigarri bat emateko.
 
== Gizakiarekiko harremana ==